Internacionalni stil
Internacionalni stil
| |
|---|---|
 | |
Internacionalni stil je naziv za arhitektonski stil koji se razvio paralelno u Evropi i Americi 1920-ih i 1930-ih godina, i postao dominantan trend u zapadnoj arhitekturi sredinom 20. vijeka.
Termin - Internacionalni stil prvi su upotrijebili američki historičar umjetnosti Henry Russell Hitchcock i arhitekt Philip Johnson u pratećem katalogu za izložbu Internacionalni stil: Arhitektura od 1922. (The International Style: Architecture Since 1922) koja je održana u Muzeju suvremene umjetnosti (MOMA) u New Yorku 1932.[1]
Karakteristike Internacionalnog stila bile su po mnogo čemu slične funkcionalizmu, to su prije svega bili pravilni geometrijski oblici, koje su arhitekti upotrebljavali u svojim projektima, nastojanje da enterijer ima što više svijetla, čiste i jasne površine fasada u potpunosti lišene ornamenta i nepotrebnih ukrasa, veliki svijetli unutrašnji prostori, dobijeni novim načinom konstrukcije greda od čelika (ili armiranog betona). Staklo i čelik, u kombinaciji sa manje vidljivim armiranim betonom, postali su omiljeni materijali tog stila.[1]
Internacionalni stil izrastao iz tri fenomena koji su okupirali arhitekte krajem 19. vijeka, to su bili:
- otpor prema eklektičnim historicističkim stilovima, koji su tad bili u modi, koji su bili pretrpani ornamentima i nepotrebnim ukrasima koji nisu imali nikakve veze sa funkcijom građevine.
- industrijska revolucija koja je tražila brzu i efikasnu izgradnju niza potpuno novih tipova građevina za stanovanje, trgovinu, administraciju i industriju
- razvoj novih građevinskih tehnologija i korišenje novih materijala; željeza, čelika, armiranog betona i stakla.
Ta tri fenomena diktirala su traganje za novom poštenijom, ekonomičnijom, i utilitarnom arhitekturom koja je uz korištenje novih materijala, trebala zadovoljiti potreba društva za novim objektima, koji su uz to trebali imati i privlačan estetski izgled. Od sva tri navedena faktora, - pojava novih tehnoloških rješenja je bila je ipak najvažnija. Jeftina masovna proizvodnja željeza i čelika, novi strojevi (dizalice, liftovi) i otkriće novih materijala 1890-tih strukturno i efikasno istisnule su stare građevinske tradicije - zidove od cigle i kamena i nosivu konstrukciju od drva. Novi način upotrebe čelika, armiranog betona i stakla (kao vanjskog plašta) za nove građevine, tražile su od arhitekta da vodivši računa o sva tri faktora iskreiraju novi tip građevina. Harmonija između umjetničke vizije, funkcije i tehnologije postala je vrhunski kredo tog novog stila.[1]
Estetika internacionalnog stila tražila je odbacivanje svih nacionalnih i regionalnih kulturnih karakteristika, i sve vrste historijskog dekora u korist ravnih linija i čistih geometrijskih oblika, neslužbeni moto stila bila je dosjetka Mies van der Rohea manje je više.
Internacionalni stil nastao je kao rezultat rada male skupine briljantnih i originalnih arhitekata 1920-ih koji su imali veliki uticaj na razvoj arhitekture 20. vijeka. To su bili Walter Gropius i Ludwig Mies van der Rohe sa svojim radovima u Njemačkoj (i kasnije po Americi), Jacobus Oud u Holandiji, Le Corbusier u Francuskoj i Richard Neutra sa Philipom Johnsonom u Sjedinjenim Američkim Državama.[1]
Gropius i Mies van der Rohe ostali su upamćeni po svojim građevinama čelične konstrukcije, sa staklenim fasadama. Amblematski Gropiusovi radovi bili su Tvornica cipela Fagus (Alfeld, Njemačka, 1911.), Zgrada Bauhausa (Dessau, Njemačka 1925.-1926.) i Diplomski centar na Univerzitetu Harvard (Cambridge, Massachusetts 1949.-1950.) u kojima je naročito pokazao brigu za prozračne enterijere.[1]
Mies van der Rohe i njegovi sljedbenici u Sjedinjenim Državama, doprinjeli su puno na širenju internacionalnog stila, koji se odtad jasno identificirao sa staklenim i čeličnim neboderima, kao što su bili Apartmani Lake Shore Drive u (Chicagu (1949-1951) i sjedište kompanije Seagram u New Yorku, koji je izveo zajedno sa Philipom Johnsonom 1958.[1]Oud je pomogao stilu da dođe do zaobljenijih i skladnijih geometrijskih struktura. A Corbusier je pomogao stilu da razvije slobodniju upotrebu armiranog betona, on je stilu doprinio razvojem koncepta modularnog omjera, kako bi projektirao građevine po mjeri čovjeka. Njegovim najpoznatiji rad u tom stilu bila je Vila Savoy (Poissy, Francuska, 1929.-1931.).[1]
Od 1930-ih i 1940-ih Internacionalni stil počeo se širiti iz svog epicentra u Njemačkoj i Francuskoj po Sjevernoj i Južnoj Americi, Skandinaviji, Velikoj Britaniji i Japanu.[1]Internacionalni stil proširio se i po konzervativnim zemljama, poput Italije (Pier Luigi Nervi), Španjolske, Portugala i Brazila (Oscar Niemeyer). Čiste, efikasne, geometrijske kvlitete internacionalnog stila bile su idealne za projektiranje velikih nebodera koji su postali statusni simbol moći i progresa velikih američkih korporcija 1950-ih i 1960-ih.[1]
Oko 1970-ih počele su kritike Internacionalnog stila od strane nekih mlađih arhitekata i kritičara koji su počeli uviđati ograničenja stila. Gola i ogoljela struktura kutija od čelika i stakla, postala je za njih jednostavno suviše dosadna i zaglupljujuća formula. Rezultat je bio reakcija na temeljni postulat stila - a on je bio ogoljelost od ukrasa i dekoracije. Upravo su one postale primarni cilj istraživanja pomodernističke arhitekture. Arhitekti su ponovno počeli stvarati slobodnije, i maštovitije strukture koristeći pritom moderne građevinske materijale, ali sa brojnim dekorativnim elementima za stvaranje raznih novih - starih efekata. Ovaj pokret postao poznat na prijelazu iz 1970-ih u 1980-ih kao postmodernizam.[1]
Najpoznatiji pobornici tog novog stila, u južnoslavenskim zemljama bili su zagrebački arhitekti okupljeni oko Grupe Zemlja (1929. - 1935.); Drago Ibler, Stjepan Planić i Mladen Kauzlarić.
