Beta-oksydacja
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
Proces
Reakcje
- Utlenienie (za pomocą dehydrogenazy acylo-CoA) acylo-CoA do trans-
Δ 2-enoilo-CoA z wytworzeniem FADH2. - Uwodnienie trans-
Δ 2-enoilo-CoA do 3-hydroksyacylo-CoA za pomocą enzymu hydrataza enoilo-CoA. - Utlenienie 3-hydroksyacylo-CoA do 3-ketoacylo-CoA za pomocą dehydrogenazy hydroksyacylo-CoA i z wytworzeniem NADH.
- Tioliza 3-ketoacylo-CoA przez drugą cząsteczkę CoA i wytworzenie acylo-CoA skróconego o dwa atomy węgla oraz acetylo-CoA. Katalizatorem w tej reakcji jest
β -ketotiolaza. Cząsteczka acylo-CoA następnie ponownie ulega reakcjom 1-4.
Jeśli kwas tłuszczowy miał parzystą liczbę atomów węgla, to pod koniec ostatniego cyklu acylo-CoA ma 4 atomy węgla i jest rozszczepiany na 2 cząsteczki acetylo-CoA. W przypadku kwasów o nieparzystej liczbie węgla, acylo-CoA zawiera 5 atomów węgla i rozszczepia się na trzywęglowy propionylo-CoA oraz dwuwęglowy acetylo-CoA. U kręgowców propionylo-CoA przekształcany jest poprzez metylomalonylo-CoA do bursztynylo-CoA, który może zostać włączony do cyklu kwasów trikarboksylowych Krebsa (w innych organizmach propionylo-CoA może być np. katabolizowany do octanu)[1].
U roślin powstały acetylo-CoA wchodzi w cykl glioksalowy, w wyniku którego zostaje przekształcony w szczawiooctan.
β -oksydacja nienasyconych kwasów tłuszczowych[edytuj | edytuj kod]
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
- równoważników redukcyjnych (po cząsteczce FADH2 i NADH na każdy "obrót cyklu") służących w łańcuchu oddechowym wytworzeniu ATP,
- acetylo-CoA do cyklu Krebsa służącemu wytworzeniu ATP,
- w wątrobie substratów do syntezy ciał ketonowych, zwłaszcza w przypadku zaburzeń (cukrzyca) gospodarki cukrami (szczawiooctan, metabolit pośredni cyklu Krebsa, powstaje z jednego z intermediantów glikolizy).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieloetapowy rozkład enzymatyczny kwasów tłuszczowych odkrył w 1904 roku niemiecki chemik Franz Knoop (1875-1946), dlatego można spotkać nazwę
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Halarnkar P, Blomquist G. Comparative aspects of propionate metabolism. „Comp. Biochem. Physiol., B”. 92 (2), s. 227–231, 1989. DOI: 10.1016/0305-0491(89)90270-8. PMID: 2647392.
- ↑ Keshav Trehan: Biochemistry. John Wiley & Sons (Asia) Pte Ltd, s. 319. ISBN 978-81-224-0248-3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Metabolizm lipidów. W: B.D.Hames, N.M.Hooper: Krótkie wykłady. Biochemia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.