Asie

Vun Wikipedia
Asie uff de Weldkard
Sadellidebild vunn Asie

Asie is der greeschd Kondinend uff de Erd. Er is ugfähr 45 Millione Quatratkilomeda groß unn ugfähr 4 Milliarde Lait lewe do, was 60% der Weltbevelkerung is. Daraus dud sich ä Bevelkerungsdicht vun 90 Leit/km² ergewee. Zu Asie kehre 47 Schdaade. Des Word Asie(n) kummt ausm Assierische unn heeßt uff pälzisch "Sunneuffgong".

Loog[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Asie liegt uff der Nordhalbkugel, außa en paar Inseln, die a noch zu Asie kehre, awwa nimmi uff de Nordhalbkugel sinn, sunnern uff de Siedhalbkugel. Weschdlisch vunn Asie liegt Oiropa, wu die Pälzer wuhne, siedweschdlisch liegt Afriga, im Siede liegt de Indische Ozean, im Oschde de Pazifigg, im siedoschde is Australie nimmi weid, im Norde donn des Nordpolarmeer.

Schdaade[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Schdaade nach Reschione sordierd.

Nordasie[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Mongolai, Russlond (Sibirie)

Oschdasie[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Schina, Japan, Nordkorea, Siedkorea, Taiwon

Siedasie[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Bangladesch, Bhutan, Indie, Maledive, Nepal, Pakischdan, Sri Lanka

Siedoschdasie[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Brunei, Indonesie, Kambodscha, Laos, Malaisia, Myanmar, Philippine, Singapur, Thailond, Oschdtimor, Vietnam

Vordaasie[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Armenie, Aserbaidschan, Bahrain, Georgie, Irak, Iran, Israel, Jeme, Jordanie, Katar, Kuwait, Libanon, Oman, Saudi-Arabie, Sürie, Tierkai, Veaainischde Arawische Emirade, Zypern

Zendralasie[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Afganischdan, Kasachsdan, Kirgisisdan, Tadschikischdan, Turkmenisdan, Usbekisdan

Relischione[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Die drei greeschde Relischione sinn de Buddhismus, vor allem im Oschde unn Siedoschde; de Hinduismus, vor allem im Siedä; unn de Islam, vor allem im Weschde unn Siedweschde verbreided. Danewwe gibt es vor allem in China ä großi Ozohl on Atheiste, im dinn besiedelde Sibierie lewwe viele Lait, die Nadurrelischione praktiziere.

Schbezifika[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

Die Grenz zwische Asie un Oiropa is uuklaa definierd: vum Aismea iwwa de Ural un vunde Ägäis (oiropäisch) iwwa die Dardanelle, s'Marmaramea, de Bosborus unäs Schwatze Mea. Was doo dezwische laihd, is selle Eck, wu said Menschegedenge die Hannlsweesch zwische Oiropa un Aasie long gange sin. Do hen sisch aach die Kuldure s'mehrschde vamischd. - Iwwelischwaise wärd de Kaukasus zu Oiropa geduun, friha hod mär sogaa "kaukasisch" als Synonym genumm fär "waißhoidisch Rasse", "oiropäischs Ausseje".

Ä onnan Grenz is awwe völlisch klaa: de Himalaya zwische Zentral- unn Siedasie. Daß des aach ä Kulduagrenz is, is eh klaa.

Asie hod die hegschd Bärsch (Maund Äwereschd mid 8848 Meda), die diefschd Diefsee (11034 Meda inde Mariane), es diefschd gelejene Lond (Ufa vum Doode Mea -422 Meda), dä diefschde Binnesee (Baikal, 1637 Meda), de See midde greeschd Fläsch (Kasbisch Mea, 371.001 km²) un - mid Oiropa zamme - die greeschd Landmass.

Mit Sibirie hot Russlond, des greeschd Land uf de Erd, Otail an Asie un iss ääns vunde dinnschdbesiedelde Gebiede uff de Erd, die Schdaade in Siedoschdasie gheare zude dichdeschd bsiedelde Länna, allääns in Schina hods iwwa 1¼ Milliard.

Weblingg[Schaffe | Om Gwelltegschd schaffe]

 Commons: Asie – Sammlung vun Bilder, Video un Audiodataie