ئانتارێس

ئانتارێس
ئانتارێس
ناڤگاتۆنال ستار ;
پێک تێ ژ	الف سجۆ ب (ب) ;
	بگوهێرە - ویکیدانەیێ بگوهێرە

ئانتارێسئا ن قەلبولەقرەبئا ن ژی αあるふぁ سجۆرپ (ئالپها سجۆرپ) ستێرا تەوری گەشئا د کۆمستێرا دووپشکێ دە یە.ئە و 550 سالێن رۆنیێ دووری دنێ یە^[1]. ناڤێ وێ تێ مەهنەیا دژێ(انتی)-مارسێ. خوەدەواندا یەونانی ئارێس، ژ هێلا رۆمیان وەک مارس دهات بناڤکرن. چما کو رەنگێئا نتارێس دشبە رەنگێ مارسێ مەرڤ دبە وان شاش بکە، ب تایبەتی گاڤا کو کۆمستێر نێزیکی ەکلیپتیک دبە، هانا هاتیە بناڤکرن. ناڤێ وێ یێ دن قەلبولەقرەب (قلب العقرب، "دلێ ئەقرەبێ") ژی ژئە رەبی دەرهاتیە.ئە و ب دەبەران، سپجائوو رەگولوس ڤە یەک ژ چار ستێرێن گەشئێ ن نێزکیئە کلیپتیک ن.

تایبەتمەندیێن فزیکی[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]

گەشی[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]

ب قەدرا زاهری یا 1،09ئە و 15ەمین گەشترین ستێرا لئە زمانا شەڤێ یە. قەدرا وێ یا متلەق ژی -5،3ئە ئوو ب ڤێ ڤە دۆرێ 10.000 جار ژ رۆژێ گەشترئە . روویێ وێ رێژەیی سارئە ئوو تەنێ 3.400 کەلڤینئە ئوو ڤێ لۆمێ روویێ وێ رەنگەکی ترنجی نیشان ددەئوو پرر تیرێژێن ینفرارووژ دچوورسینە کو ب چاڤێن مەرڤان نایێن دیتن.

مەزناهی[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]

ئەشکێلا وێ نێزی 1144 ملیۆن کیلۆمەترە یەئوو ئە ڤ نێزی 850 جار یا رۆژێ یە. گرانیا وێ ژی 15 جار یا رۆژێ یە ^[2]. ب ڤائە شکێلا خوە ڤە بهاتا دانین شوونا رۆژێ وێ شوونەکا هەتا مارس بگرتا.

αあるふぁ سجۆرپ ب[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]

ئانتارێس ب ستێرەکە ل کێلەکە یا نەبالکێش ڤە ستێرجێویەکە پێک تینە. قەدرا وێ یا زاهری 5،5 ماگئە . ب ڤێ ڤەئە و خوەیی گەشیەکە 1/370ئا ئا نتارێسئە ئوو خوەیی گەشیەکە 170 جارئا رۆژێ یە.ئە و دۆرگەررا خوە 878 سالان،ئا نگۆ 550 یەکەیائا سترۆنۆمیک، دە تەمام دکە.

راچاڤکرن[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]

گاڤا کوئا نتارێس نێزکیئە کلیپکتیک دبە، ژ هێلا رۆژ، هیڤئوو گەرستێرکێن دن ڤە پێشی دکارە ل وێ بێ گرتن. پێشیلێگرتنا پاشینئا گەررستێرکەکێ 17ێئی لۆنێ 525 بەری زایینێ^{[چاڤکانی هەوجە یە]} ژ هێلا تەباخێ ڤە هات پێکانین، یا نێزکتر ژیئێ 17ێ چریا پێشین 2400ی دە دیسا ژ هێلا تەباخێ ڤە بێ پێکانین. لێبەلێئە و ژ هێلا هیڤێ ڤە 31ێ تیرمەها 2009ان دە پێشی لێ هاتیە گرتن^[3].

ئانتارێس هەرسال د رۆژا 31ێ گولانێ دە هەما د مدەتا شەڤێ گیشێ دە دیتبارئە .ئە و ب رۆچوونا رە ل دووڤ رۆژێ، ب رۆهەلات رە هەما ل بەر رۆژێ هەلتێ.ئە و ل دۆر 30ێ چریا پێشین دو-سێ هەفتەیان لئە سمانا شەڤێ، چما کو خویایی نێزکا رۆژێ یە، نە دیتبارئە .