1896 – razlika između verzija

**1896. po kalendarima**
Gregorijanski	1896. (MDCCCXCVI)
Ab urbe condita	2649.
Islamski	1313–1314.
Iranski	1274–1275.
Hebrejski	5656–5657.
Bizantski	7404–7405.
Koptski	1612–1613.
	Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1951–1952.
• Shaka Samvat	1818–1819.
• Kali Yuga	4997–4998.
	Kineski
• Kontinualno	4532–4533.
• 60 godina	Yang Vatra Majmun; (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11896.
	p • r • u
	Podrobnije: Kalendarska era

Interaktivna pretraga historije

← Starija izmjena

Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj

VizualnoWikitekst

U redovima

Aktualna verzija na datum 6 april 2024 u 16:12

< | 18. vijek | 19. vijek | 20. vijek | >
< | 1860-e | 1870-e | 1880-e | 1890-e | 1900-e | 1910-e | 1920-e | >
<< | < | 1892. | 1893. | 1894. | 1895. | 1896. | 1897. | 1898. | 1899. | 1900. | > | >>

Godina 1896 (MDCCCXCVI) bila je prijestupna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom, odn. prijestupna godina koja počinje u ponedjeljak po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).

Događaji

Januar/Siječanj

2. 1. - Kraj neuspelog Jamesonovog upada u bursku Južnoafričku Republiku (Transvaal).
3. 1. - Krugerov telegram: nemački car Wilhelm II šalje telegram sa čestitkom predsedniku Transvaala Krugeru, što raspaljuje javnost u Britaniji.
4. 1. - Utah je 45. država SAD, uslov za prijem je bio unošenje zabrane poligamije u državni ustav..
5. 1. - Austrijske novine izveštavaju o otkriću rentgenskih zraka - početak velikog publiciteta u svetu.
6. 1. - Premijer Kolonije Rt dobre nade Cecil Rhodes prinuđen na ostavku zbog Jamesonovog upada.
14. 1. - U Britaniji prikazan prvi film, Rough Sea at Dover.
15. 1. - Anglo-francuski ugovor o granici između Laosa i gornje Burme i o zonama uticaja u Sijamu/Tajlandu.
januar - Četvrti Anglo-Ašanti rat u današnjoj Gani: Britanci pod komandom Roberta Baden-Powella stigli u Kumasi, anektirali su teritorije Ašantija i Fantija. Mnogo Britanaca je stradalo od bolesti, među kojima i zet kraljice Viktorije Henry od Battenberga.
22. 1. - Prvi italijansko-abesinski rat: opsada Makelea okončana italijanskom predajom.
22. 1. - Kubanski rat za nezavisnost: krenuvši sa istoka, pobunjenici stigli do zapadnog vrha ostrva - svi veliki gradovi su opsednuti.
25. 1. - Prikazan film braće Lumière "Ulazak voza u stanicu" - gledaoci se navodno uplašili.
28. 1. - U Engleskoj naplaćena prva kazna za prebrzu vožnju.
januar (po j.k.) - Arhimandrit Dionisije (Srbin) na čelu raško-prizrenske eparhije (ranije bio Grk).
zima - Indijska glad 1896-97: počinje u centralnoj Indiji i širi se sledećeg leta - do jeseni 1897. stradalo približno milion ljudi.

Februar/Veljača

1. 2. - Premijera Puccinijeve opere "La Boheme" u Torinu (Italija).
3. 2. (22. 1. po j.k.) - Bugarski knez Ferdinand I objavio da će njegov naslednik Boris biti kršten u pravoslavnoj veri - pomirenje sa Rusijom^[1] (car Nikolaj II je kum), nezadovoljstvo katoličkih rođaka.
11. 2. - Korejski kralj Gojong i krunski princ pobegli u rusko poslanstvo u Seulu, gde ostaju godinu dana. Projapanski premijer Kim Hong-jip brutalno ubijen.
11. 2. - U Parizu prikazana Wildeova tragedija Salome (autor je u zatvoru).
13. 2. - U Zagrebu, dvogodišnji pomen Franji Račkom kome prisustvuju i srpski omladinci i 22. februara proslava 70. godišnjice Svetozara Miletića kojoj prisustvuju i hrvatski studenti.^[2]
14. 2. - Theodor Herzl objavio knjigu Der Judenstaat - predlaže stvaranje jevrejske države (→ cionizam).
februar - Španski general Valeriano Weyler postavljen za generalnog kapetana Kube - sprovodi politiku Reconcentración, odvajanja stanovništva od pobunjenika putem preseljenja u ograđena naselja koja će biti upoređena sa konc-logorima.
februar - Na severu Irske pronađeno Broightersko zlato iz 1. st. pne.
15. 2. - Zakon o građenju timočke pruge u Srbiji.
19. 2. - Voz sa oko 60 tona eksploziva eksplodirao u Braamfonteinu, predgrađu Johannesburga
26. 2. - Poslata prva razglednica sa motivom Beograda.
februar - Proslava 70-godišnjice Svetozara Miletića u Zagrebu na kojoj učestvuje i hrvatska omladina - ubrzo zatim se udružuju u "Ujedinjenu hrvatsku i srpsku omladinu" (Pribićević, Banjanin, Lorković, Mazzura)^[3].

Mart/Ožujak

1. 3. - Henri Becquerel otkrio da uranove soli emituju zrake koji deluju na fotografsku ploču - otkriće radioaktivnosti.
1. 3. - Bitka kod Adue, odlučujuća etiopska pobeda u Prvom italijansko-abesinskom ratu - odbranjena nezavisnost.
2. 3. - Sultan priznao Ferdinanda kao kneza Bugarske i guvernera Istočne Rumelije, narednih dana to čine i ostale sile.
3. 3. - U Berlinu izlazi prvi gay časopis, Der Eigene.
9. 3. - Italijanski premijer Francesco Crispi prinuđen na ostavku nakon što su u zemlji izbile demonstracije zbog abisinske katastrofe, sledi Antonio Starabba (do 1898).
18. 3. - Britansko-egipatska vojska na čelu sa Kitchenerom ušla u Sudan.
20. 3. - Počinje Čimurenga, tj. Drugi Matabele rat, pobuna naroda Ndebele i Šona protiv Britanske južnoafričke kompanije u Južnoj Rodeziji (poraženi sledeće godine).
24. 3. - Počeo s radom Zavod za farmakognoziju u Zagrebu, osnivač Julije Domac.
26. 3. - Osnovano Društvo srpskih stenografa.

April/Travanj

2. 4. (21. 3. po j.k.) - Na putu u Atinu, srpski kralj Aleksandar Obrenović stigao u posetu Hilandaru, dobio Miroslavljevo jevanđelje na poklon.
3. 4. - U Milanu izlazi prvi broj La Gazzetta dello Sport.
3. 4. - Italijani poraženi od Mahdista kod Tukrufa (uglavnom stradali askariji).
4. 4. - Prvi broj nemačkog satiričnog nedeljnika Simplicissimus.
6 - 15. 4. - Prve Olimpijske igre novog doba, u Ateni, s 311 sudionika iz 13 zemalja. Inicijator (otac modernog olimpizma) je francuski baron Pierre de Coubertin, koji je oživljavanjem antičkog ideala natjecanja želio dati prinos razumijevanju naroda. Momčilo Tapavica osvojio bronzu u teniskom singlu za Ugarsku.
april - Svante Arrhenius objavio rad o uticaju ugljen dioksida na temperaturu.
20. 4. - Otvorena Gradska vijećnica u Sarajevu.
22. 4. (10. 4. po j.k.) - Đaci u Beogradu spalili mađarsku zastavu (tenzije od prethodne godine zbog zabrane uvoza svinja).
28. 4. - U Japanu donesen Građanski zakonik, po ugledu na nemački i francuski.
30. 4. - Prvi broj književnog časopisa "Zora" u Mostaru.

Maj/Svibanj

1. 5. - Ubijen persijski vladar Nasrudin-šah Kadžar, sledi Mozafaradin-šah (do 1907).
1. 5. - 15. 10. - Berlinska industrijska izložba.
2. 5. - Počinje mađarska proslava 1000-godišnjice dolaska u Panoniju, traje do kraja oktobra. Otvorena prva linija Budimpeštanskog metroa, drugog na svetu. Srpskoj vladi je bilo neprihvatljivo da se na otvaranju izložbe u Pešti nosi stara srpska zastava^[4].
4. 5. - Prvi broj Daily Mail-a.
7. 5. (25. 4. po j.k.) - Bugarski knez Ferdinand I stigao u posetu Beogradu.
9. 5. - Prvo putovanje luksuznog voza Nord-Express, između Pariza i Sankt Petersburga.
maj - Širi se pobuna pravoslavnih Grka na Kritu, dogodine će u sukob biti uvučena i Grčka. Ustanici opsedaju Vamos nekoliko dana, masakr hrišćana u Haniji.
maj - Prvi broj nemačkog art magazina Jugend, po kome će nemački Art nouveau biti nazvan Jugendstil.
18. 5. - Plessy v. Ferguson: Vrhovni sud SAD potvrđuje ustavnost zakona o segregaciji u državama, prema doktrini "zasebno ali jednako" (stoji do 1954 i odluke u Brown v. Board of Education).
18. 5. - Mubarak Al-Sabah je novi emir Kuvajta (do 1915) nakon što su ubijena njegova polubraća.
20. 5. - Osnovana Francuska Somalija (Côte française des Somalis, od 1967. Territoire français des Afars et des Issas, od 1977. nezavisni Džibuti).
24. 5. - U Beogradu, u okviru "Sokola", osnovana Loptačka sekcija - začetak fudbala u Kraljevini Srbiji (prva utakmica odigrana 31. 5. kod Kule Nebojše).
26. 5. - Osnovan berzanski indeks Dow Jones Industrial Average.
26. 5. (14. 5. po j.k.) - Ruski car Nikolaj II krunisan u Uspenskom saboru/katedrali moskovskog Kremlja, zabeleška ovog događaja je prvi film snimljen u Rusiji, odn. prva snimljena koronacija.
27. 5. - Tornado opustošio Saint Louis, jedan od najrazornijih i najsmrtonosnijih u istoriji SAD, sa 255 mrtvih; ovih dana je zabeležen veliki broj tornada u regionu.
30. 5. - Hodinska katastrofa: u stampedu na proslavi krunisanja cara Nikolaja II poginulo 1360 ljudi.

Jun/Juni/Lipanj

1. 6. - U Zagrebu osnovano Hrvatsko filatelističko društvo.
3. 6. - Potpisan Li-Lobanovljev ugovor, tajni i nejednaki ugovor između Rusije i Kine - vojni savez u zamenu za ruski upliv u Mandžuriji, tj. gradnju železnice i upotrebu luka (Port Artur).
3 - 11. 6. - Odbrana Vana: Jermenski branitelji su pristali otići u Persiju u pratnji osmanskih vojnika, ali je usput masakrirano nekoliko stotina.
4. 6. - Henry Ford napravio svoj prvi automobil - Ford Quadricycle.
4 - 27. 6. (novi kalendar) - Savez borbe za oslobođenje radničke klase (čiji je lider Vladimir Iljič uhapšen prošlog decembra) organizovao štrajk tekstilnih radnika u Sankt Peterburgu.
6. 6. (kalendar?) - U beogradskoj kafani "Kod zlatnog krsta" (danas "Dušanov grad" na Terazijama) održana prva bioskopska predstava. Datum je uzet za dan Jugoslovenske kinoteke.
7. 6. - Mahdistički rat, Bitka kod Firketa: britansko-egipatska vojska na čelu sa Kitchenerom porazila Mahdiste u severnom Sudanu.
8. 6. - Inaugurirana Zgrada Mađarskog parlamenta (završena 1904).
9. 6. - Sporazum Yamagata–Lobanov o sferama uticaja Japana i Rusije u Koreji.
9. 6. - 13. 10. - Sveruska izložba u Nižnjem Novgorodu predstavlja industrijska dostignuća Rusije, npr. Šuhovljeva dela, prvu hiperboloidnu građevinu i prvu tenzilnu strukturu.
15. 6. - Zemljotres Meiji-Sanriku u Japanu: u zemljotresu magnitude 8,5 i dva cunamija poginulo najmanje 22.000 ljudi.
16. 6. - Britanski parobrod Drummond Castle udario u greben kod francuskog ostrva Ouessant, troje preživelih i 243 stradalih.
17. 6. (5. 6. po j.k.) - "Srpske novine", zvanično glasilo Kraljevine Srbije, donele članak "Najnoviji fotografski iznalazak - Kinematograf"^[5].
22. 6. - Francuski major Jean-Baptiste Marchand dobija komandu nad Misijom Kongo-Nil, koja će dve godine kasnije dovesti do Incidenta u Fashodi sa Britancima.
27. 6. (15. 6. po j.k. - Vidovdan) - Crnogorski knjaz Nikola I Petrović u Beogradu, oduševljen doček^[4].
28. 6. - Đorđe Berović postavljen za valiju na Kritu, ne bi li smirio situaciju - Grci ga pozdravljaju a Turci/muslimani su neprijateljski nastrojeni.

Jul/Juli/Srpanj

1. 7. - Potpisan ugovor o osnivanju Federacije Malajskih Država, saveza četiri britanska protektorata na Malajskom poluostrvu.
7. 7. - Izvesni Charles Thomas Wooldridge obešen u Redinškom zatvoru, u kome leži i Oscar Wilde - događaj će opisati u The Ballad of Reading Gaol.
9. 7. - William Jennings Bryan kandidovan od Demokratske stranke za predsednika SAD; održao govor "Krst od zlata" u korist bimetalizma i slobodnog srebra i protiv zlatnog standarda ("nećete razapeti čovečanstvo na krst od zlata").
11. 7. - Wilfrid Laurier postaje prvi frankofoni premijer Kanade (do 1911).
26. 7. - 1. 8. - Četvrti kongres Internacionale u Londonu, "najburniji od svih kongresa".
27. 7. - Guglielmo Marconi prikazuje u Londonu svoj sistem bežične telegrafije.
29. 7. - Anadolska železnica produžena do Konye.
jul (po j.k.) - Sporazum Srbije sa Ugarskom o izvozu svinja.
jul - avgust - U sklopu Portinih reformi, u Staroj Srbiji radi inspekciona komisija za sudske, finansijske i policijske poslove.

leto - Turske snage zbog grčkog ustanka izgubile kontrolu nad većim delom Krita

Avgust/August/Kolovoz

6. 8. - Francuska anektira Madagaskar.
9. 8. (28. 7. po j.k.) - Veliki radikalski zbor u Beogradu na Topčiderskom brdu - veliki broj prisutnih iz cele zemlje.
9. 8. - Otto Lilienthal fatalno povređen pri probnom letu.
14. 8. - Donesen britanski zakon o gradnji Ugandanske železnice u Keniji, između luke Mombasa i Kisumua na Viktorijinom jezeru - pet godina gradnje, 2.500 mrtvih.
avgust - Vrući talas na istoku Severne Amerike odnosi oko 1.500 života.
16. 8. - Otkriveno zlato u regionu Klondajk u kanadskoj provinciji Jukon - vest u ostatak sveta stiže tek sledeće godine (→ Zlatna groznica u Klondajku).
17. 8. - Bridget Driscoll je prvi pešak pregažen od automobila.
18. 8. - U Connstattu je Daimler-Motoren-Gesellschaft izazvao senzaciju, predstavivši prvo motorno teretno vozilo na svijetu. Vozač je još sjedio na otvorenom kao u kočiji.
18. 8. - U Nemačkoj donesen Građanski zakonik (Bürgerliches Gesetzbuch - BGB), na snazi od 1900.
20. 8. - Na zemunskom Gardošu otvorena Milenijumska kula - Kula Sibinjanin Janka.
23. 8. - Pugad Lawin-ski poklič (datum i mesto sporni): počinje Filipinska revolucija protiv španske vlasti - završena uspešno 1898. u savezu sa SAD, ali praćena ratom sa bivšim saveznikom 1899-1902.
26. 8. - Pripadnici Jermenske revolucionarne federacije zauzeli Otomansku banku u Carigradu kako bi skrenuli pažnju na Hamidove masakre - povod za ubistvo još Jermena.
27. 8. - Dva dana nakon iznenadne smrti probritanskog sultana Hamada bin Thuwainija, počeo i završio se najkraći rat u historiji ratovanja - Englesko-zanzibarski rat (oko 40 minuta) - Khalid bin Barghash dobio azil kod Nemaca, postavljen Hamoud bin Mohammed (do 1902).

Septembar/Rujan

1. 9. - Francuzi zauzeli Ouagadougou, današnji glavni grad Burkine Faso.
13. 9. - Osnovan Savez lovačkih udruženja Kraljevine Srbije (ili 13.10.?).
13. 9. - Papina bula Apostolicae curae smatra ništavnim anglikansko sveštenstvo.
15. 9. - Crash at Crush: u Teksasu priređen spektakl, sudar dva voza pred 40.000 gledalaca - zbog neočekivane eksplozije kotlova 2-3 poginulih i mnogo ranjenih.
septembar - Hjalmar Branting je prvi socijaldemokratski član švedskog parlamenta (1920. i prvi socijaldemokratski premijer).
septembar - Zvanično ustanovljena kuga u Bombayu, mada je sumnjivih slučajeva bilo od maja^[6].
22. 9. - Bečka vlada tek nakon 6 godina obznanila (u svezi s usvojenom saborskom odlukom od 6. studenoga 1890.) da se može u Zadru otvoriti nova gimnazija s hrvatskim nastavnim jezikom za školsku godinu 1897/98.
23. 9. - Kraljica Viktorija prevazišla dedu Georga III po najdužoj vladavini u zemlji (od 20. juna 1837.).
23. 9. - Britanci zauzeli Dongolu u Nubiji.
26. 9. - U Trentu otvoren Antimasonski kongres.
28. 9. (16. 9. po j.k.) - Vladari Austrougarske, Rumunije i Srbije u Oršavi prisustvuju otvaranju Sipskog kanala, koji olakšava plovidbu u Đerdapu.
28. 9. - Četvorica braće osnivaju Société Pathé Frères, koja će u prvoj polovini 20. veka biti najveća firma za filmsku opremu i produkciju, kao i proizvođač gramofonskih ploča.
28. 9. - Italija potpisuje konvencije sa Francuskom, kojima praktično priznaje Tunis kao francuski posed^[7].

Oktobar/Listopad

1. 10. - Osnovana firma Hoffmann-La Roche.
9. 10. - Car Nikolaj II u poseti Parizu, govori o bratstvu po oružju sa Francuskom (ove jeseni je posetio i Austrougarsku, Nemačku i Britaniju).
oktobar - Povodom dvjestogodišnjice dinastije Petrović-Njegoš, prenijeti su ostaci mitropolita Danila Petrovića iz Cetinjskog manastira u Mauzolej na Orlovom kršu iznad Cetinja^[8]. Istim povodom je ustanovljen i Orden Petrović Njegoš.
oktobar (po j.k.) - Godišnja skupština radikala u Kragujevcu, Glavni odbor preuzima glavnu reč u vođenju stranke.
oktobar - Zbor prištinskih Albanaca u Pirinas-džamiji, protive se Portinim reformama, napadnute neke srpske kuće.
17. 10. - Praizvedba Čehovljeve drame "Galeb" u Sankt Peterburgu - prvo veče je loše prošlo.
18. 10. - Otvoren Spomenik caru Wilhelmu na Porta Westfalica, visok 88 metara - prevazići će ga samo Spomenik Bici naroda u Lajpcigu 1913.
23. 10. - Ugovor iz Addis Abebe je i formalan kraj Italijansko-abisinskog rata: priznata nezavisnost Etiopije, dogodine će i Francuzi i Britanci zaključiti ugovore s njom kao s jednakim partnerom.

24. 10. - Venčanje Jelene Petrović i italijanskog prestolonaslednika Viktora Emanuela (kraljevski par 1900-1946).
24. 10. - Otto von Bismarck objavio preko hamburških novina sadržaj Ugovora o reosiguranju iz 1887. između Nemačke i Rusije.

Novembar/Studeni

3. 11. - Izbori za predsednika SAD: republikanac William McKinley pobedio demokratu Bryana (271:176 elektora, 23:22 države); smatra se da je ovim započet Četvrti partijski sistem u SAD (1896-1932) u kome su uglavnom dominirali republikanci (doba je poznato i kao Doba progresivizma, Progressive Era).
3. 11. (22. 10. po j.k.) - Zakon o izmenama ustrojstva Velike škole (priprema za Beogradski univerzitet).
7. 11. - U Brazilu otpočeo Rat Canudosa.
7. 11. - Nikolaj Mandić imenovan za mitropolita dabrobosanskog.
oko 11. 11. - Katastrofalne poplave na Drini i njenim pritokama, potpuno prekriven Stari most u Višegradu i odnesena ograda, poplavljena Semberija.^[9]
16. 11. - Prvi prijenos Tesline naizmjenične električne energije, sa Nijagare do grada Buffalo.
21. 11. - U Hamburgu počinje štrajk lučkih radnika, traje do sledećeg februara.
22. 11. - Antun Mahnić imenovan za krčkog biskupa (do 1920).
24. 11. - Osnovan Pedagoški muzej u Beogradu.
27. 11. - U Frankfurtu izvedena Straussova simfonijska poema "Tako je govorio Zaratustra".
novembar (po j.k.) - Nakon smrti skopskog mitropolita Metodija, Carigradska patrijaršija postavlja opet Grka, Amvrosija, mitropolita ohridskog, ali Srbi ga ne prihvataju.
30. 11. - Na Floridi uočeno "St. Augustinsko čudovište" - lešina džinovskog oktopoda ili ostaci kita.

Decembar/Prosinac

novembar-decembar? - Puč u Kraljevini Ruanda, na vlast dolazi Yuhi V (do 1931), oslanja se na Nemce.
8. 12. - Nemački parobrod Salier naleteo na greben uz severnu Španiju, stradalo svih 279 osoba.
10. 12. - Succès de scandale: praizvedba "Kralja Ibija" u Parizu uz veliko negodovanje publike.
22. 12. (10. 12. po j.k.) - U Srbiji donesen Zakon o akcionim društvima.
decembar - Predstavnici 14 srpskih opština Bosne i Hercegovine šalju prvi memorandum dvorskoj kancelariji u Beču tužeći se na nepravde i nasilja i tražeći versku i školsku samoupravu, Kalaj radi na gušenju ovog pokreta^[10].
decembar (po j.k.) - Kralj Aleksandar odlikovao u Beču Benjamina Kalaja, ministra finansija Austrougarske i upravitelja Bosne i Hercegovine.
14. 12. - Glasgowski metro je treći najstariji na svetu.
17. 12. - Nikola Tesla počasni član Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti.
26. 12. (14. 12. po j.k.) - Ostavka naprednjačke vlade Stojana Novakovića.
29. 12. (17. 12. po j.k.) - Đorđe Simić predsednik vlade u Srbiji - formalno neutralna, preovlađuje uticaj radikala.
30. 12. - Pogubljen filipinski nacionalni heroj José Rizal.
31. 12. - U Manausu otvorena opera Teatro Amazonas.

Kroz godinu

Osnovan etnološki časopis JAZU Zbornik za narodni život i običaje Južnih Slavena (1995. izbrisano "Južnih Slavena").
Osnovano ogledno poljoprivredno dobro Božjakovina.
Ivan Paspa otvorio u Zagrebu radionicu za proizvodnju baterija.
Đaci sarajevske gimnazije osnovali tajno društvo "Srpska svijest"^[11].
Jaša Tomić odslužio zatvorsku kaznu.
U Srbiji formirano akcionarsko društvo za klanje i preradu stoke; privremena klanica u Nišu, pa u Beogradu.
U kolubarskoj jami "Tvrdojevac" počelo kopanje uglja.
Francuski kapital se angažuje u rudniku antimona u Zajači.
U Beogradu podignut Dom Jevrema Grujića, danas spomenik kulture.
Osnovan Peugeot.
Scipione Riva-Rocci usavršio sfigmomanometar.
Otkriven Zeemanov efekt.
Georges Melies počinje snimanje filmova, npr. Escamotage d'une dame au théâtre Robert Houdin.
1895-96 - Emir Afganistana Abdur Rahman Khan potčinjava Kafiristan, preobraća stanovništvo u islam i menja ime zemlje u Nuristan.

Galerija sa Milenijske izložbe

Izložba hrvatskog šumarstva
"Hrvatska poljoprivredna dvorana"
"Bosanska kuća"
"Zgrada bosanske industrije"

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1896.

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

1. 1. - Vukić Mićović, srpski hemičar, rektor BU, akademik SANU († 1981)
2. 1. - Dziga Vertov, filmski radnik († 1954)
14. 1. - John Rodrigo dos Passos, američki književnik († 1970.)
22. 1. - Sava Šumanović, srpski slikar († 1942)
23. 1. - Charlotte, velika vojvotkinja Luksemburga († 1985)
23. 1. - Nikola Cvejić, srpski operski pevač († 1987)

19. 2. - André Breton, književnik nadrealista († 1966)

10. 3. - Anka Krizmanić, hrvatska slikarica i grafičarka († 1987.)
25. 3. - Đuro Cvijić, rukovodilac KPJ († 1938)

April/Travanj – Jun/Lipanj

3. 4. - Marko Orešković, učesnik Španskog rata i NOB, narodni heroj († 1941)
7. 4. - Mladen Stojanović, lekar, narodni heroj († 1942)
8. 4. - Ljubica Oblak-Strozzi, hrvatska pjevačica († 1981.)
15. 4. - Gerhard Fieseler, letački as, konstruktor aviona († 1987)
15. 4. - Nikolaj Semjonov, ruski fizičar i hemičar († 1986.)
16. 4. - Tristan Tzara, suosnivač dadaizma († 1963)
21. 4. - Ante Šercer, hrvatski liječnik († 1968.)
26. 4. - Ernst Udet, nemački letački as i general († 1941)

6. 5. - Rolf Maximilian Sievert, medicinski fizičar († 1966)
11. 5. - Josip Slavenski, kompozitor († 1955)
30. 5. - Howard Hawks, američki filmski redatelj († 1977.)

4. 6. - Jovan Šangajski, pravoslavni svetac († 1966)
6. 6. - Italo Balbo, fašistički lider, vazduhoplovni maršal († 1940)
7. 6. - Robert S. Mulliken, fizičar i hemičar, nobelovac († 1986)
19. 6. - Wallis Simpson, vojvotkinja od Windsora († 1986)

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

14. 7. - Buenaventura Durruti, španski revolucionar i anarhista († 1936.)
15. 7. - Alfred Albini, hrvatski arhitekt († 1978.)
16. 7. - Trygve Lie, prvi generalni sekretar UN († 1968)
18. 7. - Kamilo Horvatin, član CK KPJ († 1938.)

7. 8. - Imre Nagy, mađarski političar († 1958.)
9. 8. - Léonide Massine, ruski plesač i koreograf († 1979)
27. 8. - Léon Theremin, pronalazač († 1993)

1. 9. - A. C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada, osnivač pokreta Hare Krišna († 1977)
4. 9. - Antonin Artaud, glumac, pisac, pozorišni režiser († 1948)
5. 9. - Sima Milošević, lekar, učesnik NOB († 1943)
24. 9. - F. Scott Fitzgerald, književnik († 1940)
25. 9. - Sandro Pertini, predsednik Italije († 1990)

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

8. 10. - Julien Duvivier, francuski filmski redatelj († 1967.)
26. 10. - Leposava Kangrga - Bela Krleža, kazališna glumica († 1981)
27. 10. - Margareta Petrovna Forman, balerina, pedagoginja, koreografkinja i redateljica († 1970.)
31. 10. - Ethel Waters, pevačica († 1977)

3. 11. - Sulejman Bajraktarević, putopisac, pjesnik i prepisivač Kur'ana († 1977)
10. 11. - Vladimir Vranić, matematičar († 1976)
10. 11. - Andreas Stihl, švajcarski pronalazač, osnivač firme († 1973)
16. 11. - Oswald Mosley, britanski fašista († 1980)
21. 11. - Dragutin Keserović, četnički vojvoda († 1945)
23. 11. - Klement Gottwald, predsednik Čehoslovačke SR († 1953)

1. 12. - Georgij Žukov, maršal SSSR († 1974)
6. 12. - Ira Gershwin, stihopisac († 1983)
14. 12. - Jimmy Doolittle, američki vazduhoplovni general († 1993)
16. 12. - Ivan Merz, blaženik († 1928)
16. 12. - Anna Anderson, lažna Anastasija († 1984)
21. 12. - Konstantin Rokosovski, maršal SSSR i Poljske († 1968)
27. 12. - Carl Zuckmayer, njemački književnik

Kroz godinu

Alija Alijagić, komunistički revolucionar († 1922.)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1896.

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

3. 1. - Miho Klaić, hrvatski političar i preporoditelj (* 1829.)
8. 1. - Paul Verlaine, francuski pjesnik (* 1844.)
8. 2. - Georgije Nikolajević, mitropolit dabrobosanski (* 1807)
20. 2. - Miloš Mile Dimitrijević, srpski pravnik, političari, predsednik Matice srpske (* 1824.)
27. 2. - Milojko Lešjanin, srpski general (* 1830)
28. 2. - Ante Starčević, hrvatski političar (* 1823)
1. 5. - Nasrudin-šah Kadžar, šah Irana (* 1831)
7. 5. - H. H. Holmes, serijski ubica (* 1861)
19. 5. - Karlo Ludovik, otac nadvojvode Franca Ferdinanda (* 1833)
20. 5. - Clara Schumann, njemačka pijanistica i kompozitor (* 1819)
24. 5. - Luigi Federico Menabrea, italijanski političar, general, matematičar (* 1809)
6. 6. - Milan Jovanović-Morski, lekar i književnik (* 1834)
13. 6. - Matija Mrazović, odvjetnik, političar i publicist (* 1824)

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

1. 7. - Harriet Beecher Stowe, američka spisateljica i abolicionistkinja (* 1811.)
13. 7. - Friedrich Kekule, nemački hemičar (* 1829.)
16. 7. - Edmond Goncourt, francuski romanopisac, osnivač akademije (* 1822.)
10. 8. - Otto Lilienthal, pionir avijacije (* 1848)
13. 8. - John Everett Millais, slikar (* 1829)
18. 9. - Hippolyte Fizeau, fizičar (* 1819)
21. 9. - Olga Petrović Njegoš, kćerka Danila I (* 1859)
23. 9. - Ivar Aasen, norveški pisac (* 1813)
11. 10. - Anton Bruckner, austrijski orguljaš i kompozitor (* 1824)
16. 10. - Mojsije Veresić, bivši episkop negotinski (* 1835)
19. 10. - Šime Ljubić, hrvatski arheolog, povjesničar i biograf (* 1822.)
16. 11. - Josip Šokčević, bivši hrvatski ban (* 1811)
10. 12. - Alfred Nobel, švedski kemičar, pronalazač, filantrop, mirotvorac, kozmopolit i industrijalac (* 1833.)
30. 12. - José Rizal, nacionalni heroj Filipina (* 1861)

Kroz godinu

Antonije Popović - Tonka, leskovački industrijalac (* 1843)
Vasilije Kovačević, vođa iz Bosansko-hercegovačkog ustanka (* 1844)

Reference

↑ R. J. Crampton (12 March 1987). A Short History of Modern Bulgaria. CUP Archive. str. 38–. ISBN 978-0-521-27323-7.
↑ "Politika", 22. feb. 1936
↑ Between Nation and State: Serbian Politics in Croatia Before the First World War, by Nicholas J. Miller, p. 47
↑ ^4,0 ^4,1 Ćorović, Vladimir. Istorija srpskog naroda - Poslednji Obrenović. rastko.rs
↑ Srpske novine, 5. jun 1896, str. 2. digitalna.nb.rs (pristup. 24.3.2017)
↑ Bubonic Plague in Bombay, 1896-1914 Arhivirano 2016-05-13 na Wayback Machine-u. iias.asia
↑ Mary Dewhurst Lewis (27 September 2013). Divided Rule: Sovereignty and Empire in French Tunisia, 1881Ð1938. Univ of California Press. str. 56–. ISBN 978-0-520-27915-5.
↑ Narodni muzej Crne Gore - Mauzolej vladike Danila na Orlovom kršu. mnmuseum.org
↑ Кратка историја поплава у Семберији. frontal.rs
↑ Ćorović, Vladimir (1939). Političke prilike u Bosni i Hercegovini. rastko.rs
↑ Ćorović, Vladimir. Istorija srpskog naroda - Nova omladina. rastko.rs

[Crampton1987-1] R. J. Crampton (12 March 1987). A Short History of Modern Bulgaria. CUP Archive. str. 38–. ISBN 978-0-521-27323-7.

[2] "Politika", 22. feb. 1936

[3] Between Nation and State: Serbian Politics in Croatia Before the First World War, by Nicholas J. Miller, p. 47

[vcisnpo-4] 4,0 ^4,1 Ćorović, Vladimir. Istorija srpskog naroda - Poslednji Obrenović. rastko.rs

[5] Srpske novine, 5. jun 1896, str. 2. digitalna.nb.rs (pristup. 24.3.2017)

[6] Bubonic Plague in Bombay, 1896-1914 Arhivirano 2016-05-13 na Wayback Machine-u. iias.asia

[Lewis2013-7] Mary Dewhurst Lewis (27 September 2013). Divided Rule: Sovereignty and Empire in French Tunisia, 1881Ð1938. Univ of California Press. str. 56–. ISBN 978-0-520-27915-5.

[8] Narodni muzej Crne Gore - Mauzolej vladike Danila na Orlovom kršu. mnmuseum.org

[9] Кратка историја поплава у Семберији. frontal.rs

[vcppubih-10] Ćorović, Vladimir (1939). Političke prilike u Bosni i Hercegovini. rastko.rs

[11] Ćorović, Vladimir. Istorija srpskog naroda - Nova omladina. rastko.rs

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

@@ Red 27: / Red 27: @@
 * [[11. 2.]] - Korejski kralj [[Gojong]] i krunski princ pobegli u rusko poslanstvo u Seulu, gde ostaju godinu dana. Projapanski premijer Kim Hong-jip brutalno ubijen.
 * 11. 2. - U Parizu prikazana [[Oscar Wilde|Wildeova]] tragedija ''Salome'' (autor je u zatvoru).
+* [[13. 2.]] - U Zagrebu, dvogodišnji pomen [[Franjo Rački|Franji Račkom]] kome prisustvuju i srpski omladinci i 22. februara proslava 70. godišnjice [[Svetozar Miletić|Svetozara Miletića]] kojoj prisustvuju i hrvatski studenti.<ref>[https://digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1936/02/22?pageIndex=00008 "Politika", 22. feb. 1936]</ref>
 * [[14. 2.]] - [[Theodor Herzl]] objavio knjigu ''[[Der Judenstaat]]'' - predlaže stvaranje [[Domovina za Jevreje|jevrejske države]] (→ [[cionizam]]).
 * februar - Španski general [[Valeriano Weyler]] postavljen za generalnog kapetana Kube - sprovodi politiku ''Reconcentración'', odvajanja stanovništva od pobunjenika putem preseljenja u ograđena naselja koja će biti upoređena sa konc-logorima.
@@ Red 51: / Red 52: @@
 * [[2. 4.]] (21. 3. po j.k.) - Na putu u Atinu, srpski kralj [[Aleksandar Obrenović]] stigao u posetu [[Hilandar]]u, dobio [[Miroslavljevo jevanđelje]] na poklon.
 * [[3. 4.]] - U Milanu izlazi prvi broj ''[[La Gazzetta dello Sport]]''.
-* 3. 4. - Italijani poraženi od mahdista kod Tukrufa (uglavnom stradali [[askari]]ji).
+* 3. 4. - Italijani poraženi od [[Mahdisti|Mahdista]] kod Tukrufa (uglavnom stradali [[askari]]ji).
 * [[4. 4.]] - Prvi broj nemačkog satiričnog nedeljnika ''[[Simplicissimus]]''.
 * [[6.4.|6]] - [[15. 4.]] - [[Datoteka:Olympic rings.svg|45px]] [[Olimpijske igre 1896|Prve Olimpijske igre]] novog doba, u [[Atena|Ateni]], s 311 sudionika iz 13 zemalja. Inicijator (otac modernog olimpizma) je francuski baron [[Pierre de Coubertin]], koji je oživljavanjem antičkog ideala natjecanja želio dati prinos razumijevanju naroda. [[Momčilo Tapavica]] osvojio bronzu u teniskom singlu za Ugarsku.
@@ Red 87: / Red 88: @@
 * 4 - 27. 6. (novi kalendar) - [[Savez borbe za oslobođenje radničke klase]] (čiji je lider [[Vladimir Iljič Lenjin|Vladimir Iljič]] uhapšen prošlog decembra) organizovao štrajk tekstilnih radnika u Sankt Peterburgu.
 * [[6. 6.]] (kalendar?) - U [[beograd]]skoj kafani "Kod zlatnog krsta" (danas "Dušanov grad" na Terazijama) održana prva bioskopska predstava. Datum je uzet za dan [[Jugoslovenska kinoteka|Jugoslovenske kinoteke]].
-* [[7. 6.]] - [[Mahdistički rat]], Bitka kod Firketa: britansko-egipatska vojska na čelu sa [[Herbert Kitchener, 1st Earl Kitchener|Kitchenerom]] porazila mahdiste u severnom [[Anglo-egipatski Sudan|Sudanu]].
+* [[7. 6.]] - [[Mahdistički rat]], Bitka kod Firketa: britansko-egipatska vojska na čelu sa [[Herbert Kitchener, 1st Earl Kitchener|Kitchenerom]] porazila [[Mahdisti|Mahdiste]] u severnom [[Anglo-egipatski Sudan|Sudanu]].
 * [[8. 6.]] - Inaugurirana [[Országház|Zgrada Mađarskog parlamenta]] (završena 1904).
 * [[9. 6.]] - Sporazum Yamagata–Lobanov o sferama uticaja Japana i Rusije u Koreji.
@@ Red 99: / Red 100: @@
 === Jul/Juli/Srpanj ===
-* [[1. 7.]] - [[Datoteka:Flag of the Federated Malay States (1895 - 1946).svg |25px|border]] Potpisan ugovor o osnivanju [[Federacija Malajskih Država|Federacije Malajskih Država]], saveza četiri britanska protektorata na Malajskom poluostrvu.
+[[Datoteka:Sipski kanal, završetak gradnje 1896. godine.jpg|mini|250px|[[Sipski kanal]] - završetak gradnje]]
+* [[1. 7.]] - [[Datoteka:Flag of the Federated Malay States (1895–1946).svg |25px|border]] Potpisan ugovor o osnivanju [[Federacija Malajskih Država|Federacije Malajskih Država]], saveza četiri britanska protektorata na Malajskom poluostrvu.
 * [[7. 7.]] - Izvesni Charles Thomas Wooldridge obešen u Redinškom zatvoru, u kome leži i [[Oscar Wilde]] - događaj će opisati u ''The Ballad of Reading Gaol''.
 * [[9. 7.]] - [[William Jennings Bryan]] kandidovan od [[Demokratska stranka SAD|Demokratske stranke]] za predsednika SAD; održao govor "Krst od zlata" u korist [[bimetalizam|bimetalizma]] i [[Politika slobodnoga srebra|slobodnog srebra]] i protiv [[zlatni standard|zlatnog standarda]] ("nećete razapeti čovečanstvo na krst od zlata").
@@ Red 134: / Red 136: @@
 * [[15. 9.]] - ''Crash at Crush'': u Teksasu priređen spektakl, sudar dva voza pred 40.000 gledalaca - zbog neočekivane eksplozije kotlova 2-3 poginulih i mnogo ranjenih.
 * septembar - [[Hjalmar Branting]] je prvi [[Švedska socijaldemokratska partija|socijaldemokratski]] član švedskog parlamenta (1920. i prvi socijaldemokratski premijer).
-* septembar - Zvanično ustanovljena kuga u [[Bombay]]u, mada je sumnjivih slučajeva bilo od maja<ref>[http://iias.asia/iiasn/25/regions/25SA1.html Bubonic Plague in Bombay, 1896-1914]. iias.asia</ref>.
+* septembar - Zvanično ustanovljena kuga u [[Bombay]]u, mada je sumnjivih slučajeva bilo od maja<ref>[http://iias.asia/iiasn/25/regions/25SA1.html Bubonic Plague in Bombay, 1896-1914] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160513212302/http://iias.asia/iiasn/25/regions/25SA1.html |date=2016-05-13 }}. iias.asia</ref>.
 * [[22. 9.]] - Bečka vlada tek nakon 6 godina obznanila (u svezi s usvojenom saborskom odlukom od 6. studenoga [[1890]].) da se može u Zadru otvoriti nova gimnazija s hrvatskim nastavnim jezikom za školsku godinu [[1897]]/[[1898|98]].
 * [[23. 9.]] - Kraljica [[Viktorija]] prevazišla dedu [[George III od Velike Britanije|Georga III]] po najdužoj vladavini u zemlji (od 20. juna 1837.).
@@ Red 151: / Red 153: @@
 * oktobar - Zbor prištinskih Albanaca u Pirinas-džamiji, protive se Portinim reformama, napadnute neke srpske kuće.
 * 17. 10. - Praizvedba [[Anton Pavlovič Čehov|Čehovljeve]] drame "[[Galeb (drama)|Galeb]]" u Sankt Peterburgu - prvo veče je loše prošlo.
+* [[18. 10.]] - Otvoren Spomenik caru Wilhelmu na Porta Westfalica, visok 88 metara - prevazići će ga samo Spomenik Bici naroda u Lajpcigu 1913.
 * [[23. 10.]] - Ugovor iz Addis Abebe je i formalan kraj Italijansko-abisinskog rata: priznata nezavisnost [[Etiopsko Carstvo|Etiopije]], dogodine će i Francuzi i Britanci zaključiti ugovore s njom kao s jednakim partnerom.
 [[Datoteka:Carlo Brogi (1850-1925) - Elena di Montenegro, ca. 1897.jpg|mini|150px|left|[[Jelena Savojska|Jelena Petrović]]]]
-* [[24. 10.]] - Venčanje [[Jelena Savojska|Jelene Petrović]] i italijanskog prestolonaslednika [[Viktor Emanuel III|Viktora Emanuela]] (kraljevski par 1900-1946.
+* [[24. 10.]] - Venčanje [[Jelena Savojska|Jelene Petrović]] i italijanskog prestolonaslednika [[Viktor Emanuel III|Viktora Emanuela]] (kraljevski par 1900-1946).
 * 24. 10. - [[Otto von Bismarck]] objavio preko hamburških novina sadržaj [[Ugovor o reosiguranju|Ugovora o reosiguranju]] iz 1887. između Nemačke i Rusije.
+[[Datoteka:Porta Westfalica - Kaiser-Wilhelm-Denkmal.jpg|mini|Spomenik caru Wilhelmu na Porta Westfalica]]
 === Novembar/Studeni ===
@@ Red 161: / Red 165: @@
 * [[7. 11.]] - U [[Brazil]]u otpočeo [[Rat Canudosa]].
 * 7. 11. - [[Nikolaj Mandić]] imenovan za [[Mitropolija dabrobosanska|mitropolita dabrobosanskog]].
-* oko [[11. 11.]] - Katastrofalne poplave na [[Drina|Drini]] i njenim pritokama, potpuno prekriven [[Stari most u Višegradu]] (odnesena ograda), poplavljena [[Semberija]].
+* oko [[11. 11.]] - Katastrofalne poplave na [[Drina|Drini]] i njenim pritokama, potpuno prekriven [[Stari most u Višegradu]] i odnesena ograda, poplavljena [[Semberija]].<ref>[https://www.frontal.rs/kratka-istorija-poplava-u-semberiji/ Кратка историја поплава у Семберији]. frontal.rs </ref>
 * [[16. 11.]] - Prvi prijenos Tesline naizmjenične električne energije, sa Nijagare do grada [[Buffalo]].
 * [[21. 11.]] - U Hamburgu počinje štrajk lučkih radnika, traje do sledećeg februara.
@@ Red 173: / Red 177: @@
 * novembar-decembar? - Puč u [[Kraljevina Ruanda|Kraljevini Ruanda]], na vlast dolazi [[Yuhi V]] (do 1931), oslanja se na Nemce.
 * [[8. 12.]] - Nemački parobrod ''Salier'' naleteo na greben uz severnu Španiju, stradalo svih 279 osoba.
-* [[10. 12.]] - Praizvedba "[[Ubu roi|Kralja Ibija]]" u Parizu uz veliko negodovanje publike.
+* [[10. 12.]] - ''[[Succès de scandale]]'': praizvedba "[[Ubu roi|Kralja Ibija]]" u Parizu uz veliko negodovanje publike.
 * [[22. 12.]] (10. 12. po j.k.) - U Srbiji donesen Zakon o akcionim društvima.
 * decembar - Predstavnici 14 srpskih opština Bosne i Hercegovine šalju prvi memorandum dvorskoj kancelariji u Beču tužeći se na nepravde i nasilja i tražeći versku i školsku samoupravu, Kalaj radi na gušenju ovog pokreta<ref name="vcppubih">Ćorović, Vladimir (1939). [http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/bih/vcorovic-politika-bih_l.html Političke prilike u Bosni i Hercegovini]. rastko.rs</ref>.
@@ Red 185: / Red 189: @@
 === Kroz godinu ===
+[[Datoteka:Image taken from page 71 of 'The Outgoing Turk- impressions of a journey through the western Balkans ... With seventy-six illustrations ... and three maps' (11298136376).jpg|mini|[[Baščaršija]]]]
 * Osnovan etnološki časopis JAZU ''Zbornik za narodni život i običaje Južnih Slavena'' (1995. izbrisano "Južnih Slavena").
 * Osnovano ogledno poljoprivredno dobro [[Božjakovina]].

1896 – razlika između verzija

Aktualna verzija na datum 6 april 2024 u 16:12

Događaji

Januar/Siječanj

Februar/Veljača

Mart/Ožujak

April/Travanj

Maj/Svibanj

Jun/Juni/Lipanj

Jul/Juli/Srpanj

Avgust/August/Kolovoz

Septembar/Rujan

Oktobar/Listopad

Novembar/Studeni

Decembar/Prosinac

Kroz godinu

Galerija sa Milenijske izložbe

Rođenja

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

April/Travanj – Jun/Lipanj

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

Kroz godinu

Smrti

Januar/Siječanj – Jun/Lipanj

Jul/Srpanj – Decembar/Prosinac

Kroz godinu

Reference

Navigacija

Pretraga