1896 – razlika između verzija

Izvor: Wikipedija
Prijeđi na navigaciju Prijeđi na pretragu
Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjena
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
 
(Nisu prikazane 32 međuverzije 4 korisnika)
Red 3: Red 3:
Godina '''1896''' ('''[[Rimski brojevi|MDCCCXCVI]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u srijedu]] po gregorijanskom, odn. [[prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak]] po 12 dana zaostajućem [[Julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]] (linkovi pokazuju godišnje kalendare).
Godina '''1896''' ('''[[Rimski brojevi|MDCCCXCVI]]''') bila je [[prijestupna godina koja počinje u srijedu]] po gregorijanskom, odn. [[prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak]] po 12 dana zaostajućem [[Julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]] (linkovi pokazuju godišnje kalendare).
__NOTOC__
__NOTOC__

== Događaji ==
== Događaji ==
=== Januar/Siječanj ===
=== Januar/Siječanj ===
* [[2. 1.]] - Kraj neuspelog [[Jamesonov upad|Jamesonovog upada]] u [[Buri|bursku]] Republiku Transvaal.
* [[2. 1.]] - Kraj neuspelog [[Jamesonov upad|Jamesonovog upada]] u [[Buri|bursku]] [[Južnoafrička Republika (Transvaal)|Južnoafričku Republiku (Transvaal)]].
* [[3. 1.]] - [[Krugerov telegram]]: nemački car [[Wilhelm II]] šalje telegram sa čestitkom predsedniku Transvaala Krugeru, što raspaljuje javnost u Britaniji.
* [[3. 1.]] - [[Krugerov telegram]]: nemački car [[Wilhelm II]] šalje telegram sa čestitkom predsedniku Transvaala [[Paul Kruger|Krugeru]], što raspaljuje javnost u Britaniji.
* [[4. 1.]] - [[Utah]] je 45. država [[SAD]].
* [[4. 1.]] - [[Utah]] je 45. država [[SAD]], uslov za prijem je bio unošenje zabrane [[Poligamija|poligamije]] u državni ustav..
* [[5. 1.]] - Austrijske novine izveštavaju o otkriću [[Rentgenski zraci|rentgenskih zraka]] - početak velikog publiciteta u svetu.
* [[6. 1.]] - Premijer [[Kolonija Rt dobre nade|Kolonije Rt dobre nade]] [[Cecil Rhodes]] prinuđen na ostavku zbog Jamesonovog upada.
* [[14. 1.]] - U Britaniji prikazan prvi film, ''[[Rough Sea at Dover]]''.
* [[15. 1.]] - Anglo-francuski ugovor o granici između Laosa i gornje Burme i o zonama uticaja u Sijamu/Tajlandu.
* januar - Četvrti [[Anglo-Ašanti ratovi|Anglo-Ašanti rat]] u današnjoj Gani: Britanci pod komandom [[Robert Baden-Powell|Roberta Baden-Powella]] stigli u [[Kumasi]], anektirali su teritorije [[Ašanti]]ja i [[Fanti]]ja. Mnogo Britanaca je stradalo od bolesti, među kojima i zet kraljice Viktorije [[Henry od Battenberga]].
* [[22. 1.]] - [[Prvi italijansko-abesinski rat]]: opsada [[Mek'ele|Makelea]] okončana italijanskom predajom.
* 22. 1. - [[Kubanski rat za nezavisnost]]: krenuvši sa istoka, pobunjenici stigli do zapadnog vrha ostrva - svi veliki gradovi su opsednuti.
* [[25. 1.]] - Prikazan film [[Braća Lumière|braće Lumière]] "[[L'Arrivée d'un train en gare de La Ciotat|Ulazak voza u stanicu]]" - gledaoci se navodno uplašili.
* [[28. 1.]] - U Engleskoj naplaćena prva kazna za prebrzu vožnju.
* januar (po [[julijanski kalendar|j.k.]]) - Arhimandrit Dionisije (Srbin) na čelu raško-prizrenske eparhije (ranije bio Grk).
* januar (po [[julijanski kalendar|j.k.]]) - Arhimandrit Dionisije (Srbin) na čelu raško-prizrenske eparhije (ranije bio Grk).
* zima - Indijska glad 1896-97: počinje u centralnoj Indiji i širi se sledećeg leta - do jeseni 1897. stradalo približno milion ljudi.


=== Februar/Veljača ===
=== Februar/Veljača ===
[[Datoteka:Battle of Adwa tapestry at Smithsonian 2.png|mini|250px|"[[Bitka kod Adue]]"]]
* [[1. 2.]] - Premijera [[Giacomo Puccini|Puccinijeve]] opere "[[La Boheme]]" u [[Torino|Torinu]] ([[Italija]]).
* [[1. 2.]] - Premijera [[Giacomo Puccini|Puccinijeve]] opere "[[La Boheme]]" u [[Torino|Torinu]] ([[Italija]]).
* [[3. 2.]] (22. 1. po j.k.) - Bugarski knez [[Ferdinand I od Bugarske|Ferdinand I]] objavio da će njegov naslednik [[Boris III od Bugarske|Boris]] biti kršten u pravoslavnoj veri - pomirenje sa Rusijom<ref name="Crampton1987">{{cite book|author=R. J. Crampton|title=A Short History of Modern Bulgaria|url=https://books.google.com/books?id=iL06AAAAIAAJ&pg=PA38|date=12 March 1987|publisher=CUP Archive|isbn=978-0-521-27323-7|pages=38–}}</ref> (car Nikolaj II je kum), nezadovoljstvo katoličkih rođaka.
* [[14. 2.]] - Pojavila se knjiga ''[[Der Judenstaat]]'' [[Theodor Herzl|Theodora Herzla]]: predlaže stvaranje [[Domovina za Jevreje|jevrejske države]].
* [[11. 2.]] - Korejski kralj [[Gojong]] i krunski princ pobegli u rusko poslanstvo u Seulu, gde ostaju godinu dana. Projapanski premijer Kim Hong-jip brutalno ubijen.
* 11. 2. - U Parizu prikazana [[Oscar Wilde|Wildeova]] tragedija ''Salome'' (autor je u zatvoru).
* [[13. 2.]] - U Zagrebu, dvogodišnji pomen [[Franjo Rački|Franji Račkom]] kome prisustvuju i srpski omladinci i 22. februara proslava 70. godišnjice [[Svetozar Miletić|Svetozara Miletića]] kojoj prisustvuju i hrvatski studenti.<ref>[https://digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1936/02/22?pageIndex=00008 "Politika", 22. feb. 1936]</ref>
* [[14. 2.]] - [[Theodor Herzl]] objavio knjigu ''[[Der Judenstaat]]'' - predlaže stvaranje [[Domovina za Jevreje|jevrejske države]] (→ [[cionizam]]).
* februar - Španski general [[Valeriano Weyler]] postavljen za generalnog kapetana Kube - sprovodi politiku ''Reconcentración'', odvajanja stanovništva od pobunjenika putem preseljenja u ograđena naselja koja će biti upoređena sa konc-logorima.
* februar - Na severu Irske pronađeno [[Broightersko zlato]] iz 1. st. pne.
* [[15. 2.]] - Zakon o građenju [[timok|timočke]] pruge u Srbiji.
* [[15. 2.]] - Zakon o građenju [[timok|timočke]] pruge u Srbiji.
* [[19. 2.]] - Voz sa oko 60 tona eksploziva eksplodirao u Braamfonteinu, predgrađu [[Johannesburg]]a
* [[26. 2.]] - Poslata prva [[razglednica]] sa motivom Beograda.
* [[26. 2.]] - Poslata prva [[razglednica]] sa motivom Beograda.
* [[februar]] - Proslava 70-godišnjice [[Svetozar Miletić|Svetozara Miletića]] u Zagrebu na kojoj učestvuje i hrvatska omladina - ubrzo zatim se udružuju u "Ujedinjenu hrvatsku i srpsku omladinu" ([[Svetozar Pribićević|Pribićević]], [[Jovan Banjanin|Banjanin]], [[Ivan Lorković|Lorković]], [[Lav Mazzura|Mazzura]])<ref>Between Nation and State: Serbian Politics in Croatia Before the First World War, by Nicholas J. Miller, p. 47</ref>.
* [[februar]] - Proslava 70-godišnjice [[Svetozar Miletić|Svetozara Miletića]] u Zagrebu na kojoj učestvuje i hrvatska omladina - ubrzo zatim se udružuju u "Ujedinjenu hrvatsku i srpsku omladinu" ([[Svetozar Pribićević|Pribićević]], [[Jovan Banjanin|Banjanin]], [[Ivan Lorković|Lorković]], [[Lav Mazzura|Mazzura]])<ref>Between Nation and State: Serbian Politics in Croatia Before the First World War, by Nicholas J. Miller, p. 47</ref>.


=== Mart/Ožujak ===
=== Mart/Ožujak ===
[[Datoteka:Becquerel in the lab.jpg|mini|180px|[[Henri Becquerel]] u laboratoriji]]
* [[1. 3.]] - [[Bitka kod Adue]], odlučujuća etiopska pobeda u [[Prvi italijansko-abesinski rat|Prvom italijansko-abesinskom ratu]] - odbranjena nezavisnost.
* [[1. 3.]] - [[Henri Becquerel]] otkrio da uranove soli emituju zrake koji deluju na fotografsku ploču - otkriće [[Radioaktivnost|radioaktivnosti]].
* [[9. 3.]] - Italijanski premijer [[Francesco Crispi]] prinuđen na ostavku.
* 1. 3. - [[Bitka kod Adue]], odlučujuća etiopska pobeda u [[Prvi italijansko-abesinski rat|Prvom italijansko-abesinskom ratu]] - odbranjena nezavisnost.
* [[2. 3.]] - Sultan priznao Ferdinanda kao kneza Bugarske i guvernera [[Istočna Rumelija|Istočne Rumelije]], narednih dana to čine i ostale sile.
* [[3. 3.]] - U Berlinu izlazi prvi gay časopis, ''[[Der Eigene]]''.
* [[9. 3.]] - Italijanski premijer [[Francesco Crispi]] prinuđen na ostavku nakon što su u zemlji izbile demonstracije zbog abisinske katastrofe, sledi [[Antonio Starabba]] (do 1898).
* [[18. 3.]] - Britansko-egipatska vojska na čelu sa [[Herbert Kitchener, 1st Earl Kitchener|Kitchenerom]] ušla u Sudan.
* [[20. 3.]] - Počinje ''Čimurenga'', tj. [[Drugi Matabele rat]], pobuna naroda [[Ndebele (narod)|Ndebele]] i [[Šona (narod)|Šona]] protiv Britanske južnoafričke kompanije u [[Južna Rodezija|Južnoj Rodeziji]] (poraženi sledeće godine).
* [[24. 3.]] - Počeo s radom Zavod za farmakognoziju u Zagrebu, osnivač [[Julije Domac]].
* [[26. 3.]] - Osnovano Društvo srpskih [[stenografija|stenografa]].
* [[26. 3.]] - Osnovano Društvo srpskih [[stenografija|stenografa]].


=== April/Travanj ===
=== April/Travanj ===
[[Datoteka:Bibliothèque Nationale et Universitaire de Bosnie-Herzégovine (1974).jpg|mini|150px|[[Gradska vijećnica u Sarajevu]]]]
[[Datoteka:Panathenaic Stadium 1896 oppening.jpg|mini|300px|[[Olimpijske igre 1896]]]]
* [[2. 4.]] (21. 3. po j.k.) - Na putu u Atinu, srpski kralj [[Aleksandar Obrenović]] stigao u posetu [[Hilandar]]u, dobio [[Miroslavljevo jevanđelje]] na poklon.
* [[3. 4.]] - U Milanu izlazi prvi broj ''[[La Gazzetta dello Sport]]''.
* 3. 4. - Italijani poraženi od [[Mahdisti|Mahdista]] kod Tukrufa (uglavnom stradali [[askari]]ji).
* [[4. 4.]] - Prvi broj nemačkog satiričnog nedeljnika ''[[Simplicissimus]]''.
* [[6.4.|6]] - [[15. 4.]] - [[Datoteka:Olympic rings.svg|45px]] [[Olimpijske igre 1896|Prve Olimpijske igre]] novog doba, u [[Atena|Ateni]], s 311 sudionika iz 13 zemalja. Inicijator (otac modernog olimpizma) je francuski baron [[Pierre de Coubertin]], koji je oživljavanjem antičkog ideala natjecanja želio dati prinos razumijevanju naroda. [[Momčilo Tapavica]] osvojio bronzu u teniskom singlu za Ugarsku.
* [[6.4.|6]] - [[15. 4.]] - [[Datoteka:Olympic rings.svg|45px]] [[Olimpijske igre 1896|Prve Olimpijske igre]] novog doba, u [[Atena|Ateni]], s 311 sudionika iz 13 zemalja. Inicijator (otac modernog olimpizma) je francuski baron [[Pierre de Coubertin]], koji je oživljavanjem antičkog ideala natjecanja želio dati prinos razumijevanju naroda. [[Momčilo Tapavica]] osvojio bronzu u teniskom singlu za Ugarsku.
* april - [[Svante Arrhenius]] objavio rad o uticaju ugljen dioksida na temperaturu.
* [[20. 4.]] - Otvorena [[Gradska vijećnica u Sarajevu]].
* [[20. 4.]] - Otvorena [[Gradska vijećnica u Sarajevu]].
* [[22. 4.]] (10. 4. po j.k.) - Đaci u Beogradu spalili mađarsku zastavu (tenzije od prethodne godine zbog zabrane uvoza svinja).
* [[22. 4.]] (10. 4. po j.k.) - Đaci u Beogradu spalili mađarsku zastavu (tenzije od prethodne godine zbog zabrane uvoza svinja).
* [[30. 4.]] - Prvi broj lista "Zora" u [[Mostar]]u.
* [[28. 4.]] - U Japanu donesen Građanski zakonik, po ugledu na nemački i francuski.
* [[30. 4.]] - Prvi broj književnog časopisa "[[Zora (časopis)|Zora]]" u [[Mostar]]u.


=== Maj/Svibanj ===
=== Maj/Svibanj ===
[[Datoteka:Bibliothèque Nationale et Universitaire de Bosnie-Herzégovine (1974).jpg|mini|280px|[[Gradska vijećnica u Sarajevu]]]]
* [[1. 5.]] - [[Mozafaradin-šah Kadžar]] je novi vladar [[Kadžarska Monarhija|Irana]] (do [[1907]]).
* [[1. 5.]] - Ubijen [[Kadžarska Monarhija|persijski]] vladar [[Nasrudin-šah Kadžar]], sledi [[Mozafaradin-šah Kadžar|Mozafaradin-šah]] (do [[1907]]).
* [[2. 5.]] - Otvorena prva linija [[Budimpeštanski metro|Budimpeštanskog metroa]], drugog na svetu.
* [[1. 5.]] - [[15. 10.]] - Berlinska industrijska izložba.
* [[7. 5.]] (25. 4. po j.k.) - Bugarski knez [[Ferdinand I od Bugarske|Ferdinand I]] stigao u Beograd.
* [[2. 5.]] - Počinje mađarska proslava 1000-godišnjice dolaska u Panoniju, traje do kraja oktobra. Otvorena prva linija [[Budimpeštanski metro|Budimpeštanskog metroa]], drugog na svetu. Srpskoj vladi je bilo neprihvatljivo da se na otvaranju izložbe u Pešti nosi stara srpska zastava<ref name="vcisnpo"></ref>.
* [[18. 5.]] - [[Vrhovni sud SAD]] u slučaju ''Plessy v. Ferguson'' potvrdio ustavnost državnih zakona o [[segregacija|segregaciji]], po doktrini "zasebno ali jednako" (stoji do [[1954]]).
* [[4. 5.]] - Prvi broj ''[[Daily Mail]]''-a.
:+ [[Mubarak Al-Sabah]] je novi emir [[Kuvajt]]a (do [[1915]]) nakon što su ubijena njegova polubraća.
* [[7. 5.]] (25. 4. po j.k.) - Bugarski knez [[Ferdinand I od Bugarske|Ferdinand I]] stigao u posetu Beogradu.
* [[9. 5.]] - Prvo putovanje luksuznog voza ''[[Nord-Express]]'', između Pariza i Sankt Petersburga.
* maj - Širi se pobuna pravoslavnih Grka na [[Krit]]u, dogodine će u sukob biti [[Grčko-turski rat (1897)|uvučena i Grčka]]. Ustanici opsedaju Vamos nekoliko dana, masakr hrišćana u Haniji.
* maj - Prvi broj nemačkog art magazina ''[[Jugend]]'', po kome će nemački ''[[Art nouveau]]'' biti nazvan ''[[Jugendstil]]''.
* [[18. 5.]] - ''Plessy v. Ferguson'': [[Vrhovni sud SAD]] potvrđuje ustavnost zakona o [[segregacija|segregaciji]] u državama, prema doktrini "zasebno ali jednako" (stoji do [[1954]] i odluke u ''Brown v. Board of Education'').
* 18. 5. - [[Mubarak Al-Sabah]] je novi emir [[Kuvajt]]a (do [[1915]]) nakon što su ubijena njegova polubraća.
* [[20. 5.]] - Osnovana [[Francuska Somalija]] (''Côte française des Somalis'', od 1967. ''Territoire français des Afars et des Issas'', od 1977. nezavisni [[Džibuti]]).
* [[24. 5.]] - U Beogradu, u okviru "[[Soko]]la", osnovana Loptačka sekcija - začetak [[fudbal]]a u Kraljevini Srbiji (prva utakmica odigrana [[31. 5.]] kod [[Kula Nebojša|Kule Nebojše]]).
* [[24. 5.]] - U Beogradu, u okviru "[[Soko]]la", osnovana Loptačka sekcija - začetak [[fudbal]]a u Kraljevini Srbiji (prva utakmica odigrana [[31. 5.]] kod [[Kula Nebojša|Kule Nebojše]]).
* [[26. 5.]] - Osnovan ''[[Dow Jones Industrial Average]]''.
* [[26. 5.]] - Osnovan berzanski indeks ''[[Dow Jones Industrial Average]]''.
* 26. 5. (14. 5. po j.k.) - Ruski car [[Nikolaj II od Rusije|Nikolaj II]] krunisan u Uspenskom saboru/katedrali moskovskog Kremlja, zabeleška ovog događaja je prvi film snimljen u Rusiji, odn. prva snimljena koronacija.
* [[27. 5.]] - Tornado opustošio [[Saint Louis (Missouri)]].
* [[27. 5.]] - Tornado opustošio [[Saint Louis (Missouri)|Saint Louis]], jedan od najrazornijih i najsmrtonosnijih u istoriji SAD, sa 255 mrtvih; ovih dana je zabeležen veliki broj tornada u regionu.
* [[30. 5.]] - [[Hodinska katastrofa]]: stampedo na proslavi četiri dana nakon krunisanja cara [[Nikolaj II|Nikolaja II]], poginulo 1360 ljudi.
* [[30. 5.]] - [[Hodinska katastrofa]]: u stampedu na proslavi krunisanja cara [[Nikolaj II|Nikolaja II]] poginulo 1360 ljudi.


=== Jun/Juni/Lipanj ===
=== Jun/Juni/Lipanj ===
[[Datoteka:Kormányzói Palota - Fiume (2).jpg|mini|200px|[[Guvernerova palača u Rijeci]]]]
[[Datoteka:Kormányzói Palota - Fiume (2).jpg|mini|250px|[[Guvernerova palača u Rijeci]]]]
* [[1. 6.]] - U Zagrebu osnovano Hrvatsko filatelističko društvo.
* [[3. 6.]] - Potpisan [[Li-Lobanovljev ugovor]], tajni i nejednaki ugovor između Rusije i Kine - vojni savez u zamenu za ruski upliv u Mandžuriji, tj. gradnju [[Istočna kineska železnica|železnice]] i upotrebu luka ([[Port Artur]]).
* [[3. 6.|3]] - [[11. 6.]] - [[Odbrana Vana (1896)|Odbrana Vana]]: Jermenski branitelji su pristali otići u Persiju u pratnji osmanskih vojnika, ali je usput masakrirano nekoliko stotina.
* [[4. 6.]] - [[Henry Ford]] napravio svoj prvi automobil - ''[[Ford Quadricycle]]''.
* [[4. 6.]] - [[Henry Ford]] napravio svoj prvi automobil - ''[[Ford Quadricycle]]''.
* 4 - 27. 6. (novi kalendar) - [[Savez borbe za oslobođenje radničke klase]] (čiji je lider [[Vladimir Iljič Lenjin|Vladimir Iljič]] uhapšen prošlog decembra) organizovao štrajk tekstilnih radnika u Sankt Peterburgu.
* [[6. 6.]] - [[Beograd]], održana prva bioskopska predstava u kafani "Kod zlatnog krsta" (danas "Dušanov grad" na Terazijama). Datum je uzet za dan [[Jugoslovenska kinoteka|Jugoslovenske kinoteke]].
* [[6. 6.]] (kalendar?) - U [[beograd]]skoj kafani "Kod zlatnog krsta" (danas "Dušanov grad" na Terazijama) održana prva bioskopska predstava. Datum je uzet za dan [[Jugoslovenska kinoteka|Jugoslovenske kinoteke]].
* [[7. 6.]] - [[Mahdistički rat]]: britansko-egipatska pobeda kod Firketa u severnom [[Sudan]]u.
* [[7. 6.]] - [[Mahdistički rat]], Bitka kod Firketa: britansko-egipatska vojska na čelu sa [[Herbert Kitchener, 1st Earl Kitchener|Kitchenerom]] porazila [[Mahdisti|Mahdiste]] u severnom [[Anglo-egipatski Sudan|Sudanu]].
* [[15. 6.]] - [[Zemljotres Meiji-Sanriku 1896.]] u Japanu: u zemljotresu magnitude 8,5 i dva [[cunami]]ja poginulo najmanje 22.000 ljudi.
* [[8. 6.]] - Inaugurirana [[Országház|Zgrada Mađarskog parlamenta]] (završena 1904).
* [[17. 6.]] (5. 6. po j.k.) - "[[Srpske novine]]", zvanično glasilo Kraljevine Srbije, donele članak "Najnoviji fotografski iznalazak - [[Kinematograf]]".
* [[9. 6.]] - Sporazum Yamagata–Lobanov o sferama uticaja Japana i Rusije u Koreji.
* [[27. 6.]] (15. 6. po j.k. - [[Vidovdan]]) - Crnogorski knjaz [[Nikola I Petrović]] u Beogradu, oduševljen doček.
* [[9. 6.]] - [[13. 10.]] - Sveruska izložba u Nižnjem Novgorodu predstavlja industrijska dostignuća Rusije, npr. [[Vladimir Šuhov|Šuhovljeva]] dela, prvu hiperboloidnu građevinu i prvu tenzilnu strukturu.
* [[15. 6.]] - [[Zemljotres Meiji-Sanriku 1896.|Zemljotres Meiji-Sanriku]] u Japanu: u zemljotresu magnitude 8,5 i dva [[cunami]]ja poginulo najmanje 22.000 ljudi.
* [[16. 6.]] - Britanski parobrod ''Drummond Castle'' udario u greben kod francuskog ostrva [[Ouessant]], troje preživelih i 243 stradalih.
* [[17. 6.]] (5. 6. po j.k.) - "[[Srpske novine]]", zvanično glasilo Kraljevine Srbije, donele članak "Najnoviji fotografski iznalazak - [[Kinematograf]]"<ref>[http://www.digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/srpske_novine/1896/06/05?pageIndex=00002 Srpske novine, 5. jun 1896, str. 2]. digitalna.nb.rs (pristup. 24.3.2017)</ref>.
* [[22. 6.]] - Francuski major [[Jean-Baptiste Marchand]] dobija komandu nad Misijom Kongo-Nil, koja će dve godine kasnije dovesti do [[Incident u Fashodi|Incidenta u Fashodi]] sa Britancima.
* [[27. 6.]] (15. 6. po j.k. - [[Vidovdan]]) - Crnogorski knjaz [[Nikola I Petrović]] u Beogradu, oduševljen doček<ref name="vcisnpo">Ćorović, Vladimir. [http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/7_18_l.html Istorija srpskog naroda - Poslednji Obrenović]. rastko.rs</ref>.
* [[28. 6.]] - [[Đorđe Berović]] postavljen za valiju na Kritu, ne bi li smirio situaciju - Grci ga pozdravljaju a Turci/muslimani su neprijateljski nastrojeni.


=== Jul/Juli/Srpanj ===
=== Jul/Juli/Srpanj ===
[[Datoteka:Sipski kanal, završetak gradnje 1896. godine.jpg|mini|250px|[[Sipski kanal]] - završetak gradnje]]
* [[9. 7.]] - [[William Jennings Bryan]] kandidovan od [[Demokratska stranka SAD|Demokratske stranke]] za predsednika SAD; održao govor "Zlatni krst" u korist [[bimetalizam|bimetalizma]] i [[Politika slobodnoga srebra|slobodnog srebra]].
* [[1. 7.]] - [[Datoteka:Flag of the Federated Malay States (1895–1946).svg |25px|border]] Potpisan ugovor o osnivanju [[Federacija Malajskih Država|Federacije Malajskih Država]], saveza četiri britanska protektorata na Malajskom poluostrvu.
* [[7. 7.]] - Izvesni Charles Thomas Wooldridge obešen u Redinškom zatvoru, u kome leži i [[Oscar Wilde]] - događaj će opisati u ''The Ballad of Reading Gaol''.
* [[9. 7.]] - [[William Jennings Bryan]] kandidovan od [[Demokratska stranka SAD|Demokratske stranke]] za predsednika SAD; održao govor "Krst od zlata" u korist [[bimetalizam|bimetalizma]] i [[Politika slobodnoga srebra|slobodnog srebra]] i protiv [[zlatni standard|zlatnog standarda]] ("nećete razapeti čovečanstvo na krst od zlata").
* [[11. 7.]] - [[Wilfrid Laurier]] postaje prvi frankofoni premijer [[Kanada|Kanade]] (do 1911).
* [[26. 7.]] - [[1. 8.]] - Četvrti kongres [[Druga Internacionala|Internacionale]] u Londonu, "najburniji od svih kongresa".
* [[27. 7.]] - [[Guglielmo Marconi]] prikazuje u Londonu svoj sistem bežične telegrafije.
* [[29. 7.]] - [[Anadolska železnica]] produžena do [[Konya|Konye]].
* [[29. 7.]] - [[Anadolska železnica]] produžena do [[Konya|Konye]].
* jul (po j.k.) - Sporazum Srbije sa Ugarskom o izvozu svinja.
* jul (po j.k.) - Sporazum Srbije sa Ugarskom o izvozu svinja.
Red 58: Red 114:


=== Avgust/August/Kolovoz ===
=== Avgust/August/Kolovoz ===
[[Datoteka:Belgrad (Zemun) - Kula Sibinjanin Janka.jpg|mini|150px|Milenijumska kula u Zemunu]]
[[Datoteka:Zimonyi emlékmű1896-38.JPG|mini|200px|Milenijumska kula u Zemunu]]
* [[6. 8.]] - Francuska anektira [[Francuski Madagaskar|Madagaskar]].
* [[9. 8.]] (28. 7. po j.k.) - Veliki [[NRS|radikalski]] zbor u Beogradu na Topčiderskom brdu - veliki broj prisutnih iz cele zemlje.
* [[9. 8.]] (28. 7. po j.k.) - Veliki [[NRS|radikalski]] zbor u Beogradu na Topčiderskom brdu - veliki broj prisutnih iz cele zemlje.
* 9. 8. - [[Otto Lilienthal]] fatalno povređen pri probnom letu.
* 9. 8. - [[Otto Lilienthal]] fatalno povređen pri probnom letu.
* [[14. 8.]] - Donesen britanski zakon o gradnji [[Ugandanska železnica|Ugandanske železnice]] u Keniji, između luke [[Mombasa]] i [[Kisumu]]a na [[Viktorijino jezero|Viktorijinom jezeru]] - pet godina gradnje, 2.500 mrtvih.
* [[avgust]] - Počinje [[Filipinska revolucija]] protiv španske vlasti.
* avgust - Vrući talas na istoku Severne Amerike odnosi oko 1.500 života.
* [[16. 8.]] - Otkriveno zlato u regionu Klondajk u kanadskoj provinciji [[Yukon|Jukon]] - vest u ostatak sveta stiže tek sledeće godine (→ [[Zlatna groznica u Klondajku]]).
* [[16. 8.]] - Otkriveno zlato u regionu Klondajk u kanadskoj provinciji [[Yukon|Jukon]] - vest u ostatak sveta stiže tek sledeće godine (→ [[Zlatna groznica u Klondajku]]).
* [[17. 8.]] - [[Bridget Driscoll]] je prvi pešak pregažen od automobila.
* [[17. 8.]] - [[Bridget Driscoll]] je prvi pešak pregažen od automobila.
* [[18. 8.]] - U Connstattu je Daimler-Motoren-Gesellschaft izazvao senzaciju, predstavivši prvo motorno teretno vozilo na svijetu. Vozač je još sjedio na otvorenom kao u kočiji.
* [[18. 8.]] - U Connstattu je Daimler-Motoren-Gesellschaft izazvao senzaciju, predstavivši prvo motorno teretno vozilo na svijetu. Vozač je još sjedio na otvorenom kao u kočiji.
* 18. 8. - U Nemačkoj donesen Građanski zakonik (Bürgerliches Gesetzbuch - BGB), na snazi od 1900.
* [[20. 8.]] - Na [[zemun]]skom [[Gardoš]]u otvorena Milenijumska kula - Kula Sibinjanin Janka.
* [[20. 8.]] - Na [[zemun]]skom [[Gardoš]]u otvorena Milenijumska kula - Kula Sibinjanin Janka.
* [[23. 8.]] - [[Datoteka:Philippine revolution flag kkk1.svg|25px]] ''Pugad Lawin''-ski poklič (datum i mesto sporni): počinje [[Filipinska revolucija]] protiv španske vlasti - završena uspešno 1898. u savezu sa SAD, ali praćena ratom sa bivšim saveznikom 1899-1902.
* [[26. 8.]] - Pripadnici [[Jermenska revolucionarna federacija|Jermenske revolucionarne federacije]] [[Zauzeće Otomanske banke (1896)|zauzeli Otomansku banku]] u Carigradu kako bi skrenuli pažnju na [[Hamidovi masakri|Hamidove masakre]].
* [[26. 8.]] - Pripadnici [[Jermenska revolucionarna federacija|Jermenske revolucionarne federacije]] [[Zauzeće Otomanske banke (1896)|zauzeli Otomansku banku]] u Carigradu kako bi skrenuli pažnju na [[Hamidovi masakri|Hamidove masakre]] - povod za ubistvo još Jermena.
* [[27. 8.]] - Počeo i završio se najkraći rat u historiji ratovanja - [[Englesko-zanzibarski rat]] (oko 40 minuta).
* [[27. 8.]] - Dva dana nakon iznenadne smrti probritanskog sultana [[Hamad bin Thuwaini|Hamada bin Thuwainija]], počeo i završio se najkraći rat u historiji ratovanja - [[Englesko-zanzibarski rat]] (oko 40 minuta) - [[Khalid bin Barghash]] dobio azil kod Nemaca, postavljen [[Hamoud bin Mohammed]] (do 1902).


=== Septembar/Rujan ===
=== Septembar/Rujan ===
[[Datoteka:DMG-lastwagen-cannstatt-1896.jpg|mini|200px|DMG Lastwagen, prvi benzinski kamion]]
* [[13. 9.]] - Osnovan Savez [[lov]]ačkih udruženja Kraljevine Srbije (ili 13.10.?).
* [[1. 9.]] - Francuzi zauzeli [[Ouagadougou]], današnji glavni grad Burkine Faso.
* [[13. 9.]] - Osnovan Savez lovačkih udruženja Kraljevine Srbije (ili 13.10.?).
* 13. 9. - Papina bula ''Apostolicae curae'' smatra ništavnim anglikansko sveštenstvo.
* [[15. 9.]] - ''Crash at Crush'': u Teksasu priređen spektakl, sudar dva voza pred 40.000 gledalaca - zbog neočekivane eksplozije kotlova 2-3 poginulih i mnogo ranjenih.
* septembar - [[Hjalmar Branting]] je prvi [[Švedska socijaldemokratska partija|socijaldemokratski]] član švedskog parlamenta (1920. i prvi socijaldemokratski premijer).
* septembar - Zvanično ustanovljena kuga u [[Bombay]]u, mada je sumnjivih slučajeva bilo od maja<ref>[http://iias.asia/iiasn/25/regions/25SA1.html Bubonic Plague in Bombay, 1896-1914] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160513212302/http://iias.asia/iiasn/25/regions/25SA1.html |date=2016-05-13 }}. iias.asia</ref>.
* [[22. 9.]] - Bečka vlada tek nakon 6 godina obznanila (u svezi s usvojenom saborskom odlukom od 6. studenoga [[1890]].) da se može u Zadru otvoriti nova gimnazija s hrvatskim nastavnim jezikom za školsku godinu [[1897]]/[[1898|98]].
* [[22. 9.]] - Bečka vlada tek nakon 6 godina obznanila (u svezi s usvojenom saborskom odlukom od 6. studenoga [[1890]].) da se može u Zadru otvoriti nova gimnazija s hrvatskim nastavnim jezikom za školsku godinu [[1897]]/[[1898|98]].
* [[23. 9.]] - Kraljica [[Viktorija]] prevazišla dedu [[George III od Velike Britanije|Georga III]] po najdužoj vladavini u zemlji (od 20. juna 1837.).
* 23. 9. - Britanci zauzeli [[Dongola|Dongolu]] u Nubiji.
* [[26. 9.]] - U [[Trento|Trentu]] otvoren Antimasonski kongres.
* [[28. 9.]] (16. 9. po j.k.) - Vladari Austrougarske, Rumunije i Srbije u [[Oršava|Oršavi]] prisustvuju otvaranju [[Sipski kanal|Sipskog kanala]], koji olakšava plovidbu u [[Đerdap]]u.
* [[28. 9.]] (16. 9. po j.k.) - Vladari Austrougarske, Rumunije i Srbije u [[Oršava|Oršavi]] prisustvuju otvaranju [[Sipski kanal|Sipskog kanala]], koji olakšava plovidbu u [[Đerdap]]u.
* 28. 9. - Četvorica braće osnivaju ''[[Pathé|Société Pathé Frères]]'', koja će u prvoj polovini 20. veka biti najveća firma za filmsku opremu i produkciju, kao i proizvođač gramofonskih ploča.
* 28. 9. - Italija potpisuje konvencije sa Francuskom, kojima praktično priznaje [[Francuski Tunis|Tunis]] kao francuski posed<ref name="Lewis2013">{{cite book|author=Mary Dewhurst Lewis|title=Divided Rule: Sovereignty and Empire in French Tunisia, 1881Ð1938|url=https://books.google.com/books?id=9q4lDQAAQBAJ&pg=PA56|date=27 September 2013|publisher=Univ of California Press|isbn=978-0-520-27915-5|pages=56–}}</ref>.


=== Oktobar/Listopad ===
=== Oktobar/Listopad ===
[[Datoteka:Mauzoleum władyki Daniela I w Cetynii.jpg|mini|200px|Mauzolej [[Danilo Ščepćević Njegoš|vladike Danila]] na Cetinju]]
* [[24. 10.]] - Venčanje [[Jelena Savojska|Jelene Petrović]] i italijanskog prestolonaslednika [[Viktor Emanuel III|Viktora Emanuela]].
* [[1. 10.]] - Osnovana firma ''[[Hoffmann-La Roche]]''.
* [[9. 10.]] - Car Nikolaj II u poseti Parizu, govori o bratstvu po oružju sa Francuskom (ove jeseni je posetio i Austrougarsku, Nemačku i Britaniju).
* oktobar - Povodom dvjestogodišnjice dinastije [[Petrović-Njegoši|Petrović-Njegoš]], prenijeti su ostaci [[Danilo Ščepćević Njegoš|mitropolita Danila Petrovića]] iz Cetinjskog manastira u Mauzolej na Orlovom kršu iznad Cetinja<ref>[http://www.mnmuseum.org/OLKRmn.htm Narodni muzej Crne Gore - Mauzolej vladike Danila na Orlovom kršu]. mnmuseum.org</ref>. Istim povodom je ustanovljen i [[Orden Petrović Njegoš]].
* oktobar (po j.k.) - Godišnja skupština [[NRS|radikala]] u Kragujevcu, Glavni odbor preuzima glavnu reč u vođenju stranke.
* oktobar (po j.k.) - Godišnja skupština [[NRS|radikala]] u Kragujevcu, Glavni odbor preuzima glavnu reč u vođenju stranke.
* oktobar - Zbor u Pirinas-džamiji prištinskih Albanaca koji se protive Portinim reformama, napadnute neke srpske kuće.
* oktobar - Zbor prištinskih Albanaca u Pirinas-džamiji, protive se Portinim reformama, napadnute neke srpske kuće.
* 17. 10. - Praizvedba [[Anton Pavlovič Čehov|Čehovljeve]] drame "[[Galeb (drama)|Galeb]]" u Sankt Peterburgu - prvo veče je loše prošlo.
* [[18. 10.]] - Otvoren Spomenik caru Wilhelmu na Porta Westfalica, visok 88 metara - prevazići će ga samo Spomenik Bici naroda u Lajpcigu 1913.
* [[23. 10.]] - Ugovor iz Addis Abebe je i formalan kraj Italijansko-abisinskog rata: priznata nezavisnost [[Etiopsko Carstvo|Etiopije]], dogodine će i Francuzi i Britanci zaključiti ugovore s njom kao s jednakim partnerom.
[[Datoteka:Carlo Brogi (1850-1925) - Elena di Montenegro, ca. 1897.jpg|mini|150px|left|[[Jelena Savojska|Jelena Petrović]]]]
* [[24. 10.]] - Venčanje [[Jelena Savojska|Jelene Petrović]] i italijanskog prestolonaslednika [[Viktor Emanuel III|Viktora Emanuela]] (kraljevski par 1900-1946).
* 24. 10. - [[Otto von Bismarck]] objavio preko hamburških novina sadržaj [[Ugovor o reosiguranju|Ugovora o reosiguranju]] iz 1887. između Nemačke i Rusije.
[[Datoteka:Porta Westfalica - Kaiser-Wilhelm-Denkmal.jpg|mini|Spomenik caru Wilhelmu na Porta Westfalica]]


=== Novembar/Studeni ===
=== Novembar/Studeni ===
* [[3. 11.]] - SAD: republikanac [[William McKinley]] pobedio demokratu [[William Jennings Bryan|Bryana]]; smatra se da je ovim započet Četvrti partijski sistem u SAD (1896-[[1932]]) u kome su uglavnom dominirali [[Republikanska stranka SAD|republikanci]] (doba je poznato i kao [[Doba progresivizma]], ''Progressive Era'').
* [[3. 11.]] - Izbori za predsednika SAD: republikanac [[William McKinley]] pobedio demokratu [[William Jennings Bryan|Bryana]] (271:176 elektora, 23:22 države); smatra se da je ovim započet Četvrti partijski sistem u SAD (1896-[[1932]]) u kome su uglavnom dominirali [[Republikanska stranka SAD|republikanci]] (doba je poznato i kao [[Doba progresivizma]], ''Progressive Era'').
* [[3. 11.]] (22. 10. po j.k.) - Zakon o izmenama ustrojstva Velike škole (priprema za [[Beogradski univerzitet]]).
* [[3. 11.]] (22. 10. po j.k.) - Zakon o izmenama ustrojstva Velike škole (priprema za [[Beogradski univerzitet]]).
* [[7. 11.]] - U [[Brazil]]u otpočeo [[Rat Canudosa]].
* [[7. 11.]] - U [[Brazil]]u otpočeo [[Rat Canudosa]].
:+ [[Nikolaj Mandić]] imenovan za [[Mitropolija dabrobosanska|mitropolita dabrobosanskog]].
* 7. 11. - [[Nikolaj Mandić]] imenovan za [[Mitropolija dabrobosanska|mitropolita dabrobosanskog]].
* oko [[11. 11.]] - Katastrofalne poplave na [[Drina|Drini]] i njenim pritokama, potpuno prekriven [[Stari most u Višegradu]] (odnesena ograda), poplavljena [[Semberija]].
* oko [[11. 11.]] - Katastrofalne poplave na [[Drina|Drini]] i njenim pritokama, potpuno prekriven [[Stari most u Višegradu]] i odnesena ograda, poplavljena [[Semberija]].<ref>[https://www.frontal.rs/kratka-istorija-poplava-u-semberiji/ Кратка историја поплава у Семберији]. frontal.rs </ref>
* [[16. 11.]] - Prvi prijenos Tesline naizmjenične električne energije, sa Nijagare do grada [[Buffalo]].
* [[15. 11.]] - Puštena u rad hidrocentrala na [[Nijagara|Nijagari]], s primenjenim Teslinim [[polifazni sistemi|polifaznim sistemom]].
* [[16. 11.]] - Prvi prijenos električne energije između dva grada ([[Niagara Falls]]a i [[Buffalo|Buffala]]).
* [[21. 11.]] - U Hamburgu počinje štrajk lučkih radnika, traje do sledećeg februara.
* [[22. 11.]] - [[Antun Mahnić]] imenovan za [[Krčka biskupija|krčkog]] biskupa (do 1920).
* [[24. 11.]] - Osnovan Pedagoški muzej u Beogradu.
* [[24. 11.]] - Osnovan Pedagoški muzej u Beogradu.
* [[27. 11.]] - U Frankfurtu izvedena [[Richard Strauss|Straussova]] simfonijska poema "Tako je govorio Zaratustra".
* novembar (po j.k.) - Nakon smrti skopskog mitropolita Metodija, Carigradska patrijaršija postavlja opet Grka, Amvrosija, mitropolita ohridskog, ali Srbi ga ne prihvataju.
* novembar (po j.k.) - Nakon smrti skopskog mitropolita Metodija, Carigradska patrijaršija postavlja opet Grka, Amvrosija, mitropolita ohridskog, ali Srbi ga ne prihvataju.
* [[30. 11.]] - Na Floridi uočeno "[[St. Augustinsko čudovište]]" - lešina džinovskog [[oktopod]]a ili ostaci [[kit]]a.
* [[30. 11.]] - Na Floridi uočeno "[[St. Augustinsko čudovište]]" - lešina džinovskog [[oktopod]]a ili ostaci [[kit]]a.


=== Decembar/Prosinac ===
=== Decembar/Prosinac ===
* novembar-decembar? - Puč u [[Kraljevina Ruanda|Kraljevini Ruanda]], na vlast dolazi [[Yuhi V]] (do 1931), oslanja se na Nemce.
* [[10. 12.]] - Praizvedba "[[Ubu roi|Kralja Ibija]]" u Parizu uz veliko negodovanje publike.
* [[8. 12.]] - Nemački parobrod ''Salier'' naleteo na greben uz severnu Španiju, stradalo svih 279 osoba.
* [[22.12.]] (10.12. po j.k.) - U Srbiji Zakon o akcionim društvima.
* [[10. 12.]] - ''[[Succès de scandale]]'': praizvedba "[[Ubu roi|Kralja Ibija]]" u Parizu uz veliko negodovanje publike.
* decembar (po j.k.) - Kralj Aleksandar u Beču odlikovao [[Benjamin Kallay|Benjamina Kalaja]], ministra finansija Austrougarske i upravitelja Bosne i Hercegovine.
* [[26.12.]] (14.12. po j.k.) - Ostavka [[srpska napredna stranka (istorijska)|naprednjačke]] vlade [[Stojan Novaković|Stojana Novakovića]].
* [[22. 12.]] (10. 12. po j.k.) - U Srbiji donesen Zakon o akcionim društvima.
* decembar - Predstavnici 14 srpskih opština Bosne i Hercegovine šalju prvi memorandum dvorskoj kancelariji u Beču tužeći se na nepravde i nasilja i tražeći versku i školsku samoupravu, Kalaj radi na gušenju ovog pokreta<ref name="vcppubih">Ćorović, Vladimir (1939). [http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/bih/vcorovic-politika-bih_l.html Političke prilike u Bosni i Hercegovini]. rastko.rs</ref>.
* [[29.12.]] (17.12. po j.k.) - Vlada [[Đorđe Simić|Đorđa Simića]] u Srbiji (formalno neutralna, preovlađuje uticaj [[NRS|radikala]]).
* decembar (po j.k.) - Kralj Aleksandar odlikovao u Beču [[Benjamin Kallay|Benjamina Kalaja]], ministra finansija Austrougarske i upravitelja Bosne i Hercegovine.
* [[14. 12.]] - Glasgowski metro je treći najstariji na svetu.
* [[17. 12.]] - [[Nikola Tesla]] počasni član [[Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti|Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti]].
* [[26. 12.]] (14. 12. po j.k.) - Ostavka [[srpska napredna stranka (istorijska)|naprednjačke]] vlade [[Stojan Novaković|Stojana Novakovića]].
* [[29. 12.]] (17. 12. po j.k.) - [[Đorđe Simić]] predsednik vlade u Srbiji - formalno neutralna, preovlađuje uticaj [[NRS|radikala]].
* [[30. 12.]] - Pogubljen filipinski nacionalni heroj [[José Rizal]].
* [[31. 12.]] - U [[Manaus]]u otvorena opera ''[[Teatro Amazonas]]''.


=== Tokom/tijekom godine ===
=== Kroz godinu ===
[[Datoteka:Image taken from page 71 of 'The Outgoing Turk- impressions of a journey through the western Balkans ... With seventy-six illustrations ... and three maps' (11298136376).jpg|mini|[[Baščaršija]]]]
* U Ugarskoj proslava 1000 godina dolaska [[Mađari|Mađara]] u Panoniju (srpskoj vladi bilo neprihvatljivo da se u svečanosti koristi stara srpska zastava).
* Osnovan etnološki časopis JAZU ''Zbornik za narodni život i običaje Južnih Slavena'' (1995. izbrisano "Južnih Slavena").
* Osnovano ogledno poljoprivredno dobro [[Božjakovina]].
* Ivan Paspa otvorio u Zagrebu radionicu za proizvodnju baterija.
* Đaci sarajevske gimnazije osnovali tajno društvo "Srpska svijest"<ref>Ćorović, Vladimir. [https://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/7_21_l.html Istorija srpskog naroda - Nova omladina]. rastko.rs</ref>.
* [[Jaša Tomić]] odslužio zatvorsku kaznu.
* [[Jaša Tomić]] odslužio zatvorsku kaznu.
* U Srbiji formirano akcionarsko društvo za klanje i preradu stoke; privremena klanica u Nišu, pa u Beogradu.
* U Srbiji formirano akcionarsko društvo za klanje i preradu stoke; privremena klanica u Nišu, pa u Beogradu.
Red 106: Red 200:
* U Beogradu podignut [[Dom Jevrema Grujića]], danas spomenik kulture.
* U Beogradu podignut [[Dom Jevrema Grujića]], danas spomenik kulture.
* Osnovan ''[[Peugeot]]''.
* Osnovan ''[[Peugeot]]''.
* [[Scipione Riva-Rocci]] usavršio [[sfigmomanometar]].
* Otkriven [[Zeemanov efekt]].
* [[Georges Melies]] počinje snimanje filmova, npr. ''[[Escamotage d'une dame au théâtre Robert Houdin]]''.
* 1895-96 - Emir Afganistana Abdur Rahman Khan potčinjava [[Kafiristan]], preobraća [[Nuristanci|stanovništvo]] u islam i menja ime zemlje u [[Nuristan]].


=== U toku ===
=== Galerija sa Milenijske izložbe===
<gallery>
* [[Hamidovi masakri]] Jermena u Otomanskom carstvu (1894-96)
Erdészeti kiállítás horvát pavilon.JPG|Izložba hrvatskog šumarstva
Horvát mezőgazdasági csarnok 1896-19.jpg|"Hrvatska poljoprivredna dvorana"
Bosnyák ház 1896-32.JPG|"Bosanska kuća"
Boszniai iparcsarnok 1896-33.JPG|"Zgrada bosanske industrije"
</gallery>


== Rođenja ==
== Rođenja ==
{{glavni članak|:Kategorija:Rođeni 1896.}}
{{glavni članak|:Kategorija:Rođeni 1896.}}
=== Januar/Siječanj &ndash; Mart/Ožujak ===
* [[1. 1.]] - [[Vukić Mićović]], srpski [[hemija|hemičar]], rektor [[Beogradski universitet|Beogradskog universiteta]] i akademik [[SANU]].
* [[2. 1.]] - [[Dziga Vertov]] (David Abeljević Kaufman), filmadžija († [[1954]])
* [[1. 1.]] - [[Vukić Mićović]], srpski hemičar, rektor BU, akademik SANU († [[1981]])
* [[2. 1.]] - [[Dziga Vertov]], filmski radnik († [[1954]])
* [[14. 1.]] - [[John Rodrigo dos Passos]], američki književnik († [[1970]].)
* [[14. 1.]] - [[John Rodrigo dos Passos]], američki književnik († [[1970]].)
* [[22. 1.]] - [[Sava Šumanović]], srpski slikar († [[1942]])
* [[22. 1.]] - [[Sava Šumanović]], srpski slikar († [[1942]])
* [[23. 1.]] - [[Charlotte, velika vojvotkinja Luksemburga]] († [[1985]])
* [[23. 1.]] - [[Charlotte, velika vojvotkinja Luksemburga]] († [[1985]])
* 23. 1. - [[Nikola Cvejić]], srpski operski pevač († [[1987]])


* [[19. 2.]] - [[André Breton]], književnik nadrealista († [[1966]])
* [[19. 2.]] - [[André Breton]], književnik nadrealista († [[1966]])


* [[10. 3.]] - [[Anka Krizmanić]], hrvatska slikarica i grafičarka († [[1987]].)
* [[10. 3.]] - [[Anka Krizmanić]], hrvatska slikarica i grafičarka († [[1987]].)
* [[25. 3.]] - [[Đuro Cvijić]], rukovodilac KPJ († 1938)


=== April/Travanj &ndash; Jun/Lipanj ===
* [[3. 4.]] - [[Nikolaj Sejmonov]], ruski [[fizika|fizičar]] i [[hemija|hemičar]] († [[1986]].)
* [[3. 4.]] - [[Marko Orešković]], učesnik Španskog rata i NOB, narodni heroj († [[1941]])
* [[7. 4.]] - [[Mladen Stojanović]], lekar, narodni heroj († [[1942]])
* [[8. 4.]] - [[Ljubica Oblak-Strozzi]], hrvatska pjevačica († [[1981]].)
* [[8. 4.]] - [[Ljubica Oblak-Strozzi]], hrvatska pjevačica († [[1981]].)
* [[15. 4.]] - [[Gerhard Fieseler]], letački as, konstruktor aviona († [[1987]])
* 15. 4. - [[Nikolaj Semjonov]], ruski fizičar i hemičar († [[1986]].)
* [[16. 4.]] - [[Tristan Tzara]], suosnivač dadaizma († [[1963]])
* [[21. 4.]] - [[Ante Šercer]], hrvatski liječnik († [[1968]].)
* [[21. 4.]] - [[Ante Šercer]], hrvatski liječnik († [[1968]].)
* [[26. 4.]] - [[Ernst Udet]], nemački letački as i general († [[1941]])


* [[6. 5.]] - [[Rolf Maximilian Sievert]], medicinski fizičar († [[1966]])
* [[11. 5.]] - [[Josip Slavenski]], kompozitor († [[1955]])
* [[30. 5.]] - [[Howard Hawks]], američki filmski redatelj († [[1977]].)
* [[30. 5.]] - [[Howard Hawks]], američki filmski redatelj († [[1977]].)


* [[4. 6.]] - [[Jovan Šangajski]], pravoslavni svetac († [[1966]])
* [[4. 6.]] - [[Jovan Šangajski]], pravoslavni svetac († [[1966]])
* [[7. 6.]] - [[Robert S. Mulliken]], fizičar i hemičar, nobelovac († [[1986]])
* [[6. 6.]] - [[Italo Balbo]], fašistički lider, vazduhoplovni maršal († [[1940]])
* [[11. 6.]] - [[Juan Laurentino Ortiz]], argentinski pjesnik
* [[7. 6.]] - [[Robert S. Mulliken]], fizičar i hemičar, nobelovac († [[1986]])
* [[19. 6.]] - [[Wallis Simpson]], vojvotkinja od Windsora († [[1986]])
* [[19. 6.]] - [[Wallis Simpson]], vojvotkinja od Windsora († [[1986]])


=== Jul/Srpanj &ndash; Septembar/Rujan ===
* [[14. 7.]] - [[Buenaventura Duruti]], španski revolucionar i anarhista († [[1936]].)
* [[14. 7.]] - [[Buenaventura Durruti]], španski revolucionar i anarhista († [[1936]].)
* [[15. 7.]] - [[Alfred Albini]], hrvatski arhitekt († [[1978]].)
* [[15. 7.]] - [[Alfred Albini]], hrvatski arhitekt († [[1978]].)
* [[16. 7.]] - [[Trygve Lie]], prvi generalni sekretar UN († [[1968]])
* [[16. 7.]] - [[Trygve Lie]], prvi generalni sekretar UN († [[1968]])
* [[18. 7.]] - [[Kamilo Horvatin]], hrvatski političar († [[1938]].)
* [[18. 7.]] - [[Kamilo Horvatin]], član CK KPJ († [[1938]].)


* [[7. 8.]] - [[Imre Nagy]], mađarski političar († [[1958]].)
* [[7. 8.]] - [[Imre Nagy]], mađarski političar († [[1958]].)
* [[9. 8.]] - [[Léonide Massine]], ruski plesač i koreograf († [[1979]])
* [[27. 8.]] - [[Léon Theremin]], pronalazač († [[1993]])


* [[1. 9.]] - [[A. C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada]], osnivač pokreta Hare Krišna († [[1977]])
* [[1. 9.]] - [[A. C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada]], osnivač pokreta Hare Krišna († [[1977]])
* [[4. 9.]] - [[Antonin Artaud]], pozorišni radnik († [[1948]])
* [[4. 9.]] - [[Antonin Artaud]], glumac, pisac, pozorišni režiser († [[1948]])
* 5. 9. - [[Sima Milošević]], lekar, učesnik NOB († [[1943]])
* [[24. 9.]] - [[F. Scott Fitzgerald]], književnik († [[1940]])
* [[24. 9.]] - [[F. Scott Fitzgerald]], književnik († [[1940]])
* [[25. 9.]] - [[Sandro Pertini]], predsednik Italije († [[1990]])
* [[25. 9.]] - [[Sandro Pertini]], predsednik Italije († [[1990]])


=== Oktobar/Listopad &ndash; Decembar/Prosinac ===
* [[8. 10.]] - [[Julien Duvivier]], francuski filmski redatelj († [[1967]].)
* [[8. 10.]] - [[Julien Duvivier]], francuski filmski redatelj († [[1967]].)
* [[26. 10.]] - Leposava Kangrga - [[Bela Krleža]], kazališna glumica († [[1981]])
* [[26. 10.]] - Leposava Kangrga - [[Bela Krleža]], kazališna glumica († [[1981]])
* [[27. 10.]] - [[Margareta Petrovna Forman]], balerina, pedagoginja, koreografkinja i redateljica († [[1970]].)
* [[27. 10.]] - [[Margareta Petrovna Forman]], balerina, pedagoginja, koreografkinja i redateljica († [[1970]].)
* [[31. 10.]] - [[Ethel Waters]], pevačica († [[1977]])


* [[3. 11.]] - [[Sulejman Bajraktarević]], bosanskohercegovački putopisac, pjesnik i prepisivač [[Kur'an]]a († [[1977]])
* [[3. 11.]] - [[Sulejman Bajraktarević]], putopisac, pjesnik i prepisivač [[Kur'an]]a († [[1977]])
* [[10. 11.]] - [[Vladimir Vranić]], matematičar († [[1976]])
* [[10. 11.]] - [[Vladimir Vranić]], matematičar († [[1976]])
* 10. 11. - [[Andreas Stihl]], švajcarski pronalazač, osnivač firme († [[1973]])
* [[12. 11.]] - [[Nima Yushij]], iranski pjesnik
* [[16. 11.]] - [[Oswald Mosley]], fašista († [[1980]])
* [[16. 11.]] - [[Oswald Mosley]], britanski fašista († [[1980]])
* [[23. 11.]] - [[Klement Gottwald]], češki političar († [[1953]])
* 21. 11. - [[Dragutin Keserović]], četnički vojvoda († [[1945]])
* [[23. 11.]] - [[Klement Gottwald]], predsednik Čehoslovačke SR († [[1953]])


* [[1. 12.]] - [[Georgij Žukov]], maršal SSSR († [[1974]])
* [[1. 12.]] - [[Georgij Žukov]], maršal SSSR († [[1974]])
* [[6. 12.]] - [[Ira Gershwin]], stihopisac († [[1983]])
* [[14. 12.]] - [[Jimmy Doolittle]], američki vazduhoplovni general († [[1993]])
* [[16. 12.]] - [[Ivan Merz]], blaženik († [[1928]])
* [[16. 12.]] - [[Ivan Merz]], blaženik († [[1928]])
* [[23. 12.]] - [[Nikola Cvejić]], srpski operski pevač († [[1987]])
* 16. 12. - [[Anna Anderson]], lažna Anastasija († [[1984]])
* [[21. 12.]] - [[Konstantin Rokosovski]], maršal SSSR i Poljske († [[1968]])
* [[27. 12.]] - [[Carl Zuckmayer]], njemački književnik
* [[27. 12.]] - [[Carl Zuckmayer]], njemački književnik

* [[Wikipedia:Nepoznat datum|Nepoznat datum]] - [[Alija Alijagić]], komunistički revolucionar († [[1922]].)
=== Kroz godinu ===
* [[Alija Alijagić]], komunistički revolucionar († [[1922]].)


== Smrti ==
== Smrti ==
{{glavni članak|:Kategorija:Umrli 1896.}}
{{glavni članak|:Kategorija:Umrli 1896.}}
=== Januar/Siječanj &ndash; Jun/Lipanj ===
* [[3. 1.]] - [[Miho Klaić]], hrvatski političar (* [[1829]].)
* [[3. 1.]] - [[Miho Klaić]], hrvatski političar i preporoditelj (* [[1829]].)
* [[8. 1.]] - [[Paul Verlaine]], francuski pjesnik (* [[1844]].)
* [[8. 1.]] - [[Paul Verlaine]], francuski pjesnik (* [[1844]].)
* [[8. 2.]] - [[Georgije Nikolajević]], mitropolit dabrobosanski (* [[1807]])
* [[8. 2.]] - [[Georgije Nikolajević]], mitropolit dabrobosanski (* [[1807]])
* [[20. 2.]] - [[Miloš Mile Dimitrijević]], srpski pravnik, političari, predsednik Matice srpske (* [[1824]].)
* [[20. 2.]] - [[Miloš Mile Dimitrijević]], srpski pravnik, političari, predsednik Matice srpske (* [[1824]].)
* [[28. 2.]] - [[Ante Starčević]], političar (* [[1823]])
* [[27. 2.]] - [[Milojko Lešjanin]], srpski general (* [[1830]])
* [[28. 2.]] - [[Ante Starčević]], hrvatski političar (* [[1823]])
* [[1. 5.]] - [[Nasrudin-šah Kadžar]], šah Irana (* [[1831]])
* [[7. 5.]] - [[H. H. Holmes]], serijski ubica (* [[1861]])
* [[19. 5.]] - [[Karlo Ludovik Austrijski, nadvojvoda|Karlo Ludovik]], otac nadvojvode Franca Ferdinanda (* [[1833]])
* [[20. 5.]] - [[Clara Schumann]], njemačka pijanistica i kompozitor (* [[1819]])
* [[20. 5.]] - [[Clara Schumann]], njemačka pijanistica i kompozitor (* [[1819]])
* [[6. 6.]] - [[Milan Jovanović - Morski]], lekar i književnik (*[[1834]])
* [[24. 5.]] - [[Luigi Federico Menabrea]], italijanski političar, general, matematičar (* [[1809]])
* [[6. 6.]] - Milan Jovanović-Morski, lekar i književnik (* [[1834]])
* [[13. 6.]] - [[Matija Mrazović]], odvjetnik, političar i publicist (* [[1824]])
* [[13. 6.]] - [[Matija Mrazović]], odvjetnik, političar i publicist (* [[1824]])

=== Jul/Srpanj &ndash; Decembar/Prosinac ===
* [[1. 7.]] - [[Harriet Beecher Stowe]], američka spisateljica i abolicionistkinja (* [[1811]].)
* [[1. 7.]] - [[Harriet Beecher Stowe]], američka spisateljica i abolicionistkinja (* [[1811]].)
* [[13. 7.]] - [[Friedrich Kekule]], nemački hemičar (* [[1829]].)
* [[13. 7.]] - [[Friedrich Kekule]], nemački hemičar (* [[1829]].)
* [[1. 7.]] - [[Harriet Elizabeth Beecher-Stowe]], američka književnica (* [[1811]])
* [[16. 7.]] - [[Edmond Goncourt]], francuski romanopisac, osnivač akademije (* [[1822]].)
* [[16. 7.]] - [[Edmond Goncourt]], francuski romanopisac (* [[1822]].)
* [[10. 8.]] - [[Otto Lilienthal]], pionir avijacije (* [[1848]])
* [[23. 9.]] - [[Ivar Aasen]], norveški pisac
* [[13. 8.]] - [[John Everett Millais]], slikar (* [[1829]])
* [[18. 9.]] - [[Hippolyte Fizeau]], fizičar (* [[1819]])
* [[21. 9.]] - [[Olga Petrović Njegoš]], kćerka Danila I (* [[1859]])
* [[23. 9.]] - [[Ivar Aasen]], norveški pisac (* [[1813]])
* [[11. 10.]] - [[Anton Bruckner]], austrijski orguljaš i kompozitor (* [[1824]])
* [[11. 10.]] - [[Anton Bruckner]], austrijski orguljaš i kompozitor (* [[1824]])
* [[16. 10.]] - [[Mojsije Veresić]], bivši episkop negotinski (* 1835)
* [[19. 10.]] - [[Šime Ljubić]], hrvatski arheolog, povjesničar i biograf (* [[1822]].)
* [[19. 10.]] - [[Šime Ljubić]], hrvatski arheolog, povjesničar i biograf (* [[1822]].)
* [[16. 11.]] - [[Josip Šokčević]], bivši hrvatski ban (* [[1811]])
* [[16. 11.]] - [[Josip Šokčević]], bivši hrvatski ban (* [[1811]])
* [[10. 12.]] - [[Alfred Nobel]], švedski kemičar, pronalazač, filantrop, mirotvorac, kozmopolit i industrijalac (* [[1833]].)
* [[10. 12.]] - [[Alfred Nobel]], švedski kemičar, pronalazač, filantrop, mirotvorac, kozmopolit i industrijalac (* [[1833]].)
* [[30. 12.]] - [[José Rizal]], nacionalni heroj Filipina (* [[1861]])

=== Kroz godinu ===
* [[Antonije Popović]] - Tonka, leskovački industrijalac (* 1843)
* [[Vasilije Kovačević]], vođa iz Bosansko-hercegovačkog ustanka (* 1844)


== Reference ==
== Reference ==

Aktualna verzija na datum 6 april 2024 u 16:12

< | 18. vijek | 19. vijek | 20. vijek | >
< | 1860-e | 1870-e | 1880-e | 1890-e | 1900-e | 1910-e | 1920-e | >
<< | < | 1892. | 1893. | 1894. | 1895. | 1896. | 1897. | 1898. | 1899. | 1900. | > | >>

1896. po kalendarima
Gregorijanski 1896. (MDCCCXCVI)
Ab urbe condita 2649.
Islamski 1313–1314.
Iranski 1274–1275.
Hebrejski 5656–5657.
Bizantski 7404–7405.
Koptski 1612–1613.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 1951–1952.
• Shaka Samvat 1818–1819.
• Kali Yuga 4997–4998.
Kineski
• Kontinualno 4532–4533.
• 60 godina Yang Vatra Majmun
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11896.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1896 (MDCCCXCVI) bila je prijestupna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom, odn. prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).


Događaji

[uredi | uredi kod]

Januar/Siječanj

[uredi | uredi kod]

Februar/Veljača

[uredi | uredi kod]
"Bitka kod Adue"

Mart/Ožujak

[uredi | uredi kod]
Henri Becquerel u laboratoriji

April/Travanj

[uredi | uredi kod]
Olimpijske igre 1896

Maj/Svibanj

[uredi | uredi kod]
Gradska vijećnica u Sarajevu

Jun/Juni/Lipanj

[uredi | uredi kod]
Guvernerova palača u Rijeci

Jul/Juli/Srpanj

[uredi | uredi kod]
Sipski kanal - završetak gradnje
  • leto - Turske snage zbog grčkog ustanka izgubile kontrolu nad većim delom Krita

Avgust/August/Kolovoz

[uredi | uredi kod]
Milenijumska kula u Zemunu

Septembar/Rujan

[uredi | uredi kod]
DMG Lastwagen, prvi benzinski kamion
  • 1. 9. - Francuzi zauzeli Ouagadougou, današnji glavni grad Burkine Faso.
  • 13. 9. - Osnovan Savez lovačkih udruženja Kraljevine Srbije (ili 13.10.?).
  • 13. 9. - Papina bula Apostolicae curae smatra ništavnim anglikansko sveštenstvo.
  • 15. 9. - Crash at Crush: u Teksasu priređen spektakl, sudar dva voza pred 40.000 gledalaca - zbog neočekivane eksplozije kotlova 2-3 poginulih i mnogo ranjenih.
  • septembar - Hjalmar Branting je prvi socijaldemokratski član švedskog parlamenta (1920. i prvi socijaldemokratski premijer).
  • septembar - Zvanično ustanovljena kuga u Bombayu, mada je sumnjivih slučajeva bilo od maja[6].
  • 22. 9. - Bečka vlada tek nakon 6 godina obznanila (u svezi s usvojenom saborskom odlukom od 6. studenoga 1890.) da se može u Zadru otvoriti nova gimnazija s hrvatskim nastavnim jezikom za školsku godinu 1897/98.
  • 23. 9. - Kraljica Viktorija prevazišla dedu Georga III po najdužoj vladavini u zemlji (od 20. juna 1837.).
  • 23. 9. - Britanci zauzeli Dongolu u Nubiji.
  • 26. 9. - U Trentu otvoren Antimasonski kongres.
  • 28. 9. (16. 9. po j.k.) - Vladari Austrougarske, Rumunije i Srbije u Oršavi prisustvuju otvaranju Sipskog kanala, koji olakšava plovidbu u Đerdapu.
  • 28. 9. - Četvorica braće osnivaju Société Pathé Frères, koja će u prvoj polovini 20. veka biti najveća firma za filmsku opremu i produkciju, kao i proizvođač gramofonskih ploča.
  • 28. 9. - Italija potpisuje konvencije sa Francuskom, kojima praktično priznaje Tunis kao francuski posed[7].

Oktobar/Listopad

[uredi | uredi kod]
Mauzolej vladike Danila na Cetinju
  • 1. 10. - Osnovana firma Hoffmann-La Roche.
  • 9. 10. - Car Nikolaj II u poseti Parizu, govori o bratstvu po oružju sa Francuskom (ove jeseni je posetio i Austrougarsku, Nemačku i Britaniju).
  • oktobar - Povodom dvjestogodišnjice dinastije Petrović-Njegoš, prenijeti su ostaci mitropolita Danila Petrovića iz Cetinjskog manastira u Mauzolej na Orlovom kršu iznad Cetinja[8]. Istim povodom je ustanovljen i Orden Petrović Njegoš.
  • oktobar (po j.k.) - Godišnja skupština radikala u Kragujevcu, Glavni odbor preuzima glavnu reč u vođenju stranke.
  • oktobar - Zbor prištinskih Albanaca u Pirinas-džamiji, protive se Portinim reformama, napadnute neke srpske kuće.
  • 17. 10. - Praizvedba Čehovljeve drame "Galeb" u Sankt Peterburgu - prvo veče je loše prošlo.
  • 18. 10. - Otvoren Spomenik caru Wilhelmu na Porta Westfalica, visok 88 metara - prevazići će ga samo Spomenik Bici naroda u Lajpcigu 1913.
  • 23. 10. - Ugovor iz Addis Abebe je i formalan kraj Italijansko-abisinskog rata: priznata nezavisnost Etiopije, dogodine će i Francuzi i Britanci zaključiti ugovore s njom kao s jednakim partnerom.
Jelena Petrović
Spomenik caru Wilhelmu na Porta Westfalica

Novembar/Studeni

[uredi | uredi kod]

Decembar/Prosinac

[uredi | uredi kod]

Kroz godinu

[uredi | uredi kod]
Baščaršija

Galerija sa Milenijske izložbe

[uredi | uredi kod]
  • Izložba hrvatskog šumarstva
    Izložba hrvatskog šumarstva
  • "Hrvatska poljoprivredna dvorana"
    "Hrvatska poljoprivredna dvorana"
  • "Bosanska kuća"
    "Bosanska kuća"
  • "Zgrada bosanske industrije"
    "Zgrada bosanske industrije"

Rođenja

[uredi | uredi kod]
Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1896.

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

[uredi | uredi kod]

April/Travanj – Jun/Lipanj

[uredi | uredi kod]

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

[uredi | uredi kod]

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

[uredi | uredi kod]

Kroz godinu

[uredi | uredi kod]

Smrti

[uredi | uredi kod]
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1896.

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

[uredi | uredi kod]

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

[uredi | uredi kod]

Kroz godinu

[uredi | uredi kod]

Reference

[uredi | uredi kod]
  1. ↑ R. J. Crampton (12 March 1987). A Short History of Modern Bulgaria. CUP Archive. str. 38–. ISBN 978-0-521-27323-7. 
  2. ↑ "Politika", 22. feb. 1936
  3. ↑ Between Nation and State: Serbian Politics in Croatia Before the First World War, by Nicholas J. Miller, p. 47
  4. ↑ 4,0 4,1 Ćorović, Vladimir. Istorija srpskog naroda - Poslednji Obrenović. rastko.rs
  5. ↑ Srpske novine, 5. jun 1896, str. 2. digitalna.nb.rs (pristup. 24.3.2017)
  6. ↑ Bubonic Plague in Bombay, 1896-1914 Arhivirano 2016-05-13 na Wayback Machine-u. iias.asia
  7. ↑ Mary Dewhurst Lewis (27 September 2013). Divided Rule: Sovereignty and Empire in French Tunisia, 1881Ð1938. Univ of California Press. str. 56–. ISBN 978-0-520-27915-5. 
  8. ↑ Narodni muzej Crne Gore - Mauzolej vladike Danila na Orlovom kršu. mnmuseum.org
  9. ↑ Кратка историја поплава у Семберији. frontal.rs
  10. ↑ Ćorović, Vladimir (1939). Političke prilike u Bosni i Hercegovini. rastko.rs
  11. ↑ Ćorović, Vladimir. Istorija srpskog naroda - Nova omladina. rastko.rs
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=1896&oldid=41859646