Żydowski Dom
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Przewodniczący | |
| Data założenia |
2008 |
| Ideologia polityczna |
nacjonalizm, syjonizm religijny, osiedla żydowskie, konserwatyzm społeczny |
| Poglądy gospodarcze |
liberalizm gospodarczy |
| Barwy |
niebieski, zielony i pomarańczowy |
| Obecni posłowie |
0/120
|
| Strona internetowa | |
Żydowski Dom (hebr. הבית היהודי, Ha-Bajit Ha-Jehudi, w angielskiej transkrypcji: HaBayit HaYehudi) – prawicowa religijno-syjonistyczna partia polityczna w Izraelu. Powstała w wyniku połączenia Narodowej Partii Religijnej, Moledetu i Tekumy w listopadzie 2008. Przedstawiciele tego drugiego ugrupowania odeszli jednak z nowej partii zaraz po tym, jak otrzymali niskie miejsca na liście wyborczej do wyborów w 2009 roku, tworząc wspólną listę z ugrupowaniem Hatikwa[1]. Wkrótce potem także Tekuma ponownie przyłączyła się do Unii Narodowej, a tzw. frakcja Achi połączyła się z Likudem. W 2012, w wyniku rozpadu Unii, Tekuma ponownie weszła w skład Żydowskiego Domu.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Narodowa Partia Religijna i Unia Narodowa połączyły siły w celu wystawienia wspólnej listy wyborczej w wyborach 2006 roku. 3 listopada 2008 roku ogłoszono, że Narodowa Partia Religijna oraz Moledet i Tekuma, wchodzące w skład Unii, połączą się i utworzą nowe ugrupowanie[2]. Achi i Hatikwa sprzeciwiły się tej fuzji – ich liderzy Efi Ejtam i Arje Eldad sprzeciwili się religijnemu charakterowi partii[3], a Eitam dodatkowo był niezadowolony z faktu, że w nowej partii nie planowano przeprowadzania wyborów lidera[4].
Zaproponowano pięć nazw dla nowego ugrupowania: Ha-Bajit Ha-Jehudi (Żydowski Dom), Szoraszim (Korzenie), Acma’ut (Niepodległość), Szalem (Całość) i Amichaj. Członkowie partii, głosując online, opowiedzieli się za tą pierwszą nazwą[5].
Ja’akow Amidror został szefem komitetu, który zajął się ustaleniem nazwisk i ich kolejności na liście wyborczej partii do wyborów w 2009[2]. 8 grudnia 2008 Danijjel Herszkowic, matematyk z uniwersytetu Technion, został wybrany na szefa nowego ugrupowania[6].
Kiedy Żydowski Dom ogłosił skład listy wyborczej, okazało się, że 5 spośród 6 najwyższych miejsc zostało obsadzonych przez byłych członków Narodowej Partii Religijnej. Wyjątkiem był Uri Ari’el z Tekumy (pozycja nr 3). Sondaże przedwyborcze wskazywały, że ugrupowanie otrzyma 5-7 miejsc w Knesecie, co powiększało atrakcyjność pierwszych sześciu miejsc na liście. Przeciwko obsadzeniu czołowych miejsc byłymi członkami Narodowej Partii Religijnej zaprotestowali politycy wywodzący się z Unii Narodowej. Były parlamentarzysta z ramienia Moledet, Binjamin Elon, oświadczył, że nie wystartuje w wyborach. Na liście zastąpił go amerykański imigrant Uri Bank. Pozostali byli członkowie Moledet opuścili partię i z Hatikwa reaktywowali Unię Narodową. 25 grudnia 2008 r. Żydowski Dom opuścił także Ariel, który wstąpił do Unii[7].
W wyniku wyborów na początku 2009 roku ugrupowanie otrzymało 3 mandaty parlamentarne[8].
W listopadzie 2012 odbyły się wewnątrzpartyjne wybory przywódcy partii. Zwycięstwo odniósł lider pozaparlamentarnego ruchu Mój Izrael, Naftali Bennett, zdobywając ok. dwóch trzecich głosów. Pokonany Zewulun Orlew ogłosił wycofanie się z działalności politycznej. Tydzień później w drodze głosowania ustalono także część nazwisk na liście partyjnej do nachodzących wyborów parlamentarnych. Do Ha-Bajit Ha-Jehudi powrócił także Uri Ari’el, który w wyniku rozpadu Unii Narodowej włączył do Żydowskiego Domu swoją partię, Tekuma.
W wyborach w 2013 ugrupowanie zanotowało spory sukces, otrzymując 12 mandatów w Knesecie. Ha-Bajit Ha-Jehudii wszedł w skład koalicji rządowej premiera Binjamina Netanjahu, otrzymując trzy posady ministerialne (Naftali Bennett – minister ds. religijnych, Uri Ari’el – minister budownictwa i Uri Orbach – minister ds. emerytów) oraz dwa stanowiska wiceministrów (Eli Ben-Dahan – wiceminister ds. religijnych i Awi Wortzman – wiceminister edukacji).
W wyniku wyborów parlamentarnych w Izraelu, przeprowadzonych 17 marca 2015, Żydowski Dom wprowadził do Knesetu 8 deputowanych[9].
W grudniu 2018 doszło do rozłamu w ugrupowaniu i opuszczenia go przez jego dotychczasowego lidera Naftalego Bennetta oraz minister sprawiedliwości Ajjelet Szaked i posłankę Szuli Mu’alem, którzy stworzyli Nową Prawicę[10]. Liderem Żydowskiego Domu został Rafi Perec. Do wyborów parlamentarnych w kwietniu 2019 roku partia stanęła w koalicji z Unią Narodową i Żydowską Siłą jako Zjednoczona Prawica[11][12].
30 maja 2019 roku minął czas dany Netanjahu na sformowanie nowego rządu. Ogłoszono rozwiązanie Knesetu i rozpisanie nowych wyborów parlamentarnych na 17 września 2019 roku. Politycy Żydowskiego Domu wyrazili wątpliwości, czy w kolejnych wyborach Żydowska Siła będzie brana pod uwagę na wspólnej liście. Natomiast pewny będzie wspólny start z Unią Narodową[13][14]. 13 czerwca politycy Żydowskiego Domu zadecydowali o tym, że we wrześniowych wyborach lista wyborcza pozostanie taka sama jak w wyborach kwietniowych. Decyzję tę przekazano do organów centralnych partii[15].
20 grudnia 2019 roku liderzy Żydowskiego Domu i Żydowskiej Siły ogłosili utworzenie wspólnej listy wyborczej do wyborów w marcu 2020 roku. Decyzja ta została skrytykowana przez Unię Narodową, która nie została uwzględniona w negocjacjach. Nowa lista otrzymała nazwę Zjednoczony Żydowski Dom[16][17]. Jednak pod wpływem silnej krytyki ze strony swojej partii i nacisków ze strony Nowej Prawicy i Unii Narodowej Rafi Perec postanowił zerwać umowę wyborczą z Żydowską Siłą i przystąpił do Jaminy[18][19].
14 maja 2020 roku, pomimo protestów Bennetta i Smotricza z Jaminy, Perec zdecydował się porozumieć z Netanjahu i pozostał na stanowisku ministra Jerozolimy i dziedzictwa narodowego[20]. Z kolei 14 lipca Perec ogłosił wystąpienie Żydowskiego Domu z Jaminy jako oddzielnej frakcji w Knesecie[21].
9 stycznia 2021 odbyły się wybory nowego przewodniczącego Żydowskiego Domu w związku z zapowiedzią Rafiego Pereca o tym, iż partia potrzebuje nowego lidera, który poprowadzi ją do wyborów. Nowym przewodniczącym została Chagit Mosze[22][23].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Abe Selig: Moledet breaks from newly formed Bayit Hayehudi. [dostęp 2009-04-05]. (ang.).
- ↑ a b Amnon Meranda: Right-wing parties unite. [dostęp 2009-04-05]. (ang.).
- ↑ Hilel Fendel: Petition: Include Eldad and Marzel in New Religious Party. [dostęp 2009-04-05]. (ang.).
- ↑ Attila Somfalvi: Eitam wants to join Likud. [dostęp 2009-04-05]. (ang.).
- ↑ Aruc Szewa: New Nationalist Party Named ‘The Jewish Home’. [dostęp 2009-04-05]. (ang.).
- ↑ Matthew Wagner: Habayit Hayehudi opts for Hershkowitz. [dostęp 2009-04-05]. (ang.).
- ↑ Matthew Wagner: National Union splits from Habayit Hayehudi. [dostęp 2009-04-05]. (ang.).
- ↑ Aruc Szewa: Israel Elections 2009. [dostęp 2009-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-27)]. (ang.).
- ↑ Final Unofficial* results of the Elections for the Twentieth Knesset. [dostęp 2015-03-22]. (ang.).
- ↑ Mergers and Splits Among Parliamentary Groups. knesset.gov.il. [dostęp 2019-04-09]. (ang.).
- ↑ Lists of Candidates. bechirot.gov.il. [dostęp 2019-04-09]. (ang.).
- ↑ Głosuje się na partię, nie na ludzi. Kto walczy o władzę?. tvn24.pl. [dostęp 2019-04-09].
- ↑ Raoul Wootliff, The final results of April’s election are in: No one won, Netanyahu lost, „The Times of Israel”, 30 maja 2019 [dostęp 2019-05-31].
- ↑ Atara German, גורם בבית היהודי: „אנחנו עם עוצמה יהודית סיימנו”, „Srugim”, 30 maja 2019 [dostęp 2019-05-31].
- ↑ Gai Ezra, סופית: רשימת הבית היהודי לא תשתנה, „Srugim”, 13 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-13].
- ↑ Jacob Magid, Smotrich says he won’t join Jewish Home-Otzma Yehudit merger ‘at any cost’, „The Times of Israel”, 31 grudnia 2019 [dostęp 2020-03-02].
- ↑ Hezki Baruch, Jewish Home, Otzma Yehudit agree to joint run, „Aruc Szewa”, 19 grudnia 2019 [dostęp 2020-03-02].
- ↑ Jacob Magid, Jewish Home chief under fire from within his party for merger with Otzma Yehudit, „The Times of Israel”, 21 grudnia 2019 [dostęp 2020-03-02].
- ↑ Bennett, Peretz, Smotrich agree to joint run without Ben Gvir, „Aruc Szewa”, 15 stycznia 2020 [dostęp 2020-03-02].
- ↑ Yoni Weiss, Minister Rafi Peretz Leaves Yamina to Join New Government, „Hamodia”, 14 maja 2020 [dostęp 2020-10-29].
- ↑ Hezki Baruch, Jewish Home formally splits off from Yamina, „Aruc Szewa”, 14 lipca 2020 [dostęp 2020-10-29].
- ↑ Rafi Peretz to quit politics as Jewish Home seeks to merge with Yamina once more, „The Times of Israel”, 5 stycznia 2021 [dostęp 2021-02-04].
- ↑ Joni Kempinski, חגית משה נבחרה ליו"ר הבית היהודי: "לכולם יש מקום בבית ואת כולם אנחנו רוצים", „Aruc Szewa”, 19 stycznia 2021 [dostęp 2021-02-04].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Oficjalna strona partii (hebr. • ang. • ros.)
- O partii na Portalu Spraw Zagranicznych
