Burbonowie

Burbonowie
Kraj	Francja, Hiszpania, Luksemburg, Włochy
Tytuły	królowie Francji; królowie Hiszpanii; królowie Nawarry; królowie Obojga Sycylii; królowie Neapolu; królowie Sycylii; królowie Etrurii; wielcy książęta Luksemburga; książęta Parmy i Piacenzy; książęta Burgundii
Założyciel	Robert z Clermont
Obecna głowa	Louis Alphonse de Bourbon
Rok założenia	1268
Dynastia macierzysta	Kapetyngowie
Gałęzie	; Kondeusze linia Conti; linia Soissons; ; Burbonowie Hiszpańscy Burbonowie Sycylijscy; Burbonowie Parmeńscy; Burbon-Braganza; ; Orleańczycy linia Nemours linia Alençon; ; linia Aumale; linia Montpensier; ; linia Orleańska linia Orleańska-Angoulême; ;

Burbonowie (fr. Bourbon, hiszp. Borbón) – dynastia królewska wywodząca się z Francji, boczna linia Kapetyngów.

Przedstawiciele rodu sprawują obecnie władzę w królestwie Hiszpanii i wielkim księstwie Luksemburga, dawniej również we Francji i na terenach dzisiejszych Włoch. Panowanie we Francji przypada na lata 1589–1830, z przerwą w okresie rewolucji francuskiej i napoleońskim. Główna francuska linia Burbonów wygasła, a istnieją dalej młodsze linie – hiszpańska linia Burbonów i Burbonów-Orleańskich.

Szczegółowe drzewo genealogiczne rodu znajduje się w artykule genealogia Burbonów.

Burbonowie panujący we Francji

Pierwszym Burbonem na tronie Francji był Henryk IV, król Nawarry, syn królowej Joanny d’Albret i Antoniego Burbona, księcia Vendôme. Ród de Burbon-Vendôme wywodził się od Roberta de Clermont, z dynastii Kapetyngów, syna króla Ludwika IX Świętego i królowej Małgorzaty Prowansalskiej:

Henryk IV (1589–1610), zapoczątkował dynastię, wywiódł Francję edyktem nantejskim z zapaści wojen religijnych.
Ludwik XIII (1610–1643), zbudował silną władzę absolutystyczną
Ludwik XIV (1643–1715), wzmocnił absolutyzm władzy, zbudował rezydencję w Wersalu
Ludwik XV (1715–1774), kontynuował zamiłowania swojego pradziadka Ludwika XIV do wojen, dbał o splendor dworu, zgodnie z powiedzeniem po nas choćby potop, równocześnie regres gospodarczy Francji
Ludwik XVI (1774–1792), odziedziczył po dziadku Ludwiku XV wielki kryzys finansowy, który sprawił, że absolutystyczne Królestwo Francuskie utonęło w odmętach wielkiej rewolucji społecznej. Ścięty w czasie terroru Robespierre’a w styczniu 1793
Ludwik XVIII (1814–1824), król z konstytucją i parlamentem
Karol X (1824–1830), ostatni panujący ze starszej gałęzi dynastii Burbonów
Ludwik Filip I (1830–1848), jedyny król z młodszej gałęzi orleańskiej

Burbonowie panujący w Hiszpanii

W Hiszpanii pierwszym Burbonem na tronie był Filip V, młodszy wnuk króla Francji Ludwika XIV Wielkiego i infantki Marii Teresy Hiszpańskiej (na której prawa do tronu się powołano). W 1700 roku na mocy testamentu Karola II Habsburga został on królem Hiszpanii. Jego potomkowie panują tam (z przerwami) do dziś – obecny król Filip VI również pochodzi z tej dynastii:

Filip V (1700–1724) oraz (1724–1746)
Ludwik I (1724)
Ferdynand VI (1746–1759)
Karol III (1759–1788)
Karol IV (1788–1808)
Ferdynand VII (1813–1833)
Izabela II (1833–1868)
Alfons XII (1875–1885)
Alfons XIII (1886–1931)
Jan Karol I (1975–2014)
Filip VI (od 2014)

Burbonowie panujący w Królestwie Neapolu i Sycylii (od 1816: Obojga Sycylii)

Pierwszym władcą Neapolu i Sycylii z dynastii Burbonów był król Hiszpanii – Karol III Hiszpański, nie mogąc łączyć dwóch koron, zrzekł się Neapolu i Sycylii na rzecz swojego młodszego syna – Ferdynanda Burbona, co do którego wiadomo było, że nie odziedziczy korony Hiszpanii:

Ferdynand I (1759–1825)
Franciszek I (1825–1830)
Ferdynand II (1830–1859)
Franciszek II (1859–1860)

Burbonowie panujący w Parmie

Pierwszy książę Parmy z dynastii Burbonów był młodszym synem pierwszego króla Hiszpanii z dynastii Burbonów – Filipa V i jego drugiej żony – Elżbiety Farnese. Gdy ród Farnese wymarł, jego matka odziedziczyła rodzinną Parmę, którą przekazała Filipowi, niemającemu perspektyw na zostanie królem Hiszpanii:

Filip I (1748–1765)
Ferdynand I (1765–1802)
Ludwik I (1802–1803)
Karol II (1847–1854, zm. 1883)
Karol III (1849–1849)
Robert I (1854–1859, zm. 1907), dziadek wielkiego księcia Jana Luksemburskiego

Burbonowie panujący w Luksemburgu (Linia Burbon–Parma)

Jan I był synem Karoliny de Nassau, wielkiej księżnej Luksemburga, i Feliksa Burbon-Parmeńskiego (syna Roberta I, księcia Parmy). Jako ojciec przekazał swoim potomkom nazwisko Burbon-Parma, ale niektórzy wciąż używają starej nazwy dynastii – Nassau-Weilburg:

Jan I (1964–2000)
Henryk I (od 2000)

Genealogia Burbonów

Antoni de Burbon-Vendôme
(1518-1562)

Henryk IV Burbon
(1553-1610),
król Francji

Joanna d’Albret
(1528-1572)

Małgorzata de Valois

Ludwik XIII Burbon
(1601-1643),
król Francji

Maria Medycejska

Ludwik XIV Burbon
(1638-1715),
król Francji

Anna Austriaczka
(1601-1666)

Ludwik Burbon
(1661–1711),
Delfin Francji

Maria Teresa Hiszpańska
(1638-1683)

Ludwik
(1682–1712),
Delfin Francji

Maria Anna Bawarska
(1660–1690)

Filip V Hiszpański
(1683–1746),
książę Andegawenii

Maria Ludwika Sabaudzka
(1688-1714)

Burbonowie
Hiszpańscy

Elżbieta Farnese
(1692-1766)

Burbonowie
Neapolitańscy

Burbonowie
Parmeńscy

Karol, książę d'Alençon
(1686-1714)

Anna Elżbieta
(1662)

Maria Anna
(1664)

Maria Teresa
(1667–1672)

Filip
(1668–1671)

Ludwik Franciszek
(1672)

Karol
(1663)

Ludwika de La Vallière
(1644-1710)

Filip
(1665–1666)

Ludwik
(1665–1666)

córka

Maria Anna Burbon
(1666–1739)

Ludwik Armand I Burbon-Conti
(1661–1685)

Ludwik,
(1667–1683),
hrabia Vermandois

syn

Franciszka Atena Montespan
(1640-1707)

córka

Ludwik August Burbon
(1670–1736),
książę Maine

córka

Anna Ludwika Benedykta Burbon-Condé
(1676-1753)

Ludwik Konstantyn, książę Dombes
(1695-1698)

córka

Ludwik August,
książę Dombes
(1700-1755)

Ludwik Karol,
hrabia Eu
(1701-1775)

Karol, książę Aumale
(1704-1708)

Ludwika Franciszka
(1707-1743)

Ludwik Cezar
(1672–1683),
hrabia Vexin

Ludwika Franciszka
(1673–1743)

Ludwika Maria Anna
(1674-1681)

Franciszka Maria
(1677–1749)

Filip II Burbon-Orleański
(1674-1723)

Ludwik Aleksander Burbon
(1678–1737),
hrabia Tuluzy

Burbon-Penthièvre

Maria Noailles

Filip I Burbon-Orleański
(1640-1701),
książę Orleanu

Elżbieta
(1602-1644)

Henrietta Anna Stuart
(1644-1670)

Filip IV Habsburg
(1605-1665)

Burbonowie
Orleańscy

Elżbieta Charlotta z Palatynatu
(1652-1722)

Maria Krystyna
(1606-1663)

Wiktor Amadeusz I
(1587-1637)

Mikołaj Henryk,
książę Orleanu
(1607-1611)

Gaston Orleański
(1608-1660)

Anna Maria Ludwika Orleańska
(1627-1693)

Maria de Montpensier, księżna Montpensier
(1605-1627)

Małgorzata Ludwika
(1645-1721)

Cosimo III de’ Medici
(1642-1723)

Małgorzata Lotaryńska
(1615-1672)

Elżbieta
(1646–1696)

Ludwik Józef Guise
(1650-1671)

Henrietta Maria
(1609-1669)

Franciszka Magdalena
(1648–1664)

Karol Emanuel II
(1634-1675)

Karol I Stuart
(1600-1649)

Jan Gaston
(1650-1652)

Maria Anna
(1652–1695)

Burbonowie
Vendôme

Gabrielle d’Estrées
(1571-1599)

cz 2

Ludwik
(1682-1712),
Delfin Francji

Ludwik,
książę Bretanii
(1704-1705)

Maria Adelajda Sabaudzka
(1685–1712)

Ludwik,
książę Bretanii
(1707-1712)

Ludwik XV
(1710-1774),
król Francji

Ludwika Elżbieta
(1727-1759)

Maria Leszczyńska
(1703-1768)

Filip I Parmeński
(1720-1765)

Henrietta Anna
(1727-1752)

Maria Ludwika
(1728-1733)

Ludwik
(1729-1765)

Maria Teresa
(1746–1748)

Maria Teresa Rafaela Burbon
(1726–1746)

Maria Zefiryna
(1750–1755)

Maria Józefa Saska
(1731–1767)

Ludwik książę Burgundii
(1751–1761)

Ksawery,
książę Akwitanii
(1753–1754)

Ludwik XVI Francuski
(1754–1793),
król Francji

Maria Teresa
(1778-1851)

Maria Antonina Austriaczka
(1755-1793)

Ludwik Antoni
(1775-1844),
książę Angoulême

Ludwik Józef
(1781-1789),
Delfin Francji

Ludwik XVII Francuski
(1785-1795),
król Francji

Zofia Helena
(1786-1787)

Ludwik XVIII Francuski
(1755–1824),
król Francji

Maria Józefina Sabaudzka
(1753-1810)

Karol X Francuski
(1757–1836),
król Francji

Ludwik Antoni
(1775–1844), król Francji

Maria Teresa Sabaudzka
(1756–1805

Maria Teresa
(1778-1851)

Zofia
(1776–1783)

Karol Burbon
(1778-1820)

Ludwika Burbon
(1819-1864)

Karolina Neapolitańska
(1798-1870)

Karol III Parmeński
(1823-1854)

Henryk V
(1820-1883), król Francji

Maria Teresa Austriacka
(1817-1886)

Maria Teresa (1783)

Maria Klotylda
(1759–1802)

Karol Emanuel IV,
(1751-1819)

Elżbieta
(1764–1794)

Filip
(1730-1733)

Adelajda
(1732-1800)

Wiktoria Ludwika
(1733-1799)

Zofia Filipa
(1734-1782)

Teresa Felicyta
(1736-1744)

Ludwika Maria
(1737-1787)

Zobacz też

Bibliografia

Aleksander Kraushar, Bourboni na wygnaniu w Mitawie i Warszawie: szkic historyczny : 1798–1805, 1899

Angielskie	dynastia normandzka poch. skand. Plantageneci poch. fr. Lancasterowie Yorkowie Tudorowie Wuffingowie
Armeńskie	Arsacydzi (pers.) Artaksydowie Bagratydzi Orontydzi Rubenidzi
Bizantyńskie	Komnenowie Laskarysowie Paleologowie dynastia Niceforów dynastia amoryjska dynastia macedońska dynastia Dukasów dynastia Angelosów
Bośniackie	Kotromanowicze Kulinowicze
Bułgarskie	Asenowicze Dulo Komitopuli Szyszmanowicze Terterowicze
Chorwackie	Frankopan Šubić Zrinski Trpimirowicze
Czeskie i morawskie	Mojmirowice Podiebradowie Przemyślidzi Przemyślidzi opawscy
Duńskie	Estrydsenidzi Skjoldungowie
Frankijskie i francuskie	dynastia z Blois dynastia z Châtenois dynastia z Ivrei dynastia z Louvain dynastia z Vaudémont Gwizjusze Bonapartowie poch. wł. Ingelgerowie (Andegawenowie) Karolingowie Herbertyni Kapetyngowie Andegawenowie Courtenay Walezjusze dynastia burgundzka Burbonowie Merowingowie
Gruzińskie	Farnawazianowie Chosrowianowie Bagratydzi
Hiszpańskie	Dynastia barcelońska Jimenez Trastámara
Litewskie	Giedyminowicze Jagiellonowie
Niemieckie	Agilolfingowie Askańczycy Babenbergowie Billungowie Bironowie Habsburgowie Habsburgowie-Lotaryńscy dynastia badeńska dynastia heska Battenbergowie Hohenlohe Hohenstaufowie Hohenzollernowie Konradyni Liechtensteinowie Ludolfingowie Luitpoldingowie Luksemburgowie dynastia meklemburska Nassau dynastia Orańska-Nassau Nassau-Weilburg Oldenburgowie Holstein-Gottorp Holstein-Gottorp-Romanow Schleswig-Holstein-Sonderburg Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg (Glücksburgowie) dynastia salicka Schaumburgowie Waldeck Welfowie dynastia hanowerska Wettynowie Koburgowie Windsorowie Wirtembergowie Wittelsbachowie Zähringen
Polskie i pomorskie	Gryfici Piastowie Sobiesławice
Portugalskie	dynastia burgundzka Avis Bragança
Ruskie i rosyjskie	Romanowowie Rurykowicze Szujscy
Rumuńskie – mołdawskie i wołoskie	Batory ze szlachty węg. Basarabowie Callimachi Craiovești Ghica Ipsilantisowie Kantakuzeni Kantemirowie Mavrocordatowie Mohyłowie Moruzi Muszatowicze Racoviță Rakoczowie Suțu
Serbskie i czarnogórskie	Balšicie Crnojewicie Karadziordziewicie Nemanicze Obrenowicie Petrovicie Njegoše Wukanowicze Wyszesławice
Szkockie	Bruce Dunkeld Stuartowie
Szwedzkie	Bernadotte Englingerowie Erykidzi Folkungowie Swerkerydzi Wazowie Ynglingowie
Węgierskie	Aba Arpadowie Hunyady Zápolyowie
Włoskie	Acciaiuoli Aldobrandini Barberini Borghese Borgiowie poch. hiszp. dynastia z Canossy Colonna d’Este Della Rovere Della Scala Farnese Gonzagowie Grimaldi Hauteville Krescencjusze Mancini Medyceusze Odescalchi Orsini Pamphili Partecipazio Pazzi Piccolomini dynastia sabaudzka Sforzowie Tocco Tuskulańczycy Visconti