sjargong

Sjargong er ord og vendingar som er særeigne for ei fag- eller samfunnsgruppe, som har eit munnleg preg, og som kan vere vanskelege å skjøne for dei som står utanfor.

Yrkesgrupper har formelle fagspråk, men utviklar ofte også eit uformelt, munnleg vokabular. Det er det munnlege og uformelle som skil yrkessjargongen frå det formelle fagspråket.

Eit døme er tradisjonell typografisjargong. Der fanst både jomfruer, enkjer, horungar, bryllaup og begravelsar. Ei side som var utan feil, som ikkje trong rettingar, vart kalla jomfru. Kom ein i skade for å setje same ordet to gonger etter kvarandre, var det eit bryllaup. Hoppa ein over eit ord, var det ein begravelse. Vart første linja i eit nytt avsnitt ståande nedst på ei side, vart linja kalla ei enkje. Hamna siste linja i eit avsnitt øvst på neste side, var linja ein horunge. Då dataprogramma tok over i typografifaget, kom det meir nøytrale nemningar. Horungar vart til farlause eller foreldrelause linjer.

Det finst kunstnarsjargong, sportssjargong, journalistsjargong, militærsjargong og meir. Sjargong finst også som stammespråk hos folk som dyrkar bestemte interesser. Stundom nærmar sjargongen seg eit hemmeleg språk, til dømes i narkotikamiljø.

Ordet «sjargong» vert av og til nytta synonymt med «slang». Stundom høyrer ein det òg brukt i vid tyding om fagspråk generelt.

Sjølve ordet har vi fått frå fransk jargon, som opphavleg tydde «pludring».