Himalaya
Himalaya iku siji barisan pagunungan ing Asia, sing misahaké anak bawana India saka Dhataran Tibèt.
Himalaya iku panggonané gunung-gunung sing paling dhuwur ing donya, kaya ta Gunung Everest lan Kanchenjunga. Miturut ètimologi, Himalaya iku tegesé "panggonané salju", dijupuk saka basa Sansekerta (hima iku tegesé "salju", lan aalaya tegesé "panggonan").
Himalaya nyakup tlatah 5 nagara ya iku Pakistan, India, Cina, Bhutan lan Nepal. Pagunungan iki uga dadi sumber 2 sistem kali gedhé ing donya — Kali Indus lan Kali Ganga-Brahmaputra. Ora kurang saka 750 yuta wong manggon ing laladan saubengé ilèn kali saka Himalaya, kalebu Bangladesh.
Géografi
[besut | besut sumber]Barisan Pagunungan Himalaya dawané watara 2.400 km, mbentang saka Nanga Parbat ing kulon nganti Namche Barwa ing wétan. Jembaré bervariasi antara 250 – 300 km. Himalaya dipérang dadi telung barisan paralèl, diatur miturut dhuwur lan umuré kanthi geologis.
Dalan gunung
[besut | besut sumber]
"Terrain" sing kasar, tegesé mung ana sethithik rute sing nglintasi Himalaya.
- Gangtok ing Sikkim menyang Lhasa ing Tibet liwat Celah Nathula lan Celah Jelepla (salah siji laladan Jalur Sutra).
- Bhadgaon ing Nepal menyang Nyalam ing Tibet.
- Rohtang Pass ing Himachal Pradesh, India
- Dalan saka Srinagar ing Kashmir liwat Leh menyang Tibet, sing saiki wis arang dipigunakaké amarga masalah ing wewengkon mau.
Pucuk-pucuk wigati
[besut | besut sumber]| Jeneng pucuk | Èlevasi (m) |
|---|---|
| Everest | 8.850 |
| Dapsang | 8.611 |
| Kangchenjunga | 8.586 |
| Lhotse | 8.501 |
| Makalu | 8.462 |
| Cho Oyu | 8.201 |
| Dhaulagiri | 8.167 |
| Manaslu | 8.163 |
| Nanga Parbat | 8.126 |
| Annapurna | 8.091 |
| Gasherbrum I | 8.068 |
| Broad Peak | 8.047 |
| Gasherbrum II | 8.035 |
| Shishapangma | 8.027 |
| Gyachung Kang | 7.922 |
| Nanda Devi | 7.817 |
| Kabru | 7.338 |
| Pumori | 7.161 |
Dampak ing pulitik lan budaya
[besut | besut sumber]
Amergo ukuran Himalaya sing gedhé lan jembar, wes dadi siji rintangan alam sing gedhé banget marang manungsa kawit jaman mbiyen. Terutama, pencegahan gayutan antara wong saka sub-bawana India dengan wong saka Cina lan Mongolia, menyebabkan basa sing berbeda lan budaya saka wewengkon tersebut.
Himalaya uga telah mencegah rute dagang lan èkspèdhisi militèr melaluinya. Contohne, Genghis Khan ora bisa memperluas kekaisarannya ana ing kidul Himalaya menuju sub-bawana India tersebut.
