Yn Toolynn
Konungariket Sverige Reeriaght ny Soolynn |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Jarroo-raa: För Sverige - I tiden "Son y Toolynn - Trooid ny Traaghyn" |
||||||
Arrane ashoonagh: Du gamla, Du fria Shiuish y çhenn, shiuish heyr Arrane reeoil: Kungssången Arrane y Ree |
||||||
![]() |
||||||
Preeu-valley (as y balley smoo) | Stockholm![]() | |||||
Çhengey oikoil | Soolynnish | |||||
Reiltys | Deynlaghys ard-whaiylagh as reeriaght vunraghtoil | |||||
- | Ree | Carl XVI Gustaf ny Soolynn | ||||
- | Ard-vinishter | Ulf Kristersson | ||||
- | Loayreyder y Riksdag | Andreas Norlén | ||||
Cur ry-cheilley | Roie-hendeeagh | |||||
Entreilys gys yn UO | 1 Jerrey Geuree 1995 | |||||
Eaghtyr | ||||||
- | Yn clane | 449,964 km² (55-oo) 173,732 mi ker |
||||
- | Ushtey (%) | 8.7 | ||||
Earroo yn phobble | ||||||
- | Coontey-pobble 2009 | 9,263,872[1] (88-oo) | ||||
- | Glooaght | 20.6/km² (192-h) 53.3/mi ker |
||||
LTS (CCK) | Ooley 2008 | |||||
- | Yn clane | $342.682 billioon[2] | ||||
- | Yn dooinney | $37,333[2] (17-oo) | ||||
LTS (ennymagh) | Ooley 2008 | |||||
- | Yn clane | $478.961 billioon[2] | ||||
- | Yn dooinney | $52,180[2] (9-oo) | ||||
Gini (2005) | 23 (injil) | |||||
ALD (2007) | ▲ 0.963[3] (feer ard) (7-oo) | |||||
Argid | krona (SEK ) |
|||||
Traa ynnydagh | CET (UTC+1) | |||||
- | Souree (TTLS) | CEST (UTC+2) | ||||
Coad eddyr-voggyl | .se2 | |||||
Coad çhellvane | +46 | |||||
1 | Ta .eu ymmydit myrgeddin, myrane lesh çheeraghyn elley yn Unnaneys Oarpagh |
Ta'n Toolynn (Soolynnish: Sverige), ny Reeriaght ny Soolynn dy h-oikoil (Soolynnish: Konungariket Sverige (cooney·fysseree)), ny çheer Nordagh er Lieh-innys Loghlin 'syn Oarpey Hwoaie. Ta joaraghyn thallooin eck lesh Norlynn da'n sheear as y twoaie, as lesh Finnlynn da'n shiar hwoaie, as t'ee kianglt rish y Danvarg 'sy jiass liorish Droghad Öresund.
Ta'n Toolynn ny treeoo çheer smoo 'syn Unnaneys Oarpagh rere eaghtyr as ee 450,000 km² (173,746 mi ker), as ta ny smoo na 9.2 millioon dy 'leih cummal 'sy çheer. Ta glooaght y phobble feer injil 'sy çheer - 21 dooinney 'sy chilometer kerrinagh (53 'sy veeiley cherrinagh) - lesh glooaght ny s'yrjey ayns lieh yiass ny çheerey. Ta 85% jeh sleih-earroo cummal ayns ardjyn baljagh, as t'eh er credjal dy bee ardjaghey ayns ny h-earrooyn shen rere loaghtey cruinneydaght.[4] She Stockholm y preeu-valley, as t'ee ny balley smoo 'sy çheer lesh 1.3 villioon dy 'leih 'syn ard baljagh as 2 villioon 'syn ard moir-valjagh. T'ad Gothenburg as Malmö y nah as y treeoo balley smoo.
Ta'n Toolynn ny reeriaght vunraghtoil lesh reiltys ta jeant seose jeh corys ard-whaiylagh. Ta tarmaynys ard-lhiasit eck. T'ee rang-oardit 'sy chied ynnyd 'sy thiehll ayns Ayndagh Deynlaghys jeh cooid The Economist as 'sy çhiaghtoo ynnyd ayns Ayndagh Lhiasaghey Deiney jeh cooid ny h-Ashoonyn Unnaneysit. Ta'n Toolynn ny h-oltey jeh'n Unnaneys Oarpagh veih 1 Jerrey Geuree 1995 as t'ee ny h-oltey jeh'n RCTL.
Dirree lesh y Toolynn dy ve ny çheer neuchroghagh as unnaneysit car ny Mean Eashyn. 'Sy 17-oo eash ren y çheer sheeyney magh jeh ny thallooyn eck son Impiraght ny Soolynn y chur er bun. Agh va'n chooid smoo jeh'n thalloo eck caillt car ny 18-oo as ny 19-oo eashyn. Va'n lieh hiar jeh'n Toolynn, Finnlynn noa-emshiragh, caillt dys y Roosh ayns 1809. Haghyr y caggey jerrinagh as y Toolynn ayn dy jeeragh ayns 1814, tra ren y Toolynn imman er Norlynn çheet stiagh ayns unnaneys persoonagh lhiee. Va'n unnaneys shen er tannaghtyn derrey 1905. Vaih'n traa shen, va'n Toolynn ayns stayd shee, as polasee joarree neu-çheughit ayns traa shee as neu-chommeeaght ayns traa caggee.[5]
Imraaghyn
[reagh | edit source]- ↑ "Befolkningsstatistik". Statistiska centralbyrån. Feddynit magh er 04-05-2009.
{{cite web}}
: Check date values in:|accessdate=
(cooney) - ↑ a b c d "Sweden" (ayns Baarle). International Monetary Fund. Feddynit magh er 01-10-2009.
{{cite web}}
: Check date values in:|accessdate=
(cooney)CS1 maint: çhengey gyn enney (link) - ↑ (Baarle) Human Development Report 2009. Ny h-Ashoonyn Unnaneysit. Feddynit magh er 5 Jerrey Fouyir 2009
- ↑ Statistics Sweden. Yearbook of Housing and Building Statistics 2007. Statistics Sweden, Energy, Rents and Real Estate Statistics Unit, 2007. ISBN 978-91-618-1361-2. Ry-gheddyn er-voggyl ec PDF format
- ↑ (Baarle) U.S. State Department Background Notes: Sweden
Çheeraghyn yn Oarpey |
|
---|---|
Abcaaish, yn2, 5 · Albaan, yn · Andorra · Ard-valley yn Phaab · Armeain, yn1 · Asserbajaan, yn2 · Austeyr, yn · Bosnia as Herzegovina · Chassaghstaan, y2 · Cheeprey, y1 · Cheeprey Hwoaie, y1, 6 · Çheer Injil, y3 · Çhorshey, y2 · Chroit, y · Clovack, y · Clovean, y · Danvarg, y3 · Eeslynn, yn · Elveeish, yn · Estaan, yn · Finnlynn · Ghermaan, y · Ghreag, y · Iddaal, yn2 · Kosovo4 · Latvey, y · Liechtenstein · Litaan, y · Lucsemburg · Moldova · Monaco · Montenegro · Nerin · Norlynn3 · Ookraan, yn · Ossetia Yiass2, 5 · Phobblaght Çheck, y · Pholynn, y · Phortiugal, y3 · Rank, y2 · Reeriaght Unnaneysit · Romaan, y · Roosh, y2 · San Marino · Serb, y · Spaainey, y2 · Toolynn, y · Turkee, y2 · Ungaar, yn · Valta, y · Vassadoan Hwoaie, y · Velaroosh, y · Velg, y · Vulgeyr, y 1 Ta'n çheer shoh soit dy slane 'syn Aishey Heear agh ta kianglaghyn shesh-pholitickoil eck lesh yn Oarpey. 2 Ta cooid jeh'n çheer shoh soit çheumooie jeh'n Oarpey. 3 Ta croghaneyn ec y çheer shoh soit çheumooie jeh'n Oarpey. 4Va neuchrogheydys Chosovo soilshit magh er 17 Toshiaght Arree, 2008 as t'ee er enney ec 62 olteynyn yn |
Çheeraghyn yn Unnaneys Oarpagh |
||
---|---|---|
Austeyr, yn · Cheeprey, y · Çheer Injil, y · Chroit, y · Clovack, y · Clovean, y · Danvarg, y · Estaan, yn · Finnlynn · Ghermaan, y · Ghreag, y · Iddaal, yn · Latvey, y · Litaan, y · Lucsemburg · Nerin · Phobblaght Çheck, y · Pholynn, y · Phortiugal, y · Rank, y · Reeriaght Unnaneysit · Romaan, y · Spaainey, y · Toolynn, y · Ungaar, yn · Valta, y · Velg, y · Vulgeyr, y | ![]() |
Yn Choonseil Nordagh |
|
---|---|
Olteynyn | Danvarg, yn · Eeslynn, yn · Finnlynn · Norlynn · Toolynn, yn |
Fo-olteynyn | Åland · Ellanyn ny Geyrragh · Greenlynn |
![]() |
She bun ta'n art shoh. Cur rish, son foays y yannoo da Wikipedia. |