Nvidia

NVIDIA Corporation (NASDAQ: NVDA) — Америка компанията, сир үрдүгэр графическай тургэтэтээччи, бырассыасар уонна логика нобуордарын биирдэстэриттэн улахан оҥорооччулара. Рыынакка бу хампааньыйа оҥоһуктара маннык атыы мааркаларынан биллэр: GeForce, nForce, Quadro, Tesla, ION уонна Tegra.

Хампааньыйа 1993 сылга оҥоһуллубута. 2007 атырдьах ыйыгар корпорацияҕа 8 тыһынчаттан элбэх үлэһиттэр бааллара, 40 араас офистарга аан дойдуга үлэлииллэр.

Сүрүн дьиэлэрэ Санта-Клара куоракка, Калифорния штаатыгар баар. Хампааньыйа сүрүн конкурэннара- AMD (ATI) компания.

История

1993 — 1999

1993 cылга муус устар ыйыгар, Дженсен Хуанг, Крис Малаховски уонна Кертис Прэм Denny’s кафеҕа аһыы олорон хампааньыйа оҥорор сыалламмыттараа. Малаховски уонна Прэм Sun Microsystems инженерынан үлэлииллэрэ, гынан баран хампааньыйа талбыт хайысхатыгар сөбүлэспэттэр этэ, Хуанг LSI Logic интегральнай схема оҥорор хампааньыйатыгар улахан салайааччы киһи этэ. Киннэр санааларынан кэлэр кэмҥэ көмпүүтэр салаатыгар инники күөнҥэ аппаратнай суотту тургээһинэ тахысыа, ону уопсай процессордар күүстэрэ кыайбаттар. Графическай процессордар оҥоһуллулара трехмерной графикалаах көмпүүтэр оньуулар тахсыыларынан сибэстээх, ол видеокарта оҥорор хампаньыйаларга улахан барыс ахалар соруктаах этэ. Киннэр 40 тыһынча доллар капиталлаах стартааптарыгар Хуанг президент уонна сүрүн салайааччы этэ, Малаховски вице-президент долсунастаах этэ, онтон Прэм – сурун техническай салайаччы этэ. Хампаньыа аатын регистрацианаланыан иннинэ толкуйдамыта: аата iNVIDIA (лат. ымсыы быһыы).

NVIDIA фаблесс-хампааньыйа, ол аата бэйээтэ проектыыр уонна маркетингынан дьарыктанар этэ, гынан баран бэйээтэ кыайан полупроводниковой пластина уонна микросхема оҥорбот этэ. Сыл курдук ааспыта, кыттыгас хампааньыйа булаары, кини кыайан 0.5 микроннаах технологическай процесардаах микропроцессор кыайан оҥордун гынна – ол  SGS-Thomson Microelectronics хампааньыйа буолбута. 1995 ыам ыйыгар NV1 мультимедийнар картатын көрдөрбүтэ, ол карта биир PCI картаҕа 2D-графиканы обработкалыыр, 3D-графика ускоритилэ, дорҕоон картатын уонна оньуу контроллерын портун, Sega Saturn приставканы кытта бииргэ үлэлиэн сөп.

1997 сыл бастыкы аҥаарыгар NVIDIA NV3 графическай процессоры көрдөрбүтэ, ол RIVA 128 диэн ааты ылбыта. RIVA 128, Direct3D холбуур буолан уонна сыаната конкуреннарытыттан кыра буолан улахан киэҥ билиини ылбыта. 1998 кулун тутарыгар өссө бытан киэҥ биллиини ылбыт NV4-RIVA TNT көрдөрбүтэ-потребительскай рыынакка бастакы 3D-ускорительаах, сатаан 2 текстураны биир хаамыга оҥорор этэ, өссө конкуреннарын 2D уонна 3D-графикалары тэнҥэ обрабатывайдыыр кыахатаах этэ уонна True color кытта үлэлиир этэ. RIVA 128 уонна RIVA TNT олус ситиһиилээх буолан NVIDIA хампааньыйаны рыынакка улахан суолталаахтарга киллэрбитэ.

1999 — б.б.

1999 сылга NVIDIA бастаан RIVA TNT2 диэн графическай ускоритель таһаарбыта, RIVA TNT күүһүрдүллүбүт версията, ити видеокартанан 3dfx позициаларыгар олус чугаһаабыт этилэр, ол хампааньыйа Glide API оньуу оҥорооччолоругар олус үрдүк балаһыанньаны ылара. Гынан баран ити сылга саамай улахан суолталаах  GeForce 256 буолбута кини бастакы графическай процессор, интегрированный блок трансформациятынан уонна геометрия освещениятын көмөтүнэн, улахан скачок оҥорбута мөлтөх центральынй процессордаах системалар эйгэтигэр. 70 мөллүөн долларга NVIDIA 3dfx акцияларын ылбыта.

2000 сыл саҥаланыытыгар графическай ускоритэл оҥорооччулар улахан аҥаардара бизнестан тахсыбыттара, уонна дискретнай графическай ускорителльар рынактарыгар икки улахан дуополия үөскээбитэ NVIDIA уонна ATI. ПК графикатын рыынагар маннык аҥаардаммыттара: NVIDIA — 31%, Intel — 26%, ATI — 17%, атын хампааньыйалар перефирияҕа хаалбыттара. Куоталаһыы түргэн технологическай инновациялары ыҥырбыта, онтон сылтаан саҥа хампааньыйа тахсыытын боппута. 2000 – 2003 сылларга NVIDIA  Xbox графическай чип хаччыйыыччыта этэ, гынан баран Microsoft консоль сыанатын кыччаатаары ATI карталарын талбыта. Ол кэннэ NVIDIA Sony кытта контракт баттаабыта, PS 3 графическай процессор хаччыйыытынан, онтон Apple настольнай көмпүүтэрдэргэ дискретнай графиканнан хаччыйбыта.

2006 сылга графическай ускоритэллэр рыынактарыгар 2 улахан түбэлтэ буолбута. ATI хампааньыйа 5,4 миллард долларга AMD хампааньыйага атыламмыта, ол Intel кытта бииргэ үлэлиһиини быспыта. Интэн сылтаан интегрированнай уонна дискретнай хаччыйыыта NVIDIA хампааньыйага көспүтэ. 2007 сылга NVIDIA CUDA диэн ааттаах программно-аппараатнай архитектура параллельнай суоттааһынын таһаарбыта.

Семейство продуктов NVIDIA

• Бэйэтин оччуоттарыгар NVIDIA  2 продукт семействалаах уонна 4 сыаллах рыынактаах. Сүрүн NVIDIA – графическай процессордара, GeForce диэн линейканнан биллэр, үлэлииргэ анаммыт Quadro уонна суоттааһын ускоритилэ Tesla, уонна Tegra система чиптара. Сыалламын рыынага диэн: көмпүүтэр оньууларын индустрията, профессиональный визуализация сферата, массыына промышленностьа уонна үрдүк суоттааһын. Хампааньыйага искусственной өй ньыма диэки түмүллэр.

Инициативы

GPU Technology Conference

2009 сылтан NVIDIA сыл аайы GPU Technology Conference (GTC) оҥорор, бастыкытын Сан-Хосе куоракка балаҕан ыйын бүтүүтүгэр алтынньы саҕаланыытыгар буолбута. Уон сыл ааспытын кэннэ конференция буолар сирдэрэ биллэ улааппыта: 2018 сылга GTC Кремниевай хочоҕо уонна Вашингтонҥа, региональнай конференциялара буоллулар Тайванҥа, Японияҕа, Европаҕа, Израильга уонна Кытайга. Урук GTC бастыҥ темата графическай процессордар сайдыыта уонна туттуута эбит буолаҕына, 2010-с сыллар ортолоруттан болҕомто машиннай үөрэхтээһинҥэ уонна ИИ туттуута буолар.

GPU Ventures Program

2009 сылга NVIDIA GPU Ventures Program диэн хаччы көрүллүүтүн программатын оҥорбута,графическай процессор уопсай суоттааһыннараын туттуутун стартаптары хаччынана хаччыйыыга. Програамма иһинэн хаампааньыйа торумунан 0,5-тэн 5 мөлүөнҥэ доллар хаччыннан хаччыйыахха видео обработкатын, НИОКР, үп уонна да атын NVIDIA технологийаларын направлениялары кытта сибэстээх.

Хампааньыйа

Сүрүн хонтуората Санта-Клара куоракка Калифорния штатыгар баар. Комплекс бастыкы тутуута «Индевор» диэн ааттаах. «Индевор» иһигэр хостор научнай фантастикаҕа сыһыаннаах аатаахтар - «Альтаир IV», «Скаро», «Скайнет», «Мордор», «Метрополис». 2018 сылга хампааньыйа «Вояджер» диэн ааттаах тутуутун оҥоро сылдьар.

Ссылки

• Официальный сайт