Bhutan

Bhutan (不ふ丹に)

[File:Jigme_Dorji_National_Park,_Bhutan.JPG|thumb|Jigme Dorji National Park, Bhutan]]

Bhutan

u siwkay nu kanatal (國家こっか介かい紹)

u Bhutan (不ふ丹に) sa i labu nu Yaco, itiza i 27 30 N, 90 30 E, u eneng nu Bhutan kuyni. u ahebal nu lala' mapulung sa 38,394 km², u ahebal nu lala'ay sa 38,394 km², u ahebal nu nanumay sa 0 km²

hamin nu tademaw sa 750,125. kakalukan umah sa 13.60%, kilakilangan umah sa 85.50%, zumaay henay umah sa 0.90%.

tapang tusu nu kanatal (首都しゅと)

u tapang tusu nu kanatal sa u Thimphu (辛からし布ぬの).

kakiningan nu kanatal demiad (國家こっか紀き念ねん日び)

kakining nu kanatal demiad sa 17 bulad 12 demiad.

tabakiay a tapang nu kanatal (元首げんしゅ)

u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Jigme Khesar Namgyel Wangchuck, micakat a demiad sa i 2006 a mihca 12 bulad 14 demiad.

u cunli nu Bhutan ayza sa ci Lotay Tshering, micakat a demiad sa i 2018 a mihca 11 bulad 7 demiad.

u hata (國旗こっき)

u kulit nu hata nu kanatal sa, situlu ku kulit, u takuliway u salengacay atu kamakamaay.

u sulit nu zuma a kamu

u sulit nu Hulam: 不ふ丹に

u sulit nu Lipun: ブータン王国おうこく

u sulit nu Amilika: Bhutan

baluhay a labu nu ulic

wayway nu kalukakanan......

sakay nu kalisiw (經濟けいざい)

Bhutan hananay sa u skainayiay a nipalekal tu sakay kalisiw. i 2007 a mihcaan, ina Bhutan a tademaw nikaidaw nu sakay nu udipan nikala kapulungan sa (GNP per capita) 1400 nu Amuhuwanay a kalisiw. itida sa u sakatabakiay a nilaculan tu kalisiw sa, nau pacakay tu makay nanumay a nipadingkianay iti ya Ingtu hananay a kanatal ku sakaidaw, sipakay nu kapulunganay a nipabinawlan sa, i 2004 a mihcaan nu kitakitay a tademaw sakasilacul a nipatuduan a masausiay sa, ina Bhutan a kanatal silsilen sa, u sakay 192 kayadah nu kanatal kaladikudan tu, u nikapasilsil sa sakay 134 ku tideng, u kikulkikul tu sakay nu kalisiway.

(u kamu nu Hulam:不ふ丹たん是ただし最低さいてい度ど開發かいはつ國家こっか之の一いち。2007年ねん，不ふ丹に人じん均ひとし國民こくみん生產せいさん總そう值（GNP per capita）為ため1400美び元もと。當地とうち最大さいだい收入しゅうにゅう是ぜ售賣水力すいりょく發電はつでん的てき電力でんりょく予よ印度いんど，據よりどころ聯合れんごう國こく2004年ねん的てき全ぜん球たま人類じんるい發展はってん指數しすう報告ほうこく，不ふ丹に在ざい192個こ國家こっか中位ちゅうい居きょ134位い，經濟けいざい相對そうたい落後らくご。)

nika micapi tu nu kitakitay a nikasumad atu nikasilaculan a matiyung, u binawlan miteka tu maycakay tu nutawanay a tuudtuud, atu u inakaay a tademaw malimad taynien i tuse maudip, nikaudip nu katuuday sa caay tu kataneng zibunay a nikaudip, sisa u cenhu hananay sa talakawtalakaw ku nikapenec nu sakay kalisiw, macunus ku sakainayi nu sasakawawen.

(u kamu nu Hulam: 不ふ過か近きん年來ねんらい因いん全ぜん球たま化か衝擊しょうげき，國民こくみん開始かいし購買こうばい進しん口こう產品さんぴん以及人口じんこう移うつり往都市とし，人民じんみん無法むほう自給自足じきゅうじそく使し政府せいふ財政ざいせい壓力あつりょく提ひさげ升ます，進しん而使失業しつぎょう率りつ提ひさげ高だか。)

u kasaidaw nu baba’tuan sa ya salengacay a masalademay a ba’tu, sasakulitanay kalalumeniay a ba’tu. sakay nu kilalilngan sa nikacebetan sa makaala tu 72%. sakasingangan nu kilang atu balubalu sa katinengan nu kitakitay, ya sakahenulan a nikaidaw nu kilang sa ya Puti a kilang kalacicaan a kilang, atu ya disdis hananay a kilang. nu mukinay a sakasilacul a nisangaan tu sakay demidemiadan atu kalukakaenenan ya masa adidiay nu misiwbayay mucunusay tu kakawaw ku sitatungusay. nu malukay atu nu misakilakilangay i ayaw ku mukeliday, 74% nu musakawaway nu tademaw palunu malukay, pahudingay, musakilakilangay. nu sakay malukay sa i paymihcaan kalaidaw nu pilangecan tu tipus, kubkub, atu habay uyni sa u malutatapangan nu sikaydih han.

(u kamu nu Hulam: 礦石有ゆう白雲しらくも石せき、石墨せきぼく等とう。森林しんりん覆くつがえ蓋ぶた率りつ72%。名木めいぼく花はな草くさ聞名於世，主要しゅよう樹じゅ種しゅ有ゆう菩提樹ぼだいじゅ、橡とち樹じゅ和わ松樹まつき。工業こうぎょう以生產せいさん日び用品ようひん和食わしょく物ぶつ加工かこう的てき小型こがた企業きぎょう為ため主ぬし。農業のうぎょう和わ林業りんぎょう為ため經濟けいざい主導しゅどう，74%就業しゅうぎょう人口じんこう從事じゅうじ於農、牧まき、林業りんぎょう。農產のうさん品ひん以每年まいとし一いち獲え之の稻いね米まい、玉たま米まい、小麥こむぎ等とう為ため主ぬし。)

sakay nu nanumay a idaw nu dingki sa, u sakalisiwan a sakahenulan nu nipatidengan, hakay 72%ay nipadingkian sa mamin a sipacakay i India (印度いんど).

(u kamu nu Hulam: 水力すいりょく發電はつでん是ぜ經濟けいざい重要じゅうよう組成そせい部分ぶぶん，約やく72%水力すいりょく所產しょさん電力でんりょく售予印度いんど。)

misiwbayay tu paidangay akawa sa u masadumaay sakutekteken nu kalisiway a sakahenulan. i nu ayawan sa caay kalalacal tu nu sakay hekal ku kaudip nu Bhutan naynayi ku tineng, katukuh i 1974 a mihcaan itawya misulul tu nu dumaay a kanatal a tademaw tayni micumud. imahini sa idaw tu ku kangasiwan tu 150 a masakusiay mamidayli tu sakay nu miidangay a kakawaw. kanahatu caay piten tu kiyada han nu micumuday nu tademaw, nika u tayniay a labang sa uyda sa nipikuwanan atu masuninipay a piidangan a kakitidaan ku nipisulul nu cenhu, kalaidaw tuluay a nikapulug atu masakaoutay nu tayniay sa , malacacay nu tademaw sa i paydemiadan sa, a patahkal tu 200 a lasubu nu Amuhuwanay a kalisiw tu sapadamsu, u nikahini sa mamiading tu lahaday nu kitakitay nu Bhutan atulaylay nu kasumamadan.

(u kamu nu Hulam: 旅たび遊ゆう業ぎょう是ぜ另一いち個こ重要じゅうよう經濟けいざい支柱しちゅう。不ふ丹に過か往是與あずか世よ隔絕かくぜつ，1974年ねん才ざい開放かいほう外國がいこく人じん入にゅう境さかい，國くに內現時じ有ゆう超過ちょうか150家いえ旅行りょこう代理だいり商しょう。儘管不ふ丹に對たい旅客りょかく並なみ無限むげん額がく，但ただし觀光かんこう客きゃく只ただ能のう參加さんか受政府せいふ嚴密げんみつ監督かんとく的てき觀光かんこう行程こうてい，3人にん或ある以上いじょう的てき團體だんたい逗留とうりゅう每ごと人じん每ごと天てん要よう交200美び元もと的てき稅ぜい項こう，以保護ほご不ふ丹に的てき自然しぜん環境かんきょう及古老ろう文化ぶんか。)

sakay nu maladadanay a nikaidaw makaala tu 3000 km katanayu. yamawsen, luo, subayu, u sakahenulan a mamiculu tu tuudtuud a sadikedan. u kasaidaan a misiwbayay a kanatal ya Ingtu hananay, u mamiedapay tu sasalangatan nu kanatal tu sapiading. ina Bhutan sa mala u sadikuday a misulul pabinawlan tu kasitilibi atu wanlu a kanatal.

(u kamu nu Hulam: 公おおやけ路ろ長ちょう3000公里くり。氂牛、騾、馬うま為重ためしげ要よう運輸うんゆ工具こうぐ。主要しゅよう外がい貿對象たいしょう和わ國防こくぼう援助えんじょ國是こくぜ印度いんど。

不ふ丹に也是世界せかい上じょう最後さいご一個開放電視與網路的國家。)

sakay nu kakitidaan (地理ちり)

u Bhutan a kanatal kasatimulan nu Yaco kalaidaw, saku nu Simalaya a buyu’ pasay nu walian a ngatu sacakatanay ilabuway nu kitidaan, nutip kalaamisan, atu nu amis malalitin tu China, nutipan, timul, atu nu walian sa sikalecad sa micapi tu Ingtu ya Sicin-pan,nu tipan niya Bengal (Monciyala-pan 孟はじめ加か拉ひしげ邦くに), atu Arunachal Pradesh (Alunaciyael-pan 阿おもね魯納恰爾邦くに) acacalap ku kenis.

(u kamu nu Hulam:不ふ丹に位い於亞洲しゅう南部なんぶ，是ぜ喜き馬ば拉ひしげ雅みやび山さん東段ひがしだん南みなみ坡的內陸國家こっか，西北せいほく部ぶ、北部ほくぶ與あずか中國ちゅうごく接せっ壤，西部せいぶ、南部なんぶ和かず東部とうぶ分別ふんべつ與あずか印度いんど錫すず金きむ邦くに、西にし孟はじめ加か拉ひしげ邦くに、阿おもね魯納恰爾邦くに交界。)

maylabuay nu kitidaan nu kanatal nu Bhutan, nikasapal nu lala’ sa nu amisan sa kalatalakawan nu timul sa makasasa, nu amisan a demiad sa sisienawan, buyubuyuan sa masamihcaan kasaupu nu sulda, kalatebanan nu kenis masadihpay a sauwac kaladihkuan ku demiad, macebet ku kilakilangan nu timul,u enal sa kalasapalan u masalalemeday u kamu sa nu Yasetay a demiad sa, iti nu enengan sa mala nu kalatimulan u Asia a kenis, i kanatal nu kaidaw tu masakilangay sa makala tu 72%, u sayaway i Nanya.

(u kamu nu Hulam: 該國內陸山國やまぐに，地勢ちせい北きた高だか南みなみ低てい；北部ほくぶ山やま區く氣候きこう寒冷かんれい，高山こうざん終年しゅうねん積雪せきせつ，中部ちゅうぶ河谷こうだに地帶ちたい氣候きこう較溫和おんわ，南部なんぶ森林もりばやし密ひそか布ぬの，丘陵きゅうりょう平原へいげん屬ぞく濕潤しつじゅん的てき亞熱帶あねったい氣候きこう，地理ちり上じょう屬ぞく南みなみ亞あ區域くいき。全國ぜんこく森林しんりん覆くつがえ蓋ぶた率りつ為ため72%，為ため南みなみ亞あ第だい一いち。國くに內最高山こうざん峰ほう為ため位い於中國ちゅうごく和わ不ふ丹に的てき邊境へんきょう地區ちく的てき干ひ卡本森もり峰ほう，海拔かいばつ7570米まい。)

lalangawan (文化ぶんか)

i kanatalay sakay pasubanaay, paisingay sapiedap tu nu siyakayay caay pilikalisiw. u nikahida sa u maydih a musipet misinanut tu lalangawan, musakawaw ku binawlan, micudad a silusit tu nu laylayay a dikuc, sicaduding ku tatama sa ya (Gho, nu udip pitahpu katukuh i tusut ka tanayu), u tatayna nikasidikuc sa ya (cila) (Kira, kalaudipan katanaya pasu sikidudung tu duhepicay a dikuc); u sakay nisangaan tu luma’ sa a sipakay tu nu laylayay a nidateng tu a sipatideng, siduma u paisingan, gingku, cacudadan, atu nipisangaan tu luma’, caay tu pisausi tu nau canan ku zayliw nu sasangaan,ya lanu haw ya nu amutuay haw a sa mudateng, kuy a misulul tu nu dadutudutucanay a sapaadih. kanahatu ina Bhutan muhida henay ku nipadutuc tu laylayay a kaadih i kanatal nu heni, zayhan katukuh ayda cayay henay pilayap ku nu kitakitay a kapulungan a kanatal, u nu Bhutan nisangaan sa caay henay kapahedek tu nu laylay a lakuwtay a nipiliwan sa.ya miacing sa u sa nu Bhutanay sakanatalay a kuntaw.

(u kamu nu Hulam: 國くに內教育きょういく、醫療いりょう等とう社會しゃかい服務ふくむ都と是ぜ免めん費ひ的てき。為ため了りょう保留ほりゅう傳統でんとう文化ぶんか，民みん眾上班はん、上うえ學がく必須ひっす穿ほじ著しる傳統でんとう服裝ふくそう：男おとこ人じん穿ほじ「幗」（Gho，連れん身み及膝短たん袍ほう），女人にょにん穿ほじ「旗はた拉ひしげ」（Kira，連れん身長しんちょう裙和薄うす外套がいとう）；所有しょゆう建築けんちく也得依よ照あきら傳統でんとう形式けいしき搭建，不ふ論ろん是ぜ醫院いいん、銀行ぎんこう、學校がっこう或ある是ぜ住じゅう家か，也不論ろん用よう的てき材質ざいしつ是ぜ泥土でいど還かえ是ぜ鋼こう筋すじ水泥みどろ，必須ひっす遵循傳統でんとう的てき風格ふうかく。雖然該國仍維持いじ傳統でんとう古いにしえ國こく的てき模樣もよう但ただし至いたり今こん境さかい內還沒ぼつ有ゆう被ひ聯合れんごう國こく認定にんてい的てき世界せかい遺產いさん。射い箭や是ぜ不ふ丹に的てき國こく術じゅつ。)

ina Bhutan sa iti UK (Inggo 英國えいこく) a cacudadan kunida sananay a nipalekalan tu ( kitakitay kalipahakan a nipabacuan ) makaala tu sakawalu ku nipasilsilan, nika nudikudan sa maselepmaselep ku nipasilsilan, iti 2016 a mihcaan tu nu kitakitay a tu sakay nu lipahakay a kanatal nipisilsil sa u Bhutan kalaidaw nu ngangan sa nudikudan tu saka 84, mademec henay nu Lipiya, Huilipin, Aelciliya,mapaengaw ku hekalay nu kitakit mapabaliw ku balucu, kaayawan nu singanga nu Bhutan nipatidengan tiya u sakalipahakay a kanatal sa, hakay nau sikakelec nu cengce atu nipasubanaan a nipaadin, atu nu tilibiay siyakayay nipikuwan, malawilaw ku balucu nu binawlan atu nu hekalay a satebul, beleng saan a micumud sikalaliwasak nu nidateng tu masalisapen ku malatu pacebaay.

(u kamu nu Hulam: 不ふ丹に曾經在ざい英國えいこく萊斯特大とくだい學がく自じ辦的「世界せかい快樂かいらく地圖ちず」獲得かくとく排はい名めい第だい八はち。但ただし之これ後ご排はい名めい一路いちろ下か滑すべり，於聯合れんごう國こく2016年ねん世界せかい快樂かいらく報告ほうこく中ちゅう不ふ丹に排はい名めい84，輸於利り比ひ亞あ、菲律賓まろうど、阿おもね爾しか及利亞あ，引起外界がいかい開始かいし質疑しつぎ之の前ぜん不ふ丹に的てき快樂かいらく王國おうこく形象けいしょう是ぜ建立こんりゅう在ざい嚴格げんかく政教せいきょう合あい一體制下的媒體管制與社會管制，造成ぞうせい群ぐん眾沒有ゆう與あずか外界がいかい的てき比較ひかく心理しんり，而一旦外界訊息開始大量進入就會瓦解這一假象。)

2004 a mihcaan 12 a bulad 17 a demiad, ina Bhutan a cenhu pabinawlan maypulu tu kanatalay a tademaw lacus tu a mitabaku sa a pahulic, uyni sa u nu kitakitay malasayaway a sihulic mamipulu tu sakay nu tabakuay a kawaw. mipulu tu binawlan lacus a mitabaku i kapulunga a kakitidaan, lacus tu a iti hekalay a mitabaku. i puenengan sa caay pisulul a pacakay tu dumadumaay a tabaku, anu idaw kupacukasay sa a mabaking tu 225 nu Amuhuwanay a kalisiw, anu kinapinaan a madakep tu nipacakay sa a mapacebis ku kika nu sapacakay, anu idaw ku cayay pakaales tu nikaapiyan sa, taneng a makay nu tauay a kanatal micumud tu tabaku ku binawlan, nika a padamsu tu 100% palasubu nu kalisiw, pakay nu cenhuay a nisausian pulung han sa hakay 1% a dada ku mitabakuay nu binawlan.

(u kamu nu Hulam: 2004年ねん12月17日にち，不ふ丹に政府せいふ宣布せんぷ全ぜん國禁こっきん菸令，這是世界せかい上じょう第だい一いち個こ全面ぜんめん禁きん菸令。居きょ民みん不ふ准じゅん在ざい公共こうきょう場所ばしょ抽菸，也不准じゅん在任ざいにん何なん戶外こがい地點ちてん抽菸。本地ほんじ商店しょうてん不ふ准じゅん賣うり任にん何なん菸草產品さんぴん，違反いはん者しゃ每次まいじ罰ばっ款225美び元もと以上いじょう，多た次つぎ違反いはん者しゃ可能かのう被ひ吊つるし銷商業ぎょう執と照あきら。無法むほう戒除菸癮的てき居きょ民みん可か以自己おのれ進しん口くち香が菸，交100%的てき進しん口こう稅ぜい。按政府せいふ估計，全國ぜんこく只ただ有ゆう1%左右さゆう人口じんこう抽菸。

mipulu ku cenhu tu binawlan a siduma sananay a miletek tu kilang, miadup atu mikutkut tu kalabudawangan, pasu ya galasu hananay a sasalaculan. uyni sa sakay nu hungtiay a cedang a nipaayaw: a caay pikinabakah tu lahaday a kitidaan sakasamata nu pakalisiway a palalekal, ( sisa u Bhutan sa nayay ku mamikulitay a masakusiay )

(u kamu nu Hulam: 政府せいふ禁止きんし人民じんみん私わたし自じ砍樹、打だ獵りょう和わ採と礦，甚至使用しよう塑膠袋ぶくろ。這是王室おうしつ政策せいさく的てき大前提だいぜんてい：絕ぜっ不ふ犧牲ぎせい自然しぜん環境かんきょう以成全ぜん經濟けいざい發展はってん（因いん此不丹に也沒印刷いんさつ業ぎょう）。)

u kaluacawaan (婚姻こんいん)

kanahatu iti 1980 a mihcaan pabinawlan tu sakay nu ( kalua awaanay a hulic ) mutena tu mala awaay a sima a ay sa a pahilic, nika u sakay nu laylayay atu nu likisiay a nikasasiket sa, u Bhutan a kanatal sa u palaheciay tu taneng a misakiyadah tu kasasiacawa a kanatal, anu mahtatusaay sulul asa ku balucu’ kapah tu.

(u kamu nu Hulam: 儘管於1980年ねん頒布はんぷ《婚姻こんいん法ほう》限定げんてい一夫一妻いっぷいっさい制せい，但ただし因よし為ため傳統でんとう習俗しゅうぞく及歷史れきし關係かんけい，不ふ丹に仍是少數しょうすう可か實行じっこう一妻多夫及一夫多妻的國家，只ただ要よう雙方そうほう自じ願ねがい就可以。)

u Bhutan a cenhu kanahatu caay pipulu tu sakay nu kaluacawaan nu masadumaan a kanatal a tademaw, nika musuayaw tu kaluacawaan a kawaw sa kangeluan a pahulic, masulitay nu kaluacawaan u hulic nu Bhutan, anu malacawa atu nu dumaay a kanatal sa, i nu dikudan a mapaales ku sakaidaw nu sihuciw, i labu nu pisakelec sa a caay tu sululen a pacaliw tu sakikalisiw, sapalekal tu sasikawaw a kalisiw, u lala' atu papahabayan tu aadupen, anu u i nabakuwan a musakawaway sa, a caay tu sakaidaw nu sacakat nu udip, anu u i hekalay a musakawaw tu sacabayanay a tademaw atu nu hitayay a musakawaway, a pacudad tu sakasiales nu kawaw anucaay sa a mapaae nu kanatal.

(u kamu nu Hulam: 不ふ丹に政府せいふ雖然沒ぼつ有ゆう阻止そし國人くにびと與あずか異國いこく人士じんし通どおり婚こん，但ただし對たい於異國こく通どおり婚こん法律ほうりつ相當そうとう嚴いむ苛，根據こんきょ不ふ丹に婚姻こんいん法ほう，與あずか外そと籍せき人士じんし結婚けっこん的てき不ふ丹に人じん將はた在ざい婚こん後ご失しつ去さ國民こくみん福利ふくり，當とう中ちゅう包括ほうかつ不ふ再さい獲得かくとく政府せいふ的てき貨款、創業そうぎょう資金しきん、土地とち和わ牲口，若わか是ぜ公務こうむ人員じんいん，他た們就只ただ能のう停留ていりゅう在ざい當とう下した的てき等級とうきゅう，從したがえ此不能ふのう獲得かくとく晉すすむ升ます，若わか是ぜ外交がいこう官員かんいん和わ國防こくぼう工作こうさく者しゃ，必須ひっす得とく呈てい辭やめ或ある被ひ辭退じたい。)

kanahatu idaw ku hang sananay nu Bhutan a tademaw kasibakah ku huciw, nika u sapisinsi tu kaluacawaan a kawaw caay kadayum, kalibutan aca ahebet ku nipisulul a sikaidaw, u cenhu nu Bhutan sa miliclic tu nu tauay a kasaacawa, sakay nu likisi, nina, laylay, kamu, u sapaading tu sasaacawaan a tademaw nikatinengan, ku sakasaan a caay pakaala tu kaluacawaan a kika.

(u kamu nu Hulam: 即そく使つかい有ゆう不ふ丹に人じん願意がんい犧牲ぎせい國民こくみん福利ふくり，結婚けっこん的てき申請しんせい和わ手續てつづき也相當とう複雜ふくざつ和わ很難批准ひじゅん，不ふ丹に政府せいふ會かい對外たいがい籍せき伴侶はんりょ拷問ごうもん歷史れきし，習俗しゅうぞく、傳統でんとう、語かたり言げん等とう，確保かくほ該名伴侶はんりょ充分じゅうぶん了解りょうかい不ふ丹に，否いや則のり拿不到いた結婚けっこん證書しょうしょ。)

kutusian sa nu tauway a kanatal atu nu Bhutan a binawlan malaacawa sa, nudikudan sa caay kunida sa sikala tu nu kanatalay a kika, u nikaydih sa nasikayda i sakalibutan a misinsi, kusa a milayap tu nina dutucdutuc hulic. kutusi sa nu hekalay a tademaw laecus a pabangbang pangiha tu nu umituhuday a singgu, u sakiacawa sa malecad tu a sikainayi ku canacanan a huciw nu kanatal.

(u kamu nu Hulam: 同時どうじ，外そと籍せき人士じんし與あずか不ふ丹に人じん結婚けっこん後ご不ふ會かい自動じどう獲得かくとく國籍こくせき，而是需要じゅよう經過けいか一套複雜嚴苛的程序才能申請，再來さいらい，外そと籍せき伴侶はんりょ必須ひっす遵守じゅんしゅ不ふ丹に的てき習俗しゅうぞく傳統でんとう、法律ほうりつ等とう。外そと籍せき伴侶はんりょ更さら不能ふのう宣揚せんよう佛教ぶっきょう以外いがい的てき宗教しゅうきょう，伴侶はんりょ們也會かい和わ不ふ丹に情人じょうにん一いち樣よう，失しつ去さ國民こくみん的てき福利ふくり。)

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan (參考さんこう資料しりょう)