Pneumocystoza
Pneumocystosis | |
Klasyfikacje | |
ICD-10 |
---|
Pneumocystoza (łac. pneumocystosis, PCP) – zapalenie płuc wywołane przez grzyba Pneumocystis jiroveci (dawna nazwa Pneumocystis carini, który był klasyfikowany jako pierwotniak), u osób z zaburzeniami odporności komórkowej[1]. Do zakażeń dochodzi drogą wziewną, u chorych na AIDS, białaczki, chłoniaki lub leczonych immunosupresyjnie.
Etiologia
[edytuj | edytuj kod]Choroba wywoływana jest przez oportunistyczny pasożytniczy grzyb Pneumocystis jiroveci. Do zarażenia dochodzi przez inhalację cyst pasożyta.
Objawy i przebieg
[edytuj | edytuj kod]Do rozwoju objawów zakażenia dochodzi w przeciągu kilku tygodni od momentu zakażenia. U osób chorych na AIDS okres inkubacji choroby może trwać nawet kilka miesięcy. Zarażenie często wygasa, nie pozostawiając trwałej odporności. Główne objawy to:
- gorączka
- kaszel, zwykle suchy
- duszność.
W rzadkich przypadkach dochodzi do rozsianej pneumocystozy pozapłucnej.
Rozpoznanie
[edytuj | edytuj kod]Nie ma objawów klinicznych patognomonicznych dla pneumocystozy. Na rozpoznanie takie mogą wskazywać zmiany w rtg i TK klatki piersiowej dające obraz „mlecznej szyby”, narastające objawy niedotlenienia (gazometria wykazująca hipoksemię), limfopenia, hipoalbuminemia, odchylenia w stanie immunologicznym. Badanie plwociny i popłuczyn oskrzelowo-pęcherzykowych uzyskanych podczas bronchoskopii lub odkrztuszonych po inhalacji stężonego roztworu NaCl na obecność pasożytów daje niepewne wyniki. Rzadko wykonuje się przezskórną lub przezoskrzelową biopsję tkanki płucnej.
Różnicowanie
[edytuj | edytuj kod]Diagnostyka różnicowa pneumocystozy niemowląt i wcześniaków obejmuje wrodzone wady serca i zapalenia płuc o innej etiologii. U osób dorosłych różnicowanie powinno uwzględniać zapalenia płuc o etiologii grzybiczej, bakteryjnej (w tym gruźliczej) i wirusowej. Należy mieć na uwadze możliwość koincydencji dwóch czynników etiologicznych u jednego pacjenta (zwłaszcza cytomegalia często współistnieje z pneumocystozą).
Leczenie
[edytuj | edytuj kod]Lekiem z wyboru jest kotrimoksazol podawany dożylnie przez okres 3 tygodni. U osób z objawami niewydolności oddechowej konieczne jest podanie kortykosteroidów. Kotrimoksazol często jest źle tolerowany przez chorych z AIDS; lekami drugiego rzutu są związki pentamidyny (zaleca się unikanie podawania drogą wziewną ze względu na powikłania), pirymetamina z sulfadoksyną, klindamycyna z prymachiną.
Po zakończeniu leczenia u chorych z AIDS zaleca się leczenie podtrzymujące:
- kotrimoksazol 960 mg 3 razy w tygodniu lub 960 mg raz dziennie
- pentamidynę 300 mg wziewnie raz w miesiącu
- dapson 100 mg raz dziennie p.o.
- atowakwon 1500 mg raz dziennie p.o.
Zapobieganie
[edytuj | edytuj kod]U pacjenta z HIV/AIDS i CD4 <100/
Rokowanie
[edytuj | edytuj kod]Śmiertelność wynosi około 30% u osób chorych na AIDS, do 10% wśród innych chorych. Przed wprowadzeniem HAART pneumocystoza była najczęstszym zakażeniem oportunistycznym u chorych z HIV/AIDS[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ayushi Dixit i inni, Recurrent Pneumocystis Pneumonia with Uncommon Radiographic Presentation, „Cureus”, 10 (1), DOI: 10.7759/cureus.2125, ISSN 2168-8184, PMID: 29607273, PMCID: PMC5875979 [dostęp 2018-04-19] .
- ↑ a b Szczeklik 2005 ↓, s. 2136
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Inwazje i choroby pasożytnicze. W: Zbigniew Pawłowski: Choroby zakaźne i pasożytnicze. Zdzisław Dziubek (red.). Wyd. III uaktualnione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003, s. 453-456. ISBN 83-200-2748-9.
- Andrzej Szczeklik: Choroby wewnętrzne, t. I, II. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2005, s. 568, 2136. ISBN 83-7430-069-8.
- Zakażenia oportunistyczne. W: Waldemar Halota, Małgorzata Pawłowska: HIV/AIDS – podręcznik dla lekarzy i studentów. Waldemar Halota, Jacek Juszczyk (red.). Poznań: Wydawnictwo Termedia, 2006, s. 59-60. ISBN 83-89825-01-5.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Pneumocystis jiroveci Center na Uniwersytecie Stanforda
- Pneumocystis infection. CDC Division of Parasitic Diseases. [dostęp 2007-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (18 marca 2013)].