ოქტომბერი
ოქტომბერი (ლათ. October) — გრიგორიანული კალენდრის მეათე თვე. ოქტომბერში 31დღე-ღამეა.
| << | ოქტომბერი | >> | ||||
| ორშ | სამ | ოთხ | ხუთ | პარ | შაბ | კვი |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 31 | |||
| 2024 | ||||||
სახელი ეწოდა იმ ფაქტის გამო, რომ იგი იყო მერვე თვე რომაული კალენდრისა (ლათინურად octem — რვა), როდესაც წელი იწყებოდა მარტში. ქართული წარმართული კალენდრით — სთვლისა, ძველქართული სახელწოდებაა ღვინობისთვე.
ოქტომბერი არის შემოდგომის თვე ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში და გაზაფხულისა — სამხრეთ ნახევარსფეროში.
ოქტომბრის ზოდიაქოს ნიშნებია სასწორი და ღრიანკალი. ოქტომბერი ყოველთვის იწყება კვირის იმავე დღეს, რითაც იანვარი, გარდა ნაკიანი წლისა.
სთვლისა
რედაქტირება
მთავარი სტატია: ძველი ქართული წარმართული კალენდარი.კორნელი კეკელიძე სთვლისას 5 სექტემბერი — 4 ოქტომბრით საზღვრავდა[1].
კ. კეკელიძის აზრით[2] „სთულისაჲ“ (თთუე) არის წმიდა ქართული სახელი იმ თვისა, რომელშიც ადგილი ჰქონდა სთველს ან რთველს, ეს იგი ნაყოფის შეგროვებას. იგი მნიშვნელობით იგივეა რაც სომხური „ქაღოც“.
|
„ესრეთ აღესრულნეს ბევრნი იგი თთუესა სთულისასა ოცდახუთსა, დღესა შაბათსა[3].“
|
|
|
„კალისტრატე და მისთანანი იწამნეს თთუესა სთულისასა ოცსა[4].“
|
|
|
„და აღესრულა ოცდაექუსსა სთულისასა წმიდაჲ იგი რიფსიმე[5].“
|
ოქტომბრის მნიშვნელოვანი მოვლენები
რედაქტირება- ძვ. წ. 538 : სპარსეთის მეფე სირიუსი შედის ქალაქ ბაბილონში; ათავისუფლებს 70 წლის განმავლობაში დევნილ ებრაელებს და აკეთებს ისტორიაში პირველ ადამიანთა უფლებების დეკლარაციას
- ძვ. წ. 331 : გაუგამელას ბრძოლაში ალექსანდრე მაკედონელმა დაამარცხა სპარსეთის მეფე დარიოს I
- 1582 : რომის პაპმა გრეგორიუს XIII-მ შემოიღო გრიგორიანული კალენდარი. იტალიაში, პოლონეთში, პორტუგალიასა და ესპანეთში ამ წლის 4 ოქტომბერს უშუალოდ მოჰყვა 15 ოქტომბერი
- 1604 : კეპლერის ვარსკვლავი — გერმანელი ასტრონომი იაჰანნეს კეპლერი აკვირდება განსაკუთრებით კაშკაშა ვარსკვლავის გაჩენას ოფიუხუსის კონსტელაციის არეში. ეს მოვლენა მიჩნეულია ჩვენს გალაქტიკაში (ირმის ნახტომი) ზეახალი ვარსკვლავის ბოლო მოვლენად
- 1800 : ესპანეთმა საფრანგეთს გადასცა ლუიზიანა
- 1822 : ბრაზილია დამოუკიდებელი გახდა პორტუგალიისაგან
- 1888 : თომას ედისონი აპატენტებს ოპტიკურ ფონოგრაფს (პირველი ფილმი)
- 1905 : ნორვეგია დამოუკიდებელი გახდა შვედეთისაგან
- 1923 : გამოცხადდა თურქეთის რესპუბლიკა. მისი პირველი პრეზიდენტი გახდა ქემალ ათათურქი
- 1932 : გამოცხადდა ერაყის დამოუკიდებლობა
- 1946 : ჩამოახრჩვეს ნიურნბერგის პროცესში ბრალდადებული ათი სამხედრო დამნაშავე
- 1949 : მაო ძე-დუნმა ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა გამოაცხადა
- 1957 : სპუტნიკ 1 გაშვებულია ორბიტაზე-კოსმოსური ერის დასაწყისი
- 1960 : გამოცხადდა ნიგერიის დამოუკიდებლობა დიდი ბრიტანეთისაგან
- 1964 : ჩრდილოეთ როდეზიამ გამოაცხადა დამოუკიდებლობა დიდი ბრიტანეთისაგან და გახდა ზამბიის რესპუბლიკა
- 1970 : ფიჯიმ დამოუკიდებლობა მიიღო
- 1988 : სსრ კავშირის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარედ დანიშნულ იქნა მიხაილ გორბაჩოვი
- 1990 : გამოცხადდა გერმანიის გაერთიანება
- 1990 : საქართველოში ჩატარდა პირველი დემოკრატიული, მრავალპარტიული, არასაბჭოთა საპარლამენტო არჩევნები, რომელშიც დამაჯერებელი გამარჯვება მოიპოვა „მრგვალი მაგიდა-თავისუფალი საქართველო“
- 1995 : „Microsoft-მა“ გამოუშვა Windows 95
