Enna

	Vos an lenga piemontèisa
	Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Enna        Stat: Italia Provincia: Provincia d'Enna Nòm 'n italian: Enna Coordinà: Latitudin: 37° 34′ 0′′ N Longitudin: 14° 16′ 0′′ E Autëssa: 931 m s.l.m. Surfassa: 358,75 km² Abitant: 27.989 (2016) Comun dj'anviron: Agira, Aidone, Assoro, Calascibetta, Caltanissëtta, Gangi, Leonforte, Piazza Armerina, Pietraperzia, Santa Caterina Villarmosa, Valguarnera Caropepe, Villarosa, CAP: 94100 Prefiss tel.: 0935 Còdes ÌSTAT: 086009 Còdes fiscal: C342  Festa dël borgh: 2 ëd luj  Sit istitussional Enna a l'é na sità dla Sicilia ëd 28.181 abitant, dal 1926 capleugh dl'omònima provinsa. Posission Enna a resta an sn'autipian a 931 méter, ant un pòst motobin panoràmich. A l'é ël capleugh ëd provinsa pì àut ëd Sicilia. Për soa posission geogràfica, scasi ant ël mes ëd l'ìsola, ant l'antichità a l'é stàita dita nombril ëd Sicilia. Stòria Postà an na posission amportanta da na mira stratégica, la sità a l'é stàita abità fin da la preistòria. La tradission literaria a la presenta tanme antich sènter dij sican e peui dij sìcuj; a parte dal sécol ch'a fa VII aGC a intra ant ël reu coltural grech, an acujend j'anfluense ch'a vnisìo da Gela e da Siracusa. A riess comsëssìa a goerné dle prerogative autonomiste, butà an discussion na prima vira dal siracusan Agatòcle dël IV sécol aGC, peui da Cartàgin. Le guère pùniche Alià ai roman durant la prima guèra pùnica, la sità a l'é stàita batùa dai cartaginèis dël 259 aGC e liberà tòst dël 258 aGC. Tutun, durant la sconda guèra pùnica, ël cónsol roman a l'ha fàit massé tuti j'abitant, ch'a l'avìo strenzù n'acòrd con ij cartaginèis. La dominassion roman-a Sota ij roman, la sità a l'ha goernà soa caraterìstica ëd fortëssa militar e ëd sènter aministrativ d'un gròss teritòri. Durant ël II sécol aGC a-i é staje n'arvira djë s-ciav ch'a l'é stàita strompà. A l'época amperial a l'é vnùita munissipi. Ël perìod bisantin Cand la potensa roman-a a l'ha declinà, a l'é stàita conquistà dai bisantin. Sota ij bisantin Enna a l'é restà fortëssa militar anté ch'a j'ero consentrà j'armade ancarià d'oponse a l'anvasion àraba. Soa posission ëstratégica a l'ha përmëttuje d'arziste motobin ëd temp. Tutun, apress n'assedi durà pì che vint agn, dl'859 Enna a l'é drocà ant le man d'Abbâs Ibn Fadhl, ch'a l'ha fala ravagé. L'ocupassion àraba La sità a l'ha avù un perìod ëd prosperità; ant ël sécol ch'a fa X a l'é stàita sede ëd n'emirà, sènter d'arzistensa contra ij conquistador norman, ai quaj as rend dël 1087. Ant ij sécoj apress, ël Castrum Iohannis a resta sota j'Angiò e j'aragonèis, a sconda dj'aveniment sicilian. Dël 1926 la sità, che fin-a a col moment a l'avìa goernà la denominassion ëd Castrogiovanni, a l'ha pijà ël nòm d'Enna e a l'é vnùita cap-leugh ëd provinsa. Artisanà Antra ij prodot tìpich ëd l'artisanà, a-i son j'artìcoj an fer forgià, an aram e d'àutre lije, le brodarìe e le siràmiche. Leu d'anteresse Contrà 'd Roma e le piasse Vitòrio Emanuel e Umbert I a son ij leu ëd rancontr. Tuti ij di an contrà Mërcà Sant Antòni as dësrola ël mërcà dj'alimentar, ch'a smon dij prodot caraterìstich coma le sautisse e ij prodot dël làit. Na vira a la sman-a, an piassa Euròpa, a-i é ël mërcà dla fruta, dla vërdura e dle veste. Costrussion Castel ëd Lombardìa Palass Pollicarini Musé Musé Alessi Cese La catedral La cesa ëd San Fransesch La cesa ëd San Tomà La cesa ëd Santa Ciàira Aministrassion Ël sìndich a l'é Gaspare Agnello (dal 17/05/2005). Anliure esterne Panorama Sit istitussional

Aiuto per la lettura Ayuda para la lectura Help for Reading Rintré ant la Piòla Contaté j'Aministrator Lìber për Amprende Coression ortogràfica Tastadura piemontèisa Portaj e Proget Agiut pr'ij Contributor Travajòt sempi