nipaluma-tayu
tayu[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
tayu, kamu nu Hulam:
asiyan “Sasibu'an a Sakizaya u kiselaay/ adiyan han, u Sakizaya kacipa'ay han” pangangan sa ku Sakizaya “ Ina nu pala”, nawhani kalamkam paci'imkuengel malahad, tudungay caay pitulas malaylay matenak ku wawawawa saan. ulasaka itiza i pisalisinan mitutuy ku mapalaway tu sipapahay a tayu' misalisin, matu tatiihay anu inayi' kuni a mitatu'aya. saka, u binacadan satu nu mita kamu sa nanu izaw kuni a hakal u tayu' ku salakat a pinaluma tuni hekal saan.
anu tuulen kuni a kamu, yadah tuni a pala ku mangaayay makaen a pinaluma, matu maemin ila ku sapiadah a iyu atu saki'icel nu pituulan a lisin. Pakaynien i lisin nu Sakizaya, tunu hekalan a sapiadah a sapaiyu, manengneng nu mita ku binacadan itini i pala mikilim tu maluiyu a pinaluma. Itiya hu awaay ku ising hananay, unini ciiyuay a pinaluma ku tadakalimelaan. Matu matulu', maliwih, patungal han ku epah sipasip han tutayu' tula kaadadaan, tangsul satu kaadada' atu maluwan tu ku kalibawa, unini lahuday sapiadah a pinaluma, anu awaawa matilid i kinanaang a cudad, pakayni pilakat a milicay makabana' tu, itiya hu itini i binawlan nu Sakizaya, mapalaylay tu makabana' u sapiadah tu adaday kunini.
“tayu'” u kaulahan nu binacadan kumaen kuni kakaenen, caay kaawa tu pisalisinan. u pisanga' i sakuhepic han a micikcik, paemud han i 'icep pacabay a mipaepa', ila ku cilah hanaca a kumaen.
Itini i iipung, Intu, tungnanya atu i ucuu, maemin pasikaen tu tayu', mapalu i iyu anca i nananumen. Itini i taywan a paluma matenes tu ku likisi, dueduen itini telang a cudad matilid, na tayni mabulaw ku Yincumin tuni Taywan izaw tu kuni pinaluma, u satu'asay tu a pinaluma' tuni a Taywan. Iekul tu tayni tu ku Hulam nai Talu yadah tu ku kasasiluma nu tayu', izaw tu ku nu 'aul tayu', nanyan tayu', kaliyalaway tayu', maemin izaw ku kangaayan katatiihan niza. u tayu' i izaw ku kaedah, mangaay sapimanmaan caay pihengel a kaenen, anu itini piliwlian caay ku tadamaanay ciniza, nika u sabangcalay a tahadauc malu sabangcalay sapacamul tu canacanan.
siwkay nu tayu[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
u tayu, mitesekay a nipangangan (
i cuwaay ku saayaway nalalangawan a kakitizaan nu tayu' caay katineng i, yu sibalu ku tayu' sa, u takuliyaway sumilaway a kulit atu simacungdusay bangsisay a sanek nu akaway atu lamit.
(kamu nu Hulam:
ina akaway atu lamit yu baluhay henay atu niacaken aca kapah sapabangsi tu lami' sapidemec tu angelis nu buting, mala sapalamelay tu cacanan ku tayu.
(kamu nu Hulam:
u tayu etimen misengel mala sakacacay sasapaiyu nu kanpuyaku a zayliw, kapah hidaen u uciya sengelen tu nanum malauciya a nananuman.
(kamu nu Hulam:
azihen hekal nu tayu (薑 的 外觀 )[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
sasapaiyuen a tayu, azihen i hekal nu tayu masapipi caay ka tatudung ku saatilad, mahida siciiday malaliwasak, u akaway nu tukung idaw ku nalamitan atu mangaduay a ciid, masatakuliyaway sisalengacay atu abuabuay salengacay a kulit, u hekal sa takelal lameneng tamelac, sitakuliyaway misaliyut a puu' , dawmi, anu mangeli' sisalang tahekal, azihen kya mangeli'ay simasa takuliyaway a kulit, masametek ku kulit nu liwliw , u sanek bangesi masaduma, taemulen sialedahay, masaatiladay masakanawlan, mangaduay ku kapahay.
(kamu nu Hulam:
nilangaw a kakitizaan (產地 )[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
tayu sa u saayaway mulangaway i Tung-nan-ya(
(kamu nu Hulam:
u tayu saayaway malingatu mipalima i Ya-cu(
(kamu nu Hulam:
nalimaan paluma (園藝 )[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
tayu namakyni i salengacay atu lupasay tu sumanahay angang nu balu mabuhat tahekal ku takuliyaway a balu, mahiniay ka bangcal salungan nu balu nida atu kapah ku nilangaw i dihekuay a demiad, sisa itini i tanengay ku caledesay a kakitidaan, hinapaluma malaaadihan sipakapah tu hekal nu liwliw nu luma', u mihmihcaan mulangaw a nipalumaan, tulu katukuh sepat a in-ce(
(kamu nu Hulam:
pasaycuwa ku silacul (生產 趨向 )[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
i In-tu(
(kamu nu Hulam:
pahanhanen nu lala' (薑 的 休耕 )[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
u tayu hananay, u pihacengay milawpesay tu yiyu nu sapalumaen nu lala' , u malukay idaw ku kamu hizasa: yu paluma tu tayu cacay a mihcaan sa, kanca pahanhanen ku lala' tu pituay a mihcaam, kiya malalekal mapanengil ku lala' , itawya maluma aca tu tayu ku kapahay.
(kamu nu Hulam:
palulaecusay tu kilakilangan (破壞 森林 )[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
zayhan wini u In-ni(
(kamu nu Hulam:
kakanan (食用 )[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
sapalamel misalami' (調味 品 )[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
u aledahay ku sanek nu lamit nu tayu, u sayadahay sapalamel misalami', cikciken atu satulitulihan anu caay sa pecicien sisalang sapalamel misalami'.
(kamu nu Hulam:
i Ya-cu(
(kamu nu Hulam:
i tipanay a tademaw hinasapisanga'en tu sicedamay a kakanan, tinaku: wanengay a tayu, u piyang nu tayu, maacakay a piyang nu tayu.
(kamu nu Hulam:
u tayu kapah sipalamel i cacanan a nananuman, tinaku nu tayuay a uciya, nu tayuay sipihabelut tu salang nu cucu' atu salang nu tayu a kula, nipaakutian a sumanahay a epah.
(kamu nu Hulam:
lamit nu tayu (生薑 )[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
tayu hananay sa, u baluhay a akaway lamit nu mihmihcaan mulangaway lutukkay a nipaluma a tayu, duma a ngangan tinaku: silamitay a tayu, pay-lain(
(kamu nu Hulam:
lamit nu tayu (maacakkay a tayu), pudac (pudac nu tayu), papah (papah nu tayu), kapah namin malasapaiyu.
(kamu nu Hulam:
tayu i kanpuyaku nu sapaiyu idaw ku sanek, masatedep ku mauta'ay, masatedep mikapah tu uh'uh'.
(kamu nu Hulam:
sapaiyu nu kanpuyaku (中藥 )[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
u kamu nu kanpuyaku sa, tayu hananay dihemay sa
(kamu nu Hulam:
wuya maacakay a tayu kapah sipalamlam, u hinapiyasay musatezip tuya mapiyasay, maadih ku ka kapah, tayu buliyasen , maselep.
(kamu nu Hulam:
sulit nu Pengcaw-kangmu(
(kamu nu Hulam:《
maacakkay a tayu sa nu “ina nu tayu” a nihudhudan miacak, caay pilaliw ku kapah, alihaw sa maselep ku cuedet, haymaw sa micumud ku sapaiyu, u sakapahay a sapayu sa.
(kamu nu Hulam:
anu maydih miacak tu tayu sa, ngihngihen katukuh maazih ku hekalay, silumeni' ay atu sitakuliyaway makulahay ku lalabuan saan, mahiniay u panpawaay a tayu han, mahida sa caaypilaliw ku hadamham nu alihaw, pasatedep tu idang a sapaiyu nu kanpuyaku.
(kamu nu Hulam:
pakayni i yiyu sa paculi tu lebawa, miasik tu sawada, miselep tu adada atu masukut, micungdus tu nikasaliyut nu idag.
(kamu nu Hulam:
atu u mahidaay sapaicelang tu udiudipan, u siadadaay atu duka mahida u sapisiwdukuay mipatay tu baykin, musikul tu atay atu bituka , sasapayu tu sawada a imelamg, nikasaliyut nu idang, pukuh, akuti', adada ku tangah, caledes ku udiudipan, caay kakapah ku enuc, hina uta'i sananal ku musabiliay, masinawal, adada ku heci nu udiudipan, maydih muta' atu muta', kapahay mapaedap.
(kamu nu Hulam:
u sanek nu nipaluma[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
sanek | v | |
letek | ||
cedam | ||
aledah | 辣 | v |
atekak | v | |
cupelak | 澀 | |
dawmi | 軟 | |
siceka' | ||
dieku | v | |
cuedet | ||
zuma | 其他 |
malaheci tu imelang[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
pangangay | ||
akacay-akuti | 燥熱 | |
cuedet | ||
patezep tu izang | ||
paisi' | ||
taluktuk | v | |
sulalis | ||
cebu' taluktuk | ||
mapudasay | ||
atay taluktuk | ||
adada' | ||
sicedam isi | ||
ngidngid | ||
teluhu | ||
takulaw adada' | ||
tuzu malebawa | ||
mabanic | ||
muta' | ||
masikata' | ||
adada' tangah | ||
malihen | ||
makamaw | ||
milisawada' | v | |
walak | ||
maduka' | ||
puces | v | |
kaliwates | v | |
cay kakapah ku bituka | v | |
adada' ku duka' | v | |
malebawa | 跌打 |
|
akuti' | 燙傷 | |
tunatun | 瘀血 | |
tibeni | ||
kebing | ||
sizaz | ||
butus | ||
kalad nu bau | ||
bulad adada' | v | |
cadi'ci | v | |
zuma | 其他 | v |
u sulit nu Amilika[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
Ginger (Zingiber officinale) is a flowering plant whose rhizome, ginger root or simply ginger, is widely used as a spice or a folk medicine.
It is a herbaceous perennial which grows annual stems about a meter tall bearing narrow green leaves and yellow flowers. Ginger is in the family Zingiberaceae, to which also belong turmeric (Curcuma longa), cardamom (Elettaria cardamomum), and galangal. Ginger originated in the tropical rainforest in Southern Asia. Although ginger no longer grows wild, it is thought to have originated on the Indian subcontinent because the ginger plants grown in India show the largest amount of genetic variation. Ginger was exported to Europe via India in the first century AD as a result of the lucrative spice trade and was used extensively by the Romans.
u sulit nu Hulam[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
圖 片 集 [mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
-
植 株 -
葉 -
花 苞 -
根莖 -
根莖 剖面 -
薑 茶 -
薑 汁 啤酒 -
薑 糖 -
薑 餅
namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
薑 , Jiang藥用 植物 圖像 資料 庫 (香港 浸 會 大學 中 醫藥 學院 ) (繁 體 中 文 )薑 , Jiang藥用 植物 圖像 資料 庫 (香港 浸 會 大學 中 醫藥 學院 ) (繁 體 中 文 )- 維基
百科 :https://zh.wikipedia.org/wiki/薑 - 維基
百科 :https://zh.wikipedia.org/wiki/生薑 - nisulitan ni Mahi Takas aci Uwi Habay.