Susyi

Kotak bento dan nigiri-sushi

Susyi atau sushi (Jepun: すし, 寿司すし, 鮨ずし, 鮓すしcode: ja is deprecated ) ialah makanan tradisional yang paling popular di Jepun, dan kini turut digemari di seluruh dunia. Ia diperbuat daripada nasi cuka (鮨飯すしめしcode: ja is deprecated , sushi-meshi) dan dibubuh inti campuran ikan, makanan laut, sayuran atau telur. Inti-inti tersebut boleh dimakan mentah, dimasak atau diperam.

Sejarah

Nama sushi berasal daripada perkataan sushi (酸すしcode: ja is deprecated ) "berasa masam" konjugasi しcode: ja is deprecated shi kata sifat bahasa Jepun sui (酸すい^?) bererti "memasamkan".

Sajian sushi disebutkan berasal daripada sejenis hidangan iaitu narezushi (馴なれ寿司ずし, 熟じゅく寿司ずし^?, "ikan masin") yang dibuat dengan memeram ikan mentah dalam nasi yang ditapaikan dengan cuka beras dan garam selama berbulan-bulan sekali gus. Teknik peraman ikan bersama nasi dipercayai berasal di Asia Tenggara pada abad ke-5 sebelum Masihi. Narezushi masih wujud sebagai sajian istimewa terutama sekali sebagai funa-zushi di Wilayah Shiga.

Yohei Hanaya yang membuka gerai susyi di bandar Edo (Tokyo) pada 1800-an dikenali sebagai pencipta susyi gulungan tangan, atau nigiri-sushi. Nigiri-sushi kemudiannya menjadi lebih popular semasa zaman Perang Dunia Kedua.

Penyediaan susyi

Lukisan semangkuk susyi oleh Ichiyusai Hiroshige

Penyediaan susyi memerlukan beberapa perkakas dapur yang penting seperti pisau yang tajam (hōchō), batang penyepit (sai bashi), kain (fukin), dan beberapa alat-alat khusus seperti:

• mangkuk kayu (hangiri),
• senduk nasi yang leper (shamoji),
• tikar gulung buluh (巻まき簾すだれcode: ja is deprecated , makisu), dan,
• kotak tekan kayu (oshibako).

Ramuan penting termasuklah:

• nasi jenis Jepun (kome),
• rumpai laut kering (nori),
• wasabi,
• kicap (shōyu),
• halia peram (gari),
• cuka nasi (su),
• sake,
• mirin, dan,
• lobak putih (daikon).

Jenis-jenis susyi

Susyi berlainan dari segi bentuk dan ramuan, tetapi nasi merupakan bahan yang sentiasa dimasukkan. Kadangkala dua susyi yang berbeza mempunyai ramuan yang sama, hanya berbeza dari segi penyediaan.

• Nigirizushi (握にぎり寿司ずし^?, "susyi kepal") terdiri daripada seketul nasi susyi yang dikepalkan dengan tangan membentuk bebola dan dibubuh hiasan (neta) di atas bebola tersebut.
  • Temarizushi (手てまり寿司ずし^?, "susyi bebola") dibuat dengan mengepal nasi dan ikan di dalam tangan menggunakan pembalut plastik membentuk bebola.
• Makizushi (巻まき寿司ずし^?, "susyi gulung"), norimaki (海苔のり巻まき^?, "gulungan nori") atau makimono (巻物まきもの^?, "pelbagai jenis gulungan") ialah susyi yang digulung dengan alat tikar buluh.
  • Temaki (手て巻まき, "gulungan tangan") ialah susyi berbentuk kon besar dengan nori di luar dan inti melimpah keluar di hujungnya.
• Oshizushi (押おし寿司ずし^?, "susyi tekan") atau hako-zushi (箱はこ寿司ずし^?, "susyi kotak") ialah susyi dari kawasan Kansai dan keistimewaan Osaka. Susyi ini ditekan menggunakan acuan oshibako.
• Chirashizushi (ちらし寿司ずし^?, "susyi terabur", juga disebut barazushi) dihidangkan dalam mangkuk dan ditabur dengan hiasan ikan mentah dan sayur.

Etika

Kebanyakan kedai makan Jepun yang menghidangkan susyi tidak menyediakan menu untuk pelanggan. Jika dibandingkan dengan struktur menu yang biasa ditemui, hidangan Jepun tidak mempunyai susunan hidangan yang khas. Susyi boleh dimakan dengan tangan bagi mereka yang kurang selesa dengan batang penyepit. Di restoran Jepun, pelanggan yang ingin menjamu dengan tangan akan diberikan tuala basah sebelum hidangan. Mengikut pantang larang di meja makan Jepun, makanan yang diberikan dengan kayu penyepit kepada penerima yang berkayu penyepit dipandang rendah kerana ini dianggap membawa malang.