Lymfoedeem
| Lymfoedeem | ||||
|---|---|---|---|---|
| Coderingen | ||||
| ICD-10 | I89.0, I97.2, Q82.0 | |||
| ICD-9 | 457.0, 457.1, 757.0 | |||
| DiseasesDB | 7679 | |||
| eMedicine | derm/958 | |||
| MeSH | D008209 | |||
| ||||
Lymfoedeem of lymphoedema betekent dat zich te veel lymfevocht op bepaalde plaatsen, bijvoorbeeld in het been, ophoopt. Het is een van de mogelijke vormen van oedeem. Het wordt lymfoedeem genoemd als de oorzaak in de lymfe gelegen is. Het is te beschouwen als een verstoord evenwicht tussen de productie en de afvoer van lymfe.
Verschijnselen, ophoping van lymfevocht onder de huid. Dit is herkennen door met de vinger in de opgezette huid te drukken. Er ontstaat een putje dat enige tijd zichtbaar blijft. Bij warm weer, zware inspanning en/of lang zitten, zwelt het aangedane lichaamsdeel op. Bij lymfoedeem is ook vaak de voorvoet gezwollen. Als het tussen de 2e en 3e teen niet mogelijk is om de huid van de voetrug vast te pakken, is het Teken van Stemmer positief. Bij langdurig bestaand lymfoedeem kan de huid woekeringen gaan vertonen, met een bloemkool-achtig aspect (papillomatose).
Oorzaken
Er wordt onderscheid gemaakt tussen primair en secundair lymfoedeem.
- Primair lymfoedeem is een aangeboren aandoening die weinig voorkomt. Doordat er minder lymfbanen aanwezig zijn ontstaat bij het ouder worden zwellingen. In ernstige gevallen vanaf de kindertijd, in minder ernstige gevallen vanaf een leeftijd van 18 tot 35 jaar.
- Secundair lymfoedeem komt vaker voor en kan ontstaan door:
- Vertraagde afvoer via de lymfe. Een voorbeeld hiervan is een lymfoedeem van de arm, dat kan ontstaan na het weghalen van lymfeklieren in de oksels bij een borstkanker. Een andere oorzaak is beschadiging van de lymfevaten door wondroos. De enorme zwelling van een been of het scrotum, wat in tropische gebieden voorkomt, is het gevolg van een beschadiging van de lymfevaten door een worminfectie (filariasis).
- Verlaagde colloïd-osmotische druk. Dit kan voorkomen bij levercirrose
- Als veneus oedeem lang blijft bestaan (maanden), kan het overgaan in lymfoedeem.
Behandeling
Zie ook: oedeemtherapie
- Om lymfoedeem te voorkomen is het belangrijk oedeem (door erysipelas, diep-veneuze trombose, veneuze insufficiëntie of lymfeklierdissectie) in een vroeg stadium te behandelen.
- Zwachtelen
- Manuele lymfedrainage: speciale massagetechniek, bedoeld om de lymfeafvoer te bevorderen.
- Intermitterende Pneumatische Compressie Therapie (afgekort IPC-Therapie) of ook wel Pressotherapie genoemd, dit is een automatisch uitgevoerde massage dat zowel in de praktijk van een arts of therapeut wordt toegepast, echter ook thuis onder begeleiding kan worden toegepast.
- Er bestaan tapes, die de lymfeafvoer zouden stimuleren.
- Therapeutische elastische kousen (TEK-kousen of steunkousen genoemd).
Vergoedingen (2014)
Behandeling van lymfoedeem wordt vergoed vanuit de basisverzekering en is een chronische ziekte. Hulpmiddelen benodigd voor de behandeling, zoals verbandmiddelen nodig voor het zwachtelen, TEK-kousen vanaf drukklasse 2 (veelal 2 paar per jaar) of lymftape of een IPC-therapie massage apparaat, worden ook vanuit de basisverzekering vergoed.