జనాభా గణన
జనాభా గణన, అనేది సేకరించిన జనాభా గణాంకాలలోని సభ్యుల గురించి క్రమపద్ధతిలో లెక్కించడం, సమాచారాన్ని పొందడం, నమోదు చేసే విధానాన్ని జనాభా గణనగా పరిగణిస్తారు. జనాభా గణనను ఆంగ్ల భాషలో సెన్సస్ అని అంటారు.ఈ పదం ఎక్కువగా జాతీయ జనాభా, గృహ గణనలకు సంబంధించి ఉపయోగిస్తారు. ఇతర సాధారణ జనాభా గణనలలో వ్యవసాయ, సాంప్రదాయ సంస్కృతి, వ్యాపారం, సరఫరా రద్దీ, వృత్తుల వివరాలు జనాభా గణనలో ఉన్నాయి. ఐక్యరాజ్యసమితి జనాభా, గృహ గణనల ముఖ్యమైన లక్షణాలను ఇలా నిర్వచించింది. "నిర్వచించబడిన భూభాగంలో వ్యక్తిగత గణన, సార్వత్రికత, ఏకకాలంలో, నిర్వచించబడిన ఆవర్తనం" అని నిర్వచించింది. జనాభా గణనలను కనీసం ప్రతి పది సంవత్సరాలకు ఒకసారి తీసుకోవాలని సిఫార్సు చేసింది. ఐక్యరాజ్యసమితి సిఫార్సులు, సేకరించాల్సిన జనాభా గణన అంశాలు, అధికారిక నిర్వచనాలు, వర్గీకరణలు, అంతర్జాతీయ పద్ధతులను సమన్వయం చేయడానికి ఇతర ఉపయోగకరమైన సమాచారం కూడా ఇందులో భాగంగా సేకరణ జరుగుతుంది. [1]
ఐక్యరాజ్యసమితి ఆహార, వ్యవసాయ సంస్థ (ఎఫ్.ఎ.ఒ) వ్యవసాయ జనాభా గణనను "దేశంలోని మొత్తం లేదా గణనీయమైన భాగాన్ని గుర్తించి వివరాలు సేకరించి వ్యవసాయ అభివృద్ధి నిర్మాణంపై సమాచారం సేకరించడం, తయారు చేయడం, వ్యాప్తి చేయడం కోసం ఒక గణాంక చర్యగా నిర్వచించింది. ” “వ్యవసాయ జనాభా గణనలో, నిల్వ స్థాయిలో సమాచారం సేకరించబడుతుంది. [2]
సెన్సస్ అనే పదం లాటిన్ మూలానికి చెందింది. రోమన్ రిపబ్లిక్ సమయంలో, జనాభా గణన అనేది సైనికసేవకు సరిపోయే వయోజన పురుషులందరినీ గుర్తించి తయారు చేసే జాబితాగా పరిగణించారు. అంతర్జాతీయ పోలికలకు అనుగుణంగా ఆధునిక జనాభా గణన చాలా అవసరం. ఏ విధమైన గణాంకాలకైనా జనాభా గణనలు నందు ఎంత మంది వ్యక్తులున్నారో మాత్రమే కాకుండా, జనాభా గణనలో అనేక లక్షణాలపై సమాచారం సేకరిస్తారు. జనాభా గణనలు సాధారణంగా జాతీయ జనాభా డేటాను సేకరించే ఏకైక పద్ధతిగా ప్రారంభమయ్యాయి. ఇప్పుడు వివిధ సర్వేలు పెద్ద వ్యవస్థలో భాగంగా ఉన్నాయి. జనాభా అంచనాలు, భౌగోళిక పరంగా జనాభా వివరాలు లేదా వ్యవసాయ జనాభాతో సహా జనాభా లెక్కలు ముఖ్యమైన విధిగా మిగిలిపోయినప్పటికి, లక్షణాల కలయికల గురించి గణాంకాలను రూపొందిస్తారు. ఉదా:వివిధ ప్రాంతాలలో వయస్సు,లింగం ఆధారంగా విద్య, వృత్తి, ఆదాయం లాంటి వివరాలు భాగంగా ఉంటాయి.ప్రస్తుత పరిపాలనా సమాచార సేకరణ వ్యవస్థలు అదే స్థాయి వివరాలతో గణనకు ఇతర విధానాలను అనుమతిస్తాయి.అయితే గోప్యత, పక్షపాత అంచనాల సంభావ్యత గురించి తగిన జాగ్రత్తలు పాటించబడతాయి. [3]
జనాభా గణనను నమూనాతో విభేదించవచ్చు, దీనిలో జనాభా ఉపసమితి నుండి మాత్రమే సమాచారం పొందబడుతుంది.సాధారణంగా అటువంటి ప్రధాన జనాభా అంచనాలు, మధ్య మధ్య సేకరించే గణాంకాల అంచనాల ద్వారా నవీకరించబడతాయి. ఆధునిక జనాభా లెక్కల సమాచారం సాధారణంగా పరిశోధన, వ్యాపార విపణీకరణ, ప్రణాళిక కోసం ఉపయోగించబడుతుంది. చిరునామా నమోదు వంటి మాదిరి చట్రం అందించడం ద్వారా నమూనా సర్వేలను రూపొందించడానికి ప్రాథమిక వనరుగా ఉపయోగించబడుతుంది.అభిప్రాయ సేకరణలో సాధారణంగా ఉండే విధంగా, వాటి స్థాయి లేదా బరువును లెక్కించడం ద్వారా జనాభాకు ప్రాతినిధ్యం వహించేలా నమూనాలను సర్దుబాటు చేయడానికి, జనాభా గణనలు చాలా అవసరం ఉంటుంది.అదేవిధంగా, స్తరీకరణకు వివిధ జనాభా శ్రేణుల సాపేక్ష పరిమాణాల పరిజ్ఞానం అవసరం. దీనిని జనాభా గణనల నుండి పొందవచ్చు. కొన్ని దేశాల్లో, జనాభా గణన అధికారిక గణనలను అందిస్తుంది. ప్రాంతాలకు ఎన్నికైన ప్రతినిధుల సంఖ్య కొన్నిసార్లు వివాదాస్పదంగా ఉన్న సందర్భాల్లో, జనాభా గణనను పొందే ప్రయత్నాల కంటే జాగ్రత్తగా ఎంచుకున్న యాదృచ్ఛిక నమూనా మరింత ఖచ్చితమైన సమాచారాన్ని అందిస్తుంది. [4]
నివాస నిర్వచనాలు
[మార్చు]
వ్యక్తులు జనాభా గణాంకాలను సాధారణంగా గృహాలలోనే లెక్కిస్తారు. సాధారణంగా గృహ నిర్మాణాలు, గృహాల గురించి సమాచారం సేకరించబడుతుంది. ఈ కారణంగా అంతర్జాతీయ పత్రాలు జనాభా, గృహ గణనలను సూచిస్తాయి. సాధారణంగా జనాభా గణన ప్రతిస్పందన ఒక ఇంటి ద్వారా చేయబడుతుంది. అక్కడ నివసించే వ్యక్తుల వివరాలను సూచిస్తుంది. జనాభా గణనలలో ముఖ్యమైన అంశం ఏమిటంటే, ఏ వ్యక్తులను లెక్కించవచ్చు, ఏది లెక్కించబడదు అనేదానిపై స్థూలంగా మూడు నిర్వచనాలను ఉన్నాయి. అవి: వాస్తవ నివాసం; చట్ట ప్రకార నివాసం; శాశ్వత నివాసం. బహుళ లేదా తాత్కాలిక చిరునామాలను కలిగి ఉన్న వ్యక్తులను పరిగణనలోకి తీసుకోవడంలో ఇది ముఖ్యమైంది. ప్రతి వ్యక్తి ఒకే చోట నివసించినట్లు ప్రత్యేకంగా గుర్తించబడాలి; కానీ జనాభా గణన రోజున వారు ఉండే ప్రదేశం, వారి <i id="mwQA">వాస్తవ</i> నివాసం, వాటిని లెక్కించడానికి ఉత్తమమైన ప్రదేశం కాకపోవచ్చు. ఒక వ్యక్తి సేవలను ఉపయోగించే చోట మరింత ఉపయోగకరంగా ఉండవచ్చు. దానిని వారి సాధారణ నివాసంగా పరిగణిస్తారు. ఒక వ్యక్తి "శాశ్వత" చిరునామాలో నమోదు చేస్తారు. ఇది విద్యార్థులకు లేదా దీర్ఘకాలిక వలసదారులకు కుటుంబ నివాసంగా పరగణిస్తారు.
ఒక దేశానికి వచ్చే సందర్శకులను జనాభా గణనలో చేర్చాలా వద్దా అని నిర్ణయించడానికి నివాసానికి ఖచ్చితమైన నిర్వచనం అవసరం. విద్యార్ధులు అనేక సంవత్సరాల పాటు విద్య కోసం విదేశాలకు వెళుతుంటారు. వారి విషయంలో ఇది మరింత ముఖ్యమైంది. జనాభా గణనలో కొత్తగా పుట్టిన పిల్లలు, శరణార్థులు, సెలవులకు దూరంగా వెళ్లిన ప్రజలు, జనాభా లెక్కల రోజున ఇంటికి వెళ్లే ప్రజలు, స్థిర చిరునామా లేని వ్యక్తులు సమస్యలను కలిగించే సమూహాలలో ఉన్నారు.
దేశంలోని మరొక ప్రాంతంలో పని చేస్తున్నందున లేదా సెలవుకాలంలో గడపటానికి విశ్రాంతి గృహాలు ఉండే సందర్బాలలో, రెండు లేదా ఎక్కువ గృహాలు ఉన్న వ్యక్తులు నిర్దిష్ట చిరునామాలు పరిష్కరించడం కష్టంగా ఉంటుంది. ఇది కొన్నిసార్లు రెట్టింపు లెక్కలుగా, ఇళ్ళు ఖాళీగా ఉన్నట్లు పొరపాటుగా నమోదు చేయటానికి కారణమవుతుంది. మరొక సమస్య ఏమిటంటే, వ్యక్తులు వేర్వేరు సమయాల్లో వేరే చిరునామాను ఉపయోగిస్తారు. ఉదా: విద్యార్థులు తమ విద్యాభ్యాస స్థలంలో నివసిస్తారు. అయితే సెలవుల్లో వారి స్వంత కుటుంబ ఇంటికి తిరిగి రావడం లేదా రెండు కుటుంబ గృహాలను కలిగి ఉన్న తల్లిదండ్రులు, విడిపోయిన పిల్లలు ఇలాంటి సందర్బాలలో క్రమబద్ధమైన ప్రత్యామ్నాయం లేనందున, జనాభా గణన ఎల్లప్పుడూ ప్రజలు ఎక్కడ నివసిస్తున్నారో కనుగొనడంపై ఆధారపడి ఉంటుంది. ప్రజలను కనుగొనడానికి ఉపయోగించే ఏదైనా జాబితా మొదటి స్థానంలో జనాభా గణన కార్యకలాపాల నుండి తీసుకోబడుతుంది. యు.ఎన్ మార్గదర్శకాలు అటువంటి సంక్లిష్ట గృహాలను లెక్కించడానికి సిఫార్సులను అందించింది.[5]
వ్యవసాయ గణనలో, వ్యవసాయ ఆస్థివిభాగాల సమాచారం సేకరిస్తారు. వ్యవసాయ ఆస్థిభాగాలు అనేది ఒకే నిర్వహణలో వ్యవసాయ ఉత్పత్తి ఆర్థిక విభాగం. ఇది మొత్తం పశువులను కలిగి ఉంటుంది. మొత్తం భూమిని పూర్తిగా లేదా పాక్షికంగా వ్యవసాయ ఉత్పత్తి ప్రయోజనాల కోసం, చట్టపరమైన టైటిల్ రూపం లేదా పరిమాణంతో సంబంధం లేకుండా ఉపయోగిస్తారు. ఒకే నిర్వహణ అనేది ఒక వ్యక్తి లేదా కుటుంబం ద్వారా, ఇద్దరు లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మంది వ్యక్తులు లేదా గృహాలు సంయుక్తంగా, ఒక వంశం లేదా తెగ లేదా సంస్థ, సహకార సంఘాలు లేదా ప్రభుత్వ ఏజెన్సీ వంటి వాటిని న్యాయపరమైన వ్యక్తి ద్వారా నిర్వహించబడవచ్చు. హోల్డింగ్ భూమి ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ వేర్వేరు ప్రాంతాలలో లేదా ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ ప్రాదేశిక లేదా పరిపాలనా విభాగాలలో ఉన్న ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ కలిగి ఉండవచ్చు.[2]
గణన వ్యూహాలు
[మార్చు]
ఆధునిక విధానాలు ఓవర్‌కౌంట్, అండర్‌కౌంట్ సమస్యలను పరిగణనలోకి తీసుకుంటాయి. ఇతర అధికారిక డేటా వనరులతో జనాభా గణనల సమన్వయాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటాయి. [6] ఇది కొలమానానికి వాస్తవిక విధానాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది. నివాసం ఏదైనా నిర్వచనం ప్రకారం జనాభా నిజమైన విలువ ఉందని అంగీకరిస్తుంది. అయితే దీనిని పూర్తి ఖచ్చితత్వంతో కొలవలేం. జనాభా గణన ప్రక్రియలో ముఖ్యమైన అంశం సమాచార నాణ్యతను మూల్యాంకనం చేయడం. [7]
చాలా దేశాలు ముడి జనాభా లెక్కలను సర్దుబాటు చేయడానికి అనంతర గణన సర్వేను ఉపయోగిస్తాయి. [8] ఇది జంతు జనాభా కోసం క్యాప్చర్-రీక్యాప్చర్ అంచనాకు ఇదే పద్ధతిలో పనిచేస్తుంది. జనాభా గణన నిపుణులలో ఈ పద్ధతిని డ్యూయల్ సిస్టమ్ ఎన్యుమరేషన్ (డి.ఎస్.ఇ) అంటారు. జనాభా లెక్కల రోజు నాటికి ఇంటి వివరాలను నమోదు చేసే ఇంటర్వ్యూల ద్వారా కుటుంబాల నమూనాను సందర్శిస్తారు. ఈ డేటా సేకరణ తర్వాత జనాభా గణన రికార్డులకు సరిపోలుతుంది. ఒక గణనలో చేర్చబడిన వ్యక్తుల సంఖ్యను పరిగణనలోకి తీసుకోవడం ద్వారా తప్పిపోయిన వ్యక్తుల సంఖ్యను అంచనా వేయవచ్చు. ఇది వివిధ జనాభా సమూహాల మధ్య మారుతూ, ప్రతిస్పందన లేని గణనకు సర్దుబాటులను అనుమతిస్తుంది.
జనాభా లెక్కల చరిత్ర
[మార్చు]పురాతన గ్రీసు
[మార్చు]పురాతన గ్రీకు నగర రాష్ట్రాలు జనాభా గణనలను నిర్వహిస్తున్నట్లు అనేక ఖాతాలు ఉన్నాయి. [9]
భారతదేశం
[మార్చు]భారతదేశంలో నమోదు చేయబడిన పురాతన జనాభా గణన కౌటిల్య లేదా చాణక్యుడు అశోకుని నాయకత్వంలో చక్రవర్తి చంద్రగుప్త మౌర్య పాలనలో దాదాపు సా.శ.పూ.330లో జరిగినట్లు భావిస్తున్నారు.[10]
ఇవి కూడా చూడండి
[మార్చు]- జనాభా
- భారత జనాభా లెక్కలు
- ఆంధ్రప్రదేశ్ జనాభా గణాంకాలు
- తెలంగాణ జనాభా గణాంకాలు
- తెలంగాణ నగరాల జాబితా జనాభా ప్రకారం
- ఆంధ్రప్రదేశ్ నగరాల జాబితా జనాభా ప్రకారం
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "CES 2010 Census Recommendations" (PDF). Unece.org. Retrieved 2013-11-19.
- ↑ 2.0 2.1 World Programme for the Census of Agriculture 2020 Volume 1: Programme, concepts and definitions. FAO statistical development series No. 15. Rome: FAO. 2015. ISBN 978-92-5-108865-4.
Text was copied from this source, which is available under a Creative Commons Attribution 3.0 IGO (CC BY 3.0 IGO) license.
- ↑ "History and Development of the Census in England and Wales". theforgottenfamily.wordpress.org. 2017-01-19. Retrieved 2017-01-20.
- ↑ Salant, Priscilla, and Don A. Dillman. "How to Conduct your own Survey: Leading professional give you proven techniques for getting reliable results." (1995).
- ↑ "Measurement of emerging forms of families and households". UNECE. Retrieved 2012-12-12.
- ↑ "Census Quality Evaluation: considerations from an international perspective". Unstats.un.org. Archived from the original on 2013-01-17. Retrieved 2012-02-19.
- ↑ Breiman, Leo (1994). "The 1991 Census Adjustment: Undercount or Bad Data?". Statistical Science. 9 (4): 458–75. doi:10.1214/ss/1177010259.
- ↑ World Population and Housing Census Programme (2010) Post Enumeration Surveys: Operational guidelines, United Nations Secretariat, Dept of Economic and Social Affairs, Statistics Division, Tech Report
- ↑ Missiakoulis, Spyros (2010). "Cecrops, King of Athens: the First (?) Recorded Population Census in History". International Statistical Review. 78 (3): 413–18. doi:10.1111/j.1751-5823.2010.00124.x.
- ↑ "Census Commissioner of India – Historical Background". Govt. of India.
The records of census conducted appears from 300 BC.
