Piele
54°23′26″N 20°11′59″E/54,390556 20,199722| osada | |
 Budynek dawnego dworu w Pielach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
70[2] |
| Strefa numeracyjna |
55 |
| Kod pocztowy |
14-521[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NBR |
| SIMC |
0151555 |
Położenie na mapie gminy Lelkowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu braniewskiego  | |
| 54°23′26″N 20°11′59″E/54,390556 20,199722[1]
| |
Piele (niem. Pellen) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Lelkowo.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Przed rokiem 1525 była tu kaplica, która w wykazie parafii archiprezbiteratów warmińskich ujęta była jako kościół filialny Piotrowca.
Kościół wybudowany w latach 1740–1742 z fragmentami wcześniejszej budowli został zniszczony w roku 1945.
W XVIII wieku majątek ziemski w Pielach był w posiadaniu rodu von der Groeben. W Majątek ten od drugiej połowy XIX i w pierwszej połowie XX wieku należał do rodziny von Brandt. Na początku XX wieku majątek wraz z dwoma folwarkami miał powierzchnię 950 ha. Funkcjonowała też tu gorzelnia.
Po II wojnie światowej w Pielach zorganizowany był PGR.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[4]:
- zespół pałacowy:
- Pałac, wybudowany został tu w drugiej połowie XVIII wieku. Budowla zrealizowana została na miejscu starszego obiektu, być może pochodzącego z czasów krzyżackich. Dwór wzniesiono na rzucie prostokąta z wielosiowymi ryzalitami pośrodku elewacji wzdłużnych. Jednokondygnacyjne skrzydła boczne i dwukondygnacyjna część korpusu głównego dworu przykryte dachami mansardowymi w swojej kompozycji architektonicznej przypominały pałac w Bęsi. Po II wojnie światowej pałac wykorzystywany był przez miejscowy PGR na biura i mieszkania pracownicze. Po likwidacji PGR AWRSP przejęła pozostałość po dworze: zachowane skrzydło zachodnie dawnego dworu wraz zamieszkującymi je rodzinami.
- budynek gospodarczy, XIX/XX
- park krajobrazowy, XVIII-XIX; w zarośniętym parku zachowały się okazy dawnego starodrzewu.park,
- grota romantyczna w parku.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 100395
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 936 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 31.12.2017 woj. warmińsko-mazurskie
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tadeusz Chrzanowski, Przewodnik po zabytkowych kościołach północnej Warmii, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn, 1978. (str. 8)
- Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, (Wydanie III poszerzone i uzupełnione) Studio ARTA, Olsztyn, 2001, ISBN 83-912840-2-6 (str. 328-329 dwór).
