Pd11
 Parowóz KFNB IIc nr 202 "Gnadendorf" | |
| Producent |
Wr. Neustadt, Krauss (Linz), Floridsdorf |
|---|---|
| Lata budowy |
1884-1893[1] |
| Układ osi |
2B lub 2'B |
| Wymiary | |
| Masa pustego parowozu |
43 t[2] |
| Masa służbowa |
47 t[2] |
| Masa przyczepna |
27,6 t[2] |
| Długość |
9680 mm (bez daszku budki)[3] |
| Długość z tendrem |
16 016 mm[3] |
| Wysokość |
4570 mm[3] |
| Rozstaw osi skrajnych |
6150 mm[3] |
| Średnica kół napędnych |
1962 mm[2] |
| Średnica kół tocznych |
970 mm[2] |
| Napęd | |
| Trakcja |
parowa |
| Ciśnienie w kotle |
12 at[2] |
| Powierzchnia ogrzewalna kotła |
129 m²[2] |
| Powierzchnia rusztu |
2,2 m²[2] |
| Średnica cylindra |
435 mm[2] |
| Skok tłoka |
632 mm[2] |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Moc znamionowa |
460 kW[2] |
| Prędkość konstrukcyjna |
90 km/h[2] |
Pd11 – polskie oznaczenie na PKP austriackiego parowozu pospiesznego serii KFNB IIc (kkStB 104) o układzie osi 2B lub 2'B. Parowóz wykorzystywał parę nasyconą i silnik bliźniaczy. Zbudowano 41 lokomotyw tej serii, z czego do 6 mogło pracować na PKP.
Produkcja i służba do I wojny światowej
[edytuj | edytuj kod]Parowóz został skonstruowany na zamówienie austriackiej Kolei Północnej Cesarza Ferdynanda (KFNB) i oznaczony początkowo jako seria KFNB IIc. Łącznie zbudowano ich 41. Pierwsze 7 sztuk zostało zbudowanych w fabryce Wiener Neustädter Lokomotivfabrik (WNL) w 1884 r. Dopiero po trzech latach kolej KFNB zaczęła zamawiać dalsze lokomotywy, także w innych fabrykach. W 1887 r. 6 lokomotyw zbudowała fabryka Krauss w Linzu, w 1888 r. – 4 lokomotywy Krauss i 6 WNL, w 1889 r. – 6 lokomotyw WNL i wreszcie w latach 1891 i 1893 po 6 lokomotyw zbudowała fabryka w wiedeńskim Floridsdorfie[3]. Ostatnie 6 lokomotyw miało ulepszoną konstrukcję przedniego wózka tocznego, zamiast przestarzałego wózka systemu Campera[3]. Lokomotywy serii IIc nosiły na kolei KFNB numery 184 - 224 oraz, z wyjątkiem sześciu zbudowanych w 1891 roku, nazwy własne[4].
Po przejęciu kolei KFNB przez Cesarsko-Królewskie Koleje Państwowe (kkStB) w 1906 roku, zostały one oznaczone jako seria 104 (numery 104.01 do 104.41)[3].
Lokomotywy te używane były na kolei KFNB do prowadzenia pociągów pospiesznych na trasach Wiedeń - Kraków i Wiedeń - Brno. Na trasie do Krakowa o długości 416 km, czas przejazdu wynosił od 8 godzin do 8 godzin 40 minut (prędkość średnia 47,5-51,1 km/h, maksymalna 90 km/h, masa pociągu 185 ton)[3].
Służba po I wojnie światowej
[edytuj | edytuj kod]Po I wojnie światowej austro-węgierskie lokomotywy zostały rozdzielone pomiędzy nowo powstałe państwa. Na PKP trafiło 6 lokomotyw (numery 104.02, 03, 04, 07, 08, 11)[5], dla których przewidziano oznaczenie serii Pd11[1]. Były one już wówczas przestarzałe i nie były używane długo, a według J. Pospichala zostały skasowane jeszcze przed 1927 rokiem, przed nadaniem im polskich numerów[5]. Niektórzy autorzy zagraniczni sugerowali, że miały nosić oznaczenie serii Od14[6].
Większość - 31 lokomotyw znalazło się w Czechosłowacji, chociaż tylko 19 weszło do eksploatacji na kolejach ČSD, otrzymując oznaczenie jako seria 264.6[3] (numery 264.601 do 264.619)[4]. Służyły one do końca lat 30.[3] Jedna lokomotywa trafiła na koleje rumuńskie CFR, a trzy - do Austrii, skąd jednak w latach 1921-23 zostały przekazane Czechosłowacji[4]
Opis
[edytuj | edytuj kod]Lekki parowóz pospieszny o układzie osi 2B (pierwsze 35 sztuk) lub 2'B (ostatnie 6 sztuk), napędzany dwucylindrowym silnikiem bliźniaczym, na parę nasyconą (2B n2 lub 2'B n2). Kocioł umieszczony nisko, między kołami, z długą i wąską skrzynią ogniową[1] (oś kotła na wysokości 2100 mm)[3].
Ostoja zewnętrzna. Silnik bliźniaczy napędzał pierwszą oś wiązaną za pośrednictwem korb Halla. Z przodu wózek toczny systemu Campera (35 sztuk). Rozrząd Stephensona[1].
Lokomotywy późnej produkcji miały ściętą ukośnie górną krawędź komina[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d J. Piwowoński, Parowozy kolei polskich, Warszawa: WKiŁ, 1978, s. 190, 195
- ↑ a b c d e f g h i j k l J. Bek, Z. Bek, Parní..., s.144.
- ↑ a b c d e f g h i j k l J. Bek, Z. Bek, Parní..., s.43-44.
- ↑ a b c J. Pospichal, kkStB 104 w serwisie Lokstatistik [dostęp 25-4-2012]
- ↑ a b Josef Pospichal, PKP Pd11 [dostęp 25-4-2012]
- ↑ Josef Pospichal, kkStB-Reihen in Polen nach dem I. Weltkrieg [dostęp 10-6-2012]
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jindřich Bek, Zdenek Bek, Parní lokomotivy ČSD [1], Praga, 1999, ISBN 80-86116-13-1 (cz.)
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Josef Pospichal, KkStB 104 - zestawienie lokomotyw i ich nazw