Agusta A109
Agusta A109 – lekki śmigłowiec produkowany przez włoską firmę Leonardo Helicopters. Wykorzystywany w wielu krajach do przewozu pasażerów, w służbach państwowych, a szczególnie w transporcie medycznym.
.jpg)
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Leonardo Helicopters |
| Załoga |
2 osoby |
| Historia | |
| Data oblotu |
4 sierpnia 1971 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
2 x P&W PW-206C |
| Moc |
2x423 kW (567 KM) (ciągła) |
| Wymiary | |
| Średnica wirnika |
11 m |
| Długość |
13,07 m |
| Długość kadłuba |
11,45 m |
| Szerokość kadłuba |
1,59 m |
| Wysokość |
3,50 m |
| Masa | |
| Własna |
2016 kg |
| Startowa |
3000 kg |
| Zapas paliwa |
605 l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
311 km/h |
| Prędkość przelotowa |
285 km/h |
| Wznoszenie maks. w locie pionowym |
9.8m/s |
| Pułap praktyczny |
5970 m |
| Pułap zawisu z wpływem ziemi |
5060 m |
| Pułap zawisu bez wpływu ziemi |
3597 m |
| Zasięg |
500 km |
| Długotrwałość lotu |
4 godziny |
| Dane operacyjne | |
| Rzuty | |
| |
Historia
edytujFirma Agusta w 1965 r. rozpoczęła analizę zapotrzebowań klientów w zakresie lekkich śmigłowców. W jej efekcie opracowano śmigłowiec Agusta A109, którego prototyp oblatano 4 sierpnia 1971 r.[1]. Do 2014 wyprodukowano 508 sztuk modelu A109 Power i 284 Grand[2]. Przednia, środkowa i tylna część kadłuba, belka ogonowa, belki łączące, statecznik produkowane są w PZL Świdnik.
Od 2 lipca 2005 Agusta A109, rejestracja SP-HXA (nr fabr. 11630), kod radiowy Ratownik 12, był używany przez Lotnicze Pogotowie Ratunkowe. Uległ wypadkowi w czasie lądowania na warszawskim lotnisku Babice 20 listopada 2009 r.[3]
Wersje
edytuj- A109A: pierwsza seryjna wersja z dwoma silnikami Allison 250. Pierwszy lot odbył się 4 sierpnia 1971.
- A109A EOA "Hirundo": wersja wojskowa dla armii włoskiej.
- A109A Mk II: ulepszona wersja cywilna A109A.
- A109B: planowana, nigdy nie produkowana wersja wojskowa.
- A109C Hirundo: cywilna wersja 8 miejscowa z silnikami Allison 250-C20R-1.
- A109K: wersja wojskowa.
- A109K2: wersja dla policji i jednostek ratownictwa, przystosowana do pracy na dużych wysokościach i przy wysokich temperaturach.
- A109M: wersja wojskowa.
- A109MAX: śmigłowiec do zadań ratowniczych.
- A109KM: wojskowa wersja K2.
- A109KN: wersja K2 dla marynarki.
- A109CM: normalna wersja wojskowa.
- A109GdiF: wersja specjalna dla włoskiego Korpusu Straży Skarbowej.
- A109 LUH (Light Utility Helicopter): lekki wielozadaniowy śmigłowiec wojskowy; sprzedawany do Afryki Południowej, Szwecji i Malezji.
- A109BA: wersja specjalna dla wojsk belgijskich.
- A109E Power: ulepszona cywilna wersja.
- A109E Power Elite: przedłużona i ulepszona cywilna wersja A109E Power
- A109S Grand: przedłużona i ulepszona cywilna wersja z silnikami P&W 207. Maszyną tą dwaj Amerykanie: Scott Kasprowicz i Steve Sheik ustanowili w sierpniu 2008 roku nowy rekord świata w najszybszym okrążeniu Ziemi śmigłowcem. Dystans 38890 km pokonali ze średnią prędkością 275 km/h. Dotychczasowy rekord od 1996 należał do Bell 430
- A109S Grand Da-Vinci: wersja zoptymalizowana do zadań ratowniczych w warunkach wyskogórskich Szwajcarii (2 silniki Pratt&Whitney: po 815 KM, cena jednostkowa: 10,2 mln Franków szwajcarskich)
- A109 Grand New: rozbudowana wersja A109 Grand - 4 miejscowa wersja VIP i 6 miejscowa wersja standard. Przewidywano certyfikację w 2010 roku
- A109N: najnowsza wersja z elementami wersji LUH, Elite i Grand.
- Agusta A119 Koala: cywilna wersja A109 z jednym silnikiem.
- AW119Ke
Przypisy
edytuj- ↑ Niccoli 2001 ↓, s. 16.
- ↑ AgustaWestland, deagel.com [zarchiwizowane 2014-06-22].
- ↑ ASN Wikibase Occurrence # 70113, Aviation Safety Network [zarchiwizowane 2022-01-04] (ang.).
Bibliografia
edytuj- Riccardo Niccoli: Samoloty : najważniejsze typy, najciekawsze konstrukcje. Aldershot: Bellona, 2001. ISBN 978-83-11-09406-2. OCLC 297740160.