Wikipedia:Encyklopedyczność
Skrót: WP:ENCY
(Przekierowano z Wikipedia:ENCY)
| Encyklopedyczność |
|---|
|
| Czym Wikipedia nie jest |
|---|
W przeciwieństwie do tradycyjnych encyklopedii publikowanych na papierze Wikipedia nie ma ograniczonej objętości i zakresu tematycznego. Nie oznacza to jednak, że jest ona bezładnym zbiorem informacji – artykuły tu zamieszczane powinny charakteryzować się cechą określaną jako „encyklopedyczność”. Jeśli przy tworzeniu nowego artykułu masz wątpliwości, czy jest encyklopedyczny, skonsultuj się z innymi wikipedystami w Kawiarence lub na stronie dyskusji wikiprojektu zajmującego się określoną tematyką. Możesz także szukać pomocy u administratorów, a także na Discordzie. Artykuły o wątpliwej encyklopedyczności mogą być zgłoszone do Poczekalni, gdzie celowość ich zachowania w Wikipedii zostanie poddana pod dyskusję, a wyraźnie nieencyklopedyczne mogą zostać usunięte.
Definicje
- Encyklopedyczność
- Cecha wymagana, by określony temat (zagadnienie, podmiot) mógł być opisany w poświęconym mu artykule Wikipedii. Encyklopedycznymi są tematy znaczące, odnotowane przez wiarygodne i neutralne źródła, niezależne od opisywanego podmiotu. Wyraz „znaczące” oznacza w tym kontekście odpowiednią „zauważalność”, „wpływowość”. Cechy te określane są po angielsku mianem „notability”. W kolejnych sekcjach podane są warunki, jakie muszą spełniać tematy, by mogły być uznane za encyklopedyczne.
- Encyklopedyczność „automatyczna” (tzw. „autoencyklopedyczność”)
- Niektóre tematy są encyklopedyczne – ze względu na znaczenie posiadanej przez nie cechy, funkcji czy właściwości (np. opisane gatunki, miejscowości, biogramy parlamentarzystów itp.). „Automatyczna” encyklopedyczność takich tematów wynika z ich natury i to, że powinny się one znaleźć w encyklopedii, nie budzi wątpliwości. Oczywiście i takie artykuły muszą spełniać podane dalej wymagania minimalne, a zatem niezbędne i w ich przypadku jest podanie wiarygodnych źródeł, potwierdzających przesłanki decydujące o encyklopedyczności.
Warunki encyklopedyczności
By temat mógł być uznany za encyklopedyczny, spełnione muszą być łącznie następujące warunki konieczne:
- 1. Temat powinien być weryfikowalny
- Konieczne jest istnienie wiarygodnych i niezależnych źródeł, pozwalających na napisanie artykułu zgodnie z zasadą weryfikowalności, bez odwoływania się do twórczości własnej.
- Źródła mogą być publikowane w dowolnej formie i nie muszą mieć wyłącznie charakteru pierwotnego. Istnienie źródeł wtórnych jest wręcz potwierdzeniem encyklopedyczności tematu, nawet gdy nie zostaną one użyte bezpośrednio do pisania artykułu. Im więcej niezależnych źródeł odnosi się do danego tematu, tym większa szansa, że temat może być uznany za encyklopedyczny.
- Niezależne są takie źródła, które zostały opublikowane niezależnie od tematu (podmiotu) artykułu lub przynajmniej przeszły procedurę niezależnego recenzowania. Źródła pochodzące od lub związane z samym tematem czy podmiotem artykułu mogą stanowić wartościowe materiały do opisania takiego zagadnienia, natomiast niekoniecznie będą świadczyć o jego encyklopedyczności.
- 2. Temat nie może być tymczasowy
- Tematem artykułu może być zdarzenie historyczne lub bieżące, o ile istnieją wiarygodne źródła, potwierdzające istotność jego oddziaływania. Sama eksplozja informacji prasowych o bieżącym wydarzeniu nie dowodzi jeszcze jego oddziaływania w dłuższej perspektywie czasu lub w szerszej skali, tym samym nie dowodzi encyklopedyczności. Do opisywania wszelkich ważnych wydarzeń bieżących o zasięgu globalnym i lokalnym służy serwis informacyjny Wikinews.
- 3. Temat powinien być szerzej zdefiniowany
- Artykuł encyklopedyczny powinien zawierać opis tematu wykraczający poza proste zdefiniowanie jego znaczenia językowego. Do opisywania terminów słownikowych służy Wikisłownik.
- 4. Temat powinien być użyteczny jako informacja encyklopedyczna
- Związane jest to z podstawową funkcją Wikipedii, jako encyklopedii. Oznacza to, że (z pewnymi wyjątkami, patrz np. encyklopedyczność „automatyczna”) nie opisujemy wszelkich tematów wyłącznie celem ich skatalogowania, poinformowania o ich istnieniu czy wypromowania ich, ale tworzymy definicje i encyklopedyczne opisy zagadnień o pewnej zauważalnej istotności i wartości encyklopedycznej.
- Temat artykułu powinien być albo znany dla istotnej części społeczeństwa, albo dotyczyć znaczących wytworów lub przejawów ludzkiej kultury materialnej lub duchowej, w tym wiedzy specjalistycznej, wierzeń, sztuki i filozofii.
- Tematy trywialne, o bardzo lokalnym lub wąskim zasięgu oddziaływania zazwyczaj są mniej encyklopedyczne – nie opisujemy wszystkich osób, instytucji i przedmiotów (Wikipedia nie jest książką telefoniczną, bazą danych o firmach ani katalogiem sklepowym).
- Nie są encyklopedyczne artykuły służące autopromocji i reklamie, biogramy osób o przeciętnych dokonaniach, kolekcje dowcipów i stron WWW, spekulacje.
- Nie gromadzimy tutaj tekstów źródłowych (od tego są Wikiźródła), cytatów (do tego służą Wikicytaty) oraz instrukcji, podręczników i poradników (tym zajmuje się projekt Wikibooks).
Zakres obowiązywania
- Opisane kryteria encyklopedyczności dotyczą tematów, a nie zawartości artykułów. W ich treści mogą być zawarte uboczne i szczegółowe informacje dotyczące tematu głównego, które same w sobie nie są dość encyklopedyczne, by tworzyć dla nich osobny artykuł. Zakres treści artykułów regulowany jest następującymi zasadami: neutralny punkt widzenia, weryfikowalność i nie przedstawiamy twórczości własnej.
- W przypadku problemów z intuicyjnym ustaleniem encyklopedyczności na podstawie podanych wyżej kryteriów można ustalać bardziej szczegółowe kryteria dla określonych zakresów tematycznych artykułów. Kryteria takie powinny mieć raczej formę zaleceń niż sztywnych zasad i dla ich przyjęcia powinien być wymagany konsensus lub aprobata wyraźnej większości (np. ponad 2/3) uczestników dyskusji (ew. głosowania).
Kryteria – obowiązujące
W niektórych obszarach konieczne stało się sprecyzowanie kryteriów encyklopedyczności artykułów. W drodze głosowania wikipedyści zatwierdzili ustalenia dotyczące następujących dziedzin wiedzy, nadając im status obowiązujących zaleceń edycyjnych:
|
|
|
Kryteria – propozycje
Źródła
Definicja encyklopedyczności opiera się na dwóch zasadach Wikipedii: Czym Wikipedia nie jest oraz Weryfikowalność. Nawiązuje także do zasady z Wikipedii anglojęzycznej (en:Wikipedia:Notability).
Zobacz też
- Wikipedia:Poczekalnia – zgłaszanie artykułów o encyklopedyczności wątpliwej lub problematycznej