Darfur

Darfur (yaani "Eneo la Wafur") ni eneo la magharibi nchini Sudan.

Kati ya miaka 1640 na 1874 ilikuwa usultani huru hadi ikavamiwa na jeshi la Misri na kufanywa jimbo la Misri na baadaye, kutokana na vita ya Mahdi, imekuwa sehemu ya Sudan.

Leo hii Darfur imegawanywa katika majimbo matatu ya shirikisho: Darfur Magharibi, Darfur Kusini na Darfur Kaskazini ambazo zimepangwa kwa uratibu na Mamlaka ya Mpito wa Mkoa wa Darfur.

Kwa sababu ya vita katika Darfur, eneo hili limekuwa katika hali ya dharura tangu mwaka wa 2003.

Jiografia

Ukubwa wa Darfur ni kama ule wa Ufaransa.

Sehemu kubwa ya Darfur ni nyanda za juu yabisi kuna milima ya Marrah (Jebel Marra), anuwai ya vilele vya volkeno vinavyopanda, katikati ya kanda.

Miji mikuu katika kanda hii ni Al Fashir, Nyala, na Geneina.

Kuna hulka kuu nne za jiografia.

Eneo zima la Nusu ya mashariki ya Darfur limefunikwa na rutuba na vilima vya mchanga, unaojulikana kama Goz, na vilima vya mawe ya udongo. Katika sehemu nyingi Goz haina maji na inaweza kupatikana tu ambako kuna hifadhi ya maji au visima virefu. Wakati ni kavu, Goz inaweza pia kusaidia ardhi tajiri kwa ajili ya malisho na kilimo. Kaskazini mwa Goz kunajumuisha mchanga wa jangwa la Sahara.

Hulka ya pili ni wadis, ambayo huanzia sehemu za maji ambazo hufurika wakati wa gharika au msimu wa mvua mara chache tu hadi wadis kubwa ambazo hufurika mara nyingi wakati wa mvua na hutiririka kutoka Darfur sehemu ya magharibi hadi Ziwa Chad. Wadis nyingi zina udongo wa aina ya alluvium ambazo ni ngumu kulimwa.

Darfur magharibi inaongozwa na hulka ya tatu, Lelo mwamba, mara nyingine kufunikwa na safu nyembamba ya udongo. Lelo mwamba si nzuri kwa kulima, lakini hutoa msitu ambao unaweza kuliwa na wanyama.

Hulka ya nne na ya mwisho ni Milima ya Marrah, viziba vya volkeno vilivyotengenezwa na massif, vinavyoinuka juu hadi kilele cha "crater" ya Deriba ambamo kuna eneo dogo lenye hali ya hewa ambayo ni joto, mvua nyingi na chemchemi za kudumu za maji.

Utafiti umegundua ziwa kubwa chini ya Darfur. Uwezekano wa amana ya maji umekadiriwa katika ziwa hili, wakati kanda hii ilikuwa na fuktiga zaidi, lingekuwa na kiasi cha maili 607 ya maji. Huenda ilikauka maelfu ya miaka iliyopita.

Historia

Darfur inafikiriwa ilikuwa sehemu ya Proto-Afro-Kiasia Urheimat nyakati za kabla ya historia (miaka 10,000 KK hivi), ingawa kuna nadharia nyingine zinazoondoa Darfur.

Sehemu kubwa ya eneo hili ni tambarare yenye ukame na hivyo haitoshi kusaidia ustaarabu mkubwa na mgumu. Wakati Milima ya Marrah inatoa maji mengi, watu wa Daju waliumba kifaa cha kwanza kinachojulikana kama ustaarabu wa Darfur ambao una msingi mlimani, ingawa hawakuwacha rekodi yoyote, ijapokuwa tu orodha ya wafalme.

Watu wa Tunjur waliwatoa watu wa Daju katika karne ya 14 wakaanzisha Uislamu. Masultani wa Tunjur walioana na jamii ya Fur na sultani M. Solaiman (alitawala tangu mwaka 1596 hivi hadi 1637 hivi) anafikiriwa kama mwanzilishi wa nasaba ya Keira. Darfur ilikuwa nguvu kubwa ya Sahel chini ya nasaba ya Keira, na hii ilisababisha upanuzi wa mipaka yake hadi mbali mashariki kwa mto wa Atbarah na kuvutia wahamiaji kutoka Bom na Bagirmi.

Katikati ya karne ya 18 nchi iliharibiwa kufuatia migogoro kati ya makundi yaliyopingana, na vita vya nje na Sennar na Wadai. Mwaka wa 1875, ufalme dhaifu uliharibiwa na utawala wa Misri ulioanzishwa mjini Khartoum, kwa kiasi kikubwa kupitia mifumo ya mashine ya Sebehr Rahma, mfanyabiashara ambaye alikuwa anashindana na Dar juu ya upatikanaji wa watumwa na pembe za ndovu katika sehemu ya Bahr el Ghazal ya kusini ya Darfur .

Watu wa Darfur hawakufurahia kuwa chini ya utawala wa misri, lakini iliwabidi kukubali utawala aliyojipea Muhammad Ahmad kama Mahdi, wakati Emir yake ya Darfur kutoka kwa Waarabu wa Kusini mwa Darfur kutoka kabila la Rizeigat likiongozwa na Sheikh Madibbo lilizishinda majeshi ya Uingereza (ambayo yalikuwa yamehamia Misri mwaka 1882) katika Darfur mwaka wa 1882 likiongozwa na Slatin Pasha.

Wakati halifa wa Ahmad, Abdallahi ibn Muhammad, mwenyewe Mwarabu wa Kusini mwa Darfur kutoka kabila la Ta'isha, alidai makabila ya wafugaji kutoa askari, makabila kadhaa yaliasi. Kufuatia kuondolewa kwa Abdallahi katika Omdurman mwaka wa 1899 na vikosi vya Uingereza na Misri pamoja, serikali mpya ya chini ya nchi hizo mbili ilitambua Ali Dinar kama sultani wa Darfur na kiasi kikubwa kuiacha Dar kwa mambo yake yenyewe isipokuwa kwa kodi ya kulipwa mara moja kwa mwaka.

Wakati wa Vita Kuu ya kwanza ya Dunia Waingereza, kuwa na wasiwasi kwamba huenda Usultani ungeanguka chini ya ushawishi wa Dola la Osmani, walilivamia na kulibadilisha Darfur kuwa sehemu ya Sudan ya Uingereza na Misri mwaka wa 1916. Chini ya utawala wa kikoloni, rasilimali za kifedha na utawala zilielekezwa kwa makabila ya kati ya Sudan, karibu na Khartoum, kwa hasara ya mikoa ya mipakani kama vile Darfur.

Muundo huo wa maendeleo uliokuwa umekunjwa uliendelea kufuatia uhuru wa kitaifa wa Sudan mwaka wa 1956. Suala la mgogoro wa kisiasa lilisababishwa na mbadala wa vita kati ya Sudan, Libya na Chad. Ushawishi wa itikadi ya ukuu wa Kiarabu ulienezwa na kiongozi wa Libya Muammar al-Gaddafi na ulianza kutendwa na watu wa Darfur, pamoja na wale waliotambuliwa kama "Waarabu" na "Waafrika".

Njaa katikati ya miaka ya 1980 ilikatiza miundo mingi ya kijamii na kupelekea mapigano ya kwanza muhimu miongoni mwa watu wa Darfur. Kiwango cha chini cha mgogoro kiliendelea kwa miaka 15 iliyofuata, huku serikali ikiwajumuisha na kuwaami wanamgambo "Waarabu" dhidi ya maadui wake.

Vita hivyo vilifikia kilele mwaka wa 2003 kwa kuanza kwa mgogoro wa Darfur, ambapo upinzani uliungana na kuunda kundi la waasi. Mgogoro huo ulikuja kujulikana kama mojawapo kati ya majanga ya kibinadamu mabaya zaidi kuonekana duniani.

Kukereketwa na kupinga kukereketwa kumesababisha vifo vya watu 300.000, ingawa idadi hii inapingwa na serikali ya Khartum. Zaidi ya watu milioni 2.5 wamekimbia makazi yao tangu mwanzo wa mgogoro huo. Wakimbizi wengi wamekwenda katika makambi ambapo misaada ya dharura imeunda masharti kwamba, ingawa bado ni ya msingi sana, ni bora kuliko katika vijiji, ambayo haitoi aina yoyoye ya ulinzi dhidi ya wanamgambo mbalimbali wanaoendesha shughuli zao katika kanda.

Serikali

Kanda hii imegawanywa katika majimbo matatu ambayo ni: Darfur Magharibi, Darfur Kusini, Darfur Kaskazini. Ilunda ya Darfur ilianzisha Transitional Darfur Regional Authority (TDRA) kama mamlaka ya mpito kwa kanda. Ilunda ilisema kwamba kura ya maoni juu ya uhuru kwa Darfur lazima ufanyike kabla ya mwaka wa 2011.

Minni Minnawi ndiye Mwenyekiti wa sasa wa TDRA.