Dynastia Jin (1115–1234)

Dynastia Jin
	; Państwa Xixia, Jin i Song ok. 1141 roku
Nazwa chińska
Pismo uproszczone	金かね朝あさ
Pismo tradycyjne	金かね朝あさ
Hanyu pinyin	Jīn Cháo
Wade-Giles	Chin Ch’ao

Ten artykuł od 2011-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Dynastia Jin (1115-1234; dżurdżeński: Anchu) – państwo ustanowione na północy Chin w XII-XIII wieku przez Dżurdżenów.

Powstanie państwa Jin

Dynastię Jin założyli Dżurdżeni, którzy byli wasalnym szczepem dynastii Liao, ustanowionej przez Kitanów. W 1114 r. Dżurdżeni, zamieszkujący dolinę rzeki Sungari na terenie dzisiejszej prowincji Jilin rozpoczęli pod wodzą Akuty wojnę, która zakończyła się w 1124 r. wyparciem Kitanów z północy Chin do Azji Środkowej.

Po zrzuceniu kitańskiego jarzma, Dżurdżeni zaatakowali państwo chińskiej dynastii Song, które stawiło im słaby opór. W roku 1126 zdobyli oni jego stolicę, Kaifeng, i wzięli do niewoli cesarza Qinzonga i jego poprzednika Huizonga. Spalili także Hangzhou i zdobyli Ningbo. Zapewne podbiliby całe państwo Song, gdyby nie waśnie o sukcesję, które rozgorzały po śmierci Akuty. W 1115 r. Dżurdżeni ustanowili własne państwo Jin (złoty, po koreańsku - Kim) ze stolicą w Pekinie, który nosił wówczas nazwę Yan (Yanjing). Z kronik Songów wynika, że państwo Jin liczyło od początku istnienia ok. 50 mln ludności.

Historia państwa Jin

Na ziemiach chińskich Dżurdżeni szybko ulegli sinizacji, przyjęli chińskie obyczaje, sposoby rządzenia itd. W 1147 r. Dżurdżeni sami zostali zaatakowani przez Mongołów, którzy wyparli ich z ziem na północy, w dolinie rzeki Kerulen. Przyspieszyło to proces przyjmowania chińskiej kultury.

W 1187 r. cesarz państwa Jin zaalarmowany postępującą sinizacją, zakazał Dżurdżenom przyjmowania chińskich nazwisk i noszenia chińskich strojów. Ten swego rodzaju apartheid nie zapobiegł roztapianiu się Dżurdżenów w chińskiej populacji.

W 1206 r. przywódcą Mongołów został Temudżyn, który w 1210 r. najechał państwo Jin, rozprawiwszy się uprzednio z krajem Xixia w zakolu Huang He. Mongołowie zmietli dżurdżeńsko-chińskie wojsko i oblegali Pekin. W tym czasie przyswoili sobie od wroga chińskie techniki oblężnicze, które w przyszłości miały im pomóc w podbojach w Azji i w Europie. Ostateczny upadek państwa Jin nastąpił w 1234 roku.

Dżurdżeni zamieszkujący tereny dzisiejszej Mandżurii nie ulegli tak silnej asymilacji i zachowali odrębność. Po upadku mongolskiej dynastii Yuan i chińskiej Ming zjednoczyli się i przyjęli nową nazwę - Mandżurowie. W XVII wieku najechali Chiny i ustanowili ostatnią dynastię w historii Chin - Qing.

Prehistoria i starożytność	Neolit w Chinach (ok. 8000–2000 p.n.e.) Trzech Dostojnych i Pięciu Cesarzy (według tradycji 2850−2205 p.n.e.) Dynastia Xia (2070–1600 p.n.e.) Dynastia Shang (1600–1046 p.n.e.) Dynastia Zhou (1046–256 p.n.e.) Okres Wiosen i Jesieni Okres Walczących Królestw
Cesarstwo	Dynastia Qin (221 p.n.e.–206 p.n.e.) Dynastia Han (206 p.n.e.–220 n.e.) Dynastia Xin (9–23) Epoka Trzech Królestw (220–280) Wei Shu Wu Dynastia Jin (265–420) Szesnaście Królestw (304–439) Dynastie Południowe i Północne (420–589) Dynastia Sui (581–618) Dynastia Tang (618–907) Dynastia Zhou (690–705) Pięć Dynastii i Dziesięć Królestw (907–960) Dynastia Liao (907–1125) Dynastia Song (960–1279) Xixia (1038–1227) Jin (1115–1234) Dynastia Yuan (1271–1368) Dynastia Ming (1368–1644) Dynastia Qing (1644–1911)
Współczesność	/ Republika Chińska (1912–1949) ChRL (od 1949) Tajwan (od 1949)