Նիկողայոս Արղության-Երկայնաբազուկ
| Նիկողայոս Բարսեղյան Արղության-Երկայնաբազուկ | ||
| ||
| ||
|---|---|---|
| Ապրիլի 25 1891 - հուլիսի 10 1893 1895 - հուլիսի 12 1896 Փետրվարի 24 1903 - մարտի 3 1904 | ||
| Նախորդող | Ալեքսանդր Ստեփանյան Մատինյան | |
| Հաջորդող | Պողոս Ալեքսանդրյան Իզմայիլյան | |
| Մասնագիտություն՝ | քաղաքական գործիչ | |
| Ազգություն | Հայ | |
| Ծննդյան օր | 1845 | |
| Ծննդավայր | Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն | |
| Վախճանի օր | Մարտի 30 1916 | |
| Վախճանի վայր | Թիֆլիս | |
| Թաղված | Սանահին | |
| Դինաստիա | Արղության-Երկայնաբազուկներ | |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն
| |
| Ամուսին | Մարիամ Հովհաննիսյան Արղության | |
| Զավակներ | Վարդան (Վլադիմիր) Արղության-Երկայնաբազուկ | |
Նիկողայոս Բարսեղյան Արղության-Երկայնաբազուկ (1845, Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն - մարտի 30, 1916, Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն), հայազգի պետական, քաղաքական, հասարակական հայտնի գործիչ, ակնառու մտավորական, Թիֆլիսի քաղաքապետ[1]։
Պետական - հասարակական գործունեություն
Իշխան Ն. Արղության-Երկայնաբազուկը քաղաքական ներքին հակամարտության պայմաններում 1891 թվականի ապրիլի 25-ին ստանձնում է Թիֆլիսի քաղաքագլխի պաշտոնը՝ ղեկավարելով քաղաքը մինչև 1893 թվականի հուլիսի 10-ը[1][2][3]։
Ի դեպ 1892 թվականին ընտրվել է Զրկինյանց Սուրբ Կարապետ եկեղեցու հոգաբարձու[1][4]։
Հրաժարականից հետո Ն. Արղության-Երկայնաբազուկը երկրորդ անգամ քաղաքագլխի պաշտոնում ընտրվել է քաղաքագլուխ Պողոս Իզմայիլյանի մահից հետո՝ 1895 թվականին 54 կողմ և 10 դեմ ձայների հարաբերությամբ[1][5]։
Երկու տարի և երկու ամիս պաշտոնավարելուց հետո Ն. Արղության-Երկայնաբազուկը, առանց սահմանված ժամկետը (4 տարի) լրանալու, 1896 թվականի հուլիսի 12-ին հրաժարական է տալիս խորհրդարանի պատգամավորների միմյանց հետ վեճերի պատճառով։ Մինչև հրաժարականի դիմումի հաստատումը (1896 թվականի նոյեմբերի 5[6]) 1896 թվականի հուլիսի 31-ին Թիֆլիսի նահանգապետի կողմից պարգևատրվել է արծաթե մեդալով և կրծքանշանով[1][7]։
1900 թվականին Ն. Արղության-Երկայնաբազուկի 300 ռուբլի նվիրատվությամբ աջակցել է Թիֆլիսի «Ժողովրդական տան» շինարարությանը[1][8]։
Ն. Արղության-Երկայնաբազուկը 1903 թվականի փետրվարի 24-ին Թիֆլիսի քաղաքագլուխ է ընտրվել նաև երրորդ անգամ՝ պաշտոնավարելով մինչև 1904 թվականի մարտի 3-ը։ Պաշտոնավարման ժամկետի ավարտին չսպասելով՝ վաղաժամկետ հրաժարական է տվել[1]։
Ն. Արղության-Երկայնաբազուկի Թիֆլիսի քաղաքագլուխ եղած ժամանակ՝ 1903 թվականին, նրա ակտիվ մասնակցությամբ իրականացվել է ֆինանսական մեծ ներդրումներ պահանջող շինարարություններից մեկը՝ Երևանյան հրապարակում գտնվող «Քաղաքային տան» շինարարությունը[9]։ Երրորդ հրաժարականից հետո Ն. Արղության-Երկայնաբազուկը սեփական միջոցներով նպաստել է հատկապես կրթական ոլորտի զարգացմանը։ Մինչև իր մահը նա հանդիսացել է Թիֆլիսի արական գիմնազիայի հոգաբարձուների խորհրդի անդամ։ Խուլ-համր երեխաների համար քաղաքում հիմնել է դպրոց, որի նախագահն էր մինչև կյանքի վերջը[1][10][11]։
Իշխան Արղության-Երկայնաբազուկը ակնառու մտավորական էր։ Նրա հարուստ գրադարանը, որը կազմված էր 10.000 հատորից, կովկասագիտության բացառիկ արժեք էր ներկայացնում[12]։ Չնայած տվյալ ժամանակի դժվարին քաղաքական, ազգային իրադրության՝ նրա ընտանիքին հաջողվեց արժեքավոր գրադարանը փոխադրել նորանկախ Հայաստանի մայրաքաղաք Երևան[1][13]։
Ընտանիք
Նիկողայոս Արղության-Երկայնաբազուկը ամուսնացած էր Մարիամ Հովհաննիսյան Արղությանցի (ծննդյան ազգանունը՝ Միրզայանց) հետ։ Վերջինս հայտնի էր իր բարեգործություններով։ Վախճանվել է 1919 թվականին[1]։
Ունեցել է 5 երեխա՝ 3 տղա, 2 աղջիկ, որոնք 1920 թվականին տեղափոխվել են Փարիզ[1]։
Մահ և հուղարկավորություն
Իշխան Նիկողայոս Արղության-Երկայնաբազուկը վախճանվել է 1916 թվականի մարտի 30-ին։ Ապրիլի 7-ին Թիֆլիսի հայկական Մայր տաճարում կատարվեց պատարագ և աճյունը տեղափոխվեց Սանահինի վանք, որտեղ ամփոփվեց տոհմական գերեզմանում[1][12][14][15]։
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 Սամվել Կարապետյան, «Թիֆլիսի քաղաքագլուխները», գիրք Ե։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, Երևան 2003թ. ISBN 5-8080-0520-5. (հայ.) Արխիվացված 2019-02-07 Wayback Machine (ռուս.) Արխիվացված 2012-05-18 Wayback Machine
- ↑ «Մուրճ», 1891, էջ 530-531։
- ↑ «Մուրճ», 1895, էջ 736։
- ↑ «Մշակ», 1891, N 60, էջ 2 (30 մայիսի)։
- ↑ «Նոր-Դար», 1893, N 181, էջ 1 (16 հոկտեմբերի)։
- ↑ «Մուրճ», 1895, էջ 735-736։
- ↑ “Кавказ”, 1896, N 203.
- ↑ «Մշակ», 1900, N 96 (27 մայիսի)։
- ↑ «Մուրճ», 1897, N 1, էջ 163։
- ↑ “Кавказ”, 1903, N 246, ст. 3.
- ↑ “Кавказский Календарь на 1906 г.”, Тифлис, 1905.
- ↑ 12,0 12,1 «Տարազ», 1916, N 8-10, էջ 88։
- ↑ «Ֆրանսիական տարեգիրք. 1927», Բ տարի, Փարիզ, 1927, էջ 171։
- ↑ “Известия Тифлисской Городской Думы”, 1916, N 1-3, ст. 3-4.
- ↑ «Հովիտ», 1916, N 14, էջ 210։
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Նիկողայոս Արղության-Երկայնաբազուկ կատեգորիայում։ |