Ugljikovodici

Ugljikovodici su organski kemijski spojevi ugljika i vodika. Dijele se na zasićene, nezasićene i aromatske.

Alkani (zasićeni ugljikovodici)

U alkanima ugljikovi atomi međusobno su vezani jednostrukim vezama.

Imenovanje (nomenklatura) alkana

Ime im sa daje uz broj C-atoma s nastavkom -an. Npr:

1-C atom - metan, sažeta strukturna formula propana CH₄

2-C atom - etan, sažeta strukturna formula propana CH₃-CH₃

3-C atom - propan, sažeta strukturna formula propana CH₃-CH₂-CH₃

4-C atom - butan, sažeta strukturna formula propana CH₃-CH₂-CH₂-CH₃

-to su prva četiri po broju C atoma. Ostali dobivaju imena po grč. brojevima uz nastavak -an (pentan, heksan, heptan, oktan, nonan, dekan.)

Svojstva alkana

Prva su četiri plinovi a ostali (od pentana pa nadalje) bezbojne tekućine.

Alkeni i alkini (nezasićeni ugljikovodici)

U alkenima i alkinima neki ugljikovi atomi međusobno su vezani dvostrukim i tostrukim vezama.

Imenovanje (nomenklatura) alkena i alkina

Ime im sa daje uz broj C-atoma s nastavkom -en ili -in. Npr:

2-C atom - eten ili etin

3-C atom - propen ili propin

4-C atom - buten ili butin

-to su prva četiri po broju C atoma. Ostali dobivaju imena po grč. brojevima uz nastavak (penten, heksen, heptin, okten, nonin, deken.)

Sažeta strukturna formula etena i etina: CH2 = CH2 (eten) , CH -3- CH

Aromatski ugljikovodici

Naziv dolazi od grčkog aroma (miris). U 19.st. Kekule otkriva strukturu benzena. Molekulska formula benzena je C6H6, a izvori su katran kamenog ugljena, nafta.

        C
        l
        C
       / \
    H-C  C-H
      l  l
    H-C  C-H
       \ /
        C
        l
        C

Poznatiji aromatski ugljikovodici: antracen i naftalen.

Reakcije ugljikovodika

• Supstitucija - reakcije supstitucije ili zamjene su reakcije zasićenih i aromatskih ugljikovodika pri čemu se atom vodika iz molekule zamjenjuje atomom drugog elementa ili drugom skupinom.