Ռանուլա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ենթակատեգորիա | թքագեղձի հիվանդություններ, Բերանի խոռոչի մուկոցելե, հիվանդություն | |
---|---|---|
Բժշկական մասնագիտություն | Վիրաբուժական ստոմատոլոգիա |
Ռանուլա կամ ենթալեզվային թքագեղձի բուշտ, որը տեղակայվում է բերանի խոռոչի հատակի առաջ-կողմնային հատվածում` լեզվի կարճ սանձիկին կից: Կլինիկորեն եթե այն փոքր է և անախտանիշ, ապա հետագայում բուժում կարող է չպահանջվել, հակառակ դեպքում կարիք է լինում փոքր վիրահատական միջամտություն:
Նշաններ և ախտանիշներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ռանուլան սովորաբար հայտնվում է որպես կիսաթափանցիկ, կապույտ, ուռուցիկ, պարկանման բուշտ, որը տեղակայվում է բերանի խոռոչի հատակին: Երբ ախտահարումն ավելի խորն է լինում, ապա գոյացության կապույտ կիսաթափանցիկ տեսքը չի կարող բնորոշ հատկանիշ լինել: Ռանուլան կարող է վերածվել մի քանի սանտիմետր տրամագծով մեծ զանգվածի, ինչը հանգեցնում է լեզվի բարձրացման և, հնարավոր է, կուլ տալու դժվարեցում (դիսֆագիա): Ուռուցքը ֆիքսված չէ, կարող է գունափոխված չլինել և ցավոտ չէ, քանի դեռ չկա երկրորդային ախտահարում: Այն հիմնականում տեղակայվում է բերանի հատակի միջին գծից կողմնայնորեն, որը կարող է ախտորոշիչ դեր ունենալ, այն տարբերակելով միջին գծի դերմոիդ կիստայից[1]: Ռանուլաները կարող են պատռվել և նորից կրկնվել, առաջացնելով այտուց: Ռանուլաները երկար ժամանակ կարող են անախտանիշ լինել, հատկապես եթե դրանք պատռվեն կամ փոքրանան և նորից ուռչեն, ինչը դժվարացնում է դրանց հայտնաբերումը:
Բարդություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Երկրորդային ինֆեկցիա
- Կրկնակի տրավմա
- Դիսֆագիա (մեծ չափի ռանուլայի դեպքում)
Պատճառագիտություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կարծիք կա, որ փոքր մեխանիկական տրավմաները վնասում են բերանի խոռոչի հատակի նուրբ արտատար ծորանները, որոնք թուքը ենթալեզվային թքագեղձից տեղափոխում են բերանի խոռոչ[2]: Բերանի խոռոչի հատակի լորձաթաղանթի վնասվածքի տեղում կարող է առաջանալ մուկոցելե, թեև ռանուլան հաճախ ավելի մեծ է, քան մյուս լորձաթաղանթի էքստրավազացիայի հետևանքով առաջացած կիստաները (մուկոցելե)[3]: Երբեմն դրանք կարող են հասնել զգալի չափերի: Լորձանյութի (մուցին) արտազատման հիմնական աղբյուրը ենթալեզվային թքագեղձն է, սակայն ռանուլաները կարող են առաջանալ նաև ենթածնոտային թքագեղձի ծորանից կամ բերանի հատակի փոքր թքագեղձերից:
Պարանոցի շրջանում առաջանում է ռանուլա, երբ արտազատված լորձանյութը ներթափանցում է ծնոտկորճային մկանի[1] հաստությամբ, որը իր հերթին բաժանում է ենթալեզվային և ենթածնոտային տարածությունները, և պարանոցի շրջանում զարգանում է այտուց։ Նման երևույթ կարող է տեղի ունենալ ռանուլայի պարկի պատռման դեպքում [4]: Որոշ դեպքերում այն կարող է հետընթաց ուղղով տարածվել հարըմպանային շրջան[4]:
Ախտորոշում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հյուսվածքաբանական պատկերը նման է այլ տեղանքների մուկոցելեյին: Արտազատված լորձանյութը բերում է գրանուլյացիաների ձևավորմանը, որը սովորաբար պարունակում է փրփրուն հիստոցիտներ[1]: ՈՒՁՀ և մագնիսառեզոնանսային տոմոգրաֆիան կարող են ինֆորմատիվ լինել ախտորշման համար[4]: Ուորթոնի ուռուցքի դեպքում անհրաժեշտ է կլինիկական հետազոտումներ՝ ռանուլայից տարբերակելու համար[5]:
Չափանիշներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Հիմնականում հանդիպում է երեխաների և դեռահասների մոտ
- Հավասարապես հանդիպում է`տղամարդկանց և կանանց մոտ
- Բերանի հատակի այտուցի ժամանակ, կարող է առաջանալ ցավ
- Հիմնականում միակողմանի է
- Արտաքին տեսք` գնդաձև
- Չափ` 1-5 սմ տրամագծով
- Գույն՝ բաց կապույտ, բնորոշ կիսաթափանցիկ տեսքով
- Մակերես՝ հարթ, իսկ լորձաթաղանթի վրա բուշտը` շարժուն, անցավ
- Առկա է ֆլյուկտուացիա (ծփանք)
- Տրանսիլյումինացիոն թեստ` դրական
- Պարանոցային ավշային հանգույցները մեծացած չեն
Դասակարգում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ռանուլան մուկոցելեի տարատեսակ է, և, հետևաբար, կարող է դասակարգվել որպես թքագեղձերի ախտահարում: Սովորաբար ռանուլան սահմանափակվում է բերանի խոռոչի հատակում (կոչվում է «պարզ ռանուլա»)[6]: Հազվադեպ հանդիպող տեսակ է համարվում պարանոցային ռանուլան (նաև կոչվում է սուզվող ռանուլա), որի դեպքում գոյացությունը գտնվում է ոչ թե բերանի հատակում, այլ պարանոցի հաստության մեջ[1]: Ռանուլա տերմինը երբեմն օգտագործվում է նաև բերանի հատակի այլ նմանատիպ գոյացությունների համար, ինչպիսիք են թքագեղձի կիստաները և դերմոիդային կիստաները[1]: Լատիներեն rana բառը նշանակում է «գորտ» (ranula = «փոքր գորտ»):
Բուժում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ռանուլայի բուժումը վիրահատական է և սովորաբար ներառում է ենթալեզվային թքագեղձի հեռացում: Վիրահատության կարիք չի լինում, եթե ռանուլան փոքր է և անախտանիշ[2]: Երբեմն կարիք է լինում կատարել մարսուպիալիզացիա, որտեղ ներբերանային ախտահարումը բացվում է բերանի խոռոչի մեջ՝ նպատակ ունենալով վերականգնել ենթալեզվային թքագեղձի հաղորդակցությունը բերանի խոռոչի հետ:
Համաճարակաբանություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նման ախտահարումներ սովորաբար զարգանում է երեխաների մոտ[2]: Ռանուլան ենթալեզվային թքագեղձերի ամենից հաճախ հանդիպող ախտահարումներից է[3]:
Կենդանիների մոտ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]-
Ռանուլա` շան բերանի խոռոչում
-
Ենթալեզվային և ենթածնոտային թքագեղձերի հեռացում` շան մոտ
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Kahn, Michael A. Basic Oral and Maxillofacial Pathology. Volume 1. 2001.
- ↑ Jump up to: 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bouquot, Brad W. Neville, Douglas D. Damm, Carl M. Allen, Jerry E. (2002). Oral & maxillofacial pathology (2. ed.). Philadelphia: W.B. Saunders. էջեր 391–392. ISBN 978-0721690032.
{{cite book}}
: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ Jump up to: 2,0 2,1 2,2 Newlands, edited by Cyrus Kerawala, Carrie (2010). Oral and maxillofacial surgery. Oxford: Oxford University Press. էջ 199. ISBN 9780199204830.
{{cite book}}
:|first=
has generic name (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ Jump up to: 3,0 3,1 Hupp JR, Ellis E, Tucker MR (2008). Contemporary oral and maxillofacial surgery (5th ed.). St. Louis, Mo.: Mosby Elsevier. էջեր 410–411. ISBN 9780323049030.
- ↑ Jump up to: 4,0 4,1 4,2 La'Porte, S. J.; Juttla, J. K.; Lingam, R. K. (14 September 2011). «Imaging the Floor of the Mouth and the Sublingual Space». Radiographics. 31 (5): 1215–1230. doi:10.1148/rg.315105062. PMID 21918039.
- ↑ Boulos MI, Cheng A (2006-02-01). «Case 1: What is that in your mouth?». Paediatrics & Child Health (անգլերեն). 11 (2): 107–8. PMC 2435329. PMID 19030265.
- ↑ Shaw, JHF. «Salivary Gland Surgery». unsupplied. Արխիվացված է օրիգինալից 8 February 2013-ին. Վերցված է 8 February 2013-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դասակարգում | |
---|---|
Արտաքին աղբյուրներ |
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ռանուլա կատեգորիայում։ |