Futbol

Futbolə ləp

Futbol — de lyngi hənək kardə gyləj vərzyšə hənəke.

Taryx

Arxivonku žygo vestonən pəjdo byən ki, ve ǧədimə vaxtonədə muxtəlif xəlgon de lyngi ləpə hənək kardəšone: məsələn Ǧədimə Romədə, jolə Novorodədə, mijonə əsronədə Fransə ijan İtalijədə. Ənčəx, həmunə hənəkon bə ysətinə hənəki kam oxšəš doəšone. 1863-nə sori oktjabrədə Londonədə ləpə hənəki həvəskaron gyrdə bedən. Cəvon arədə mubəhisə egynedə: futboli “ənčəǧ de lyngi” hənək bykən, ja “de lyngi, həmən de dasti”? “Ənčəx de lyngi” hənəki tərəfdoron yštə ittifoǧi soxtedən. Im ittifoǧədə ce hənəki iminə ǧajdon hozo kardedən. Həmunə ǧajdon hecən sərost nybin, əve cand dasoron dylədə bə ǧajdon əlavon ijan dəjišikon kardyšone. Hakim bə məjdon ənčəǧ 1878-nə sorədə dəše. Ta bə həmunə vaxti hakim məjdoniku bə kəno nyštedəbe, hənəkəkon bəj muračiət kardedə, əcəvon mubahison həll kardedəbe. jonzə metrəjnə čərimə zərbə (penalti) 1891-nə soriku bə hənəki ǧajdon daxil byə. 1926-nə soriku ce kynčonku žə zərbon nətičədə dəvardə golonən hesob kardedən.

Futbolə stadion

Futbolə məjdoni dorozi 90 -110 metr, huvuži 60 -75 metr byə mjonkynčinə məjdone. Kyrtə tərəfon mijonədə və-bəvə, dy gylə bə bedə, ləpijan by bəon ǧande lazime. Futbolə bə sahə 18 m-e. (hovužiš 7.32 m, bylyndiš 2.46 m). Dynjoədə ən jolə stadion ce Brazilijə Rio-de-žanejro šəhrədə byə “Marakana” stadione. ”Marakana” stadion 200.000 (dy sa həzo) tamšoko gətedə.

Dynjo futbolə cempionat

Dynjo futbolə cempionat co sorədə i kərə dəvordonjə bedə. 1930-nə sori, iminə Dynjo futbolə cempionatədə “Urugvaž” ǧalib byə. Oxonə cempionat 2010-nə sori 11 ijun -11 ijulədə NAR-də dəvardə. Finalədə “Hollandijə” de 1 - 0 hesobi məǧlub kardə İspanijə cempion byə. Cy Dynjo cempionə nomi ən ve ǧəzənčəkə “Brazilijə” byə. (5 kərə).

Ǧajdon

Bə rəgibi ləǧy žəj, pobyn doj, ǧərəzinə hurəč karde, əcəj səpe vašte, əj de dasti gəte ijan hys doj bə futboləkə ǧədəǧəne. Syvoj vəbəkari hic ki de dasti hənək kardənin ni. Bo hənəki ǧajdon əməl nibeədə hakim čərimə zərbə təjin kardedə. Kali, hənəkkar bo ǧajdon neičra dəvom kardəbu, hakim əvi xəbədo kardə. Futboləkə cymi bəpeštən bo hənəki ǧajdon neičra kardəbu, əvi ce məjdoniku bekardedən.

Offsajd

Futbolədə “hənəkiku bə kəno” votəjnə, gylej sərəsəj heste. žygo gylej vəzijjət beədə hənək karde əbyni. Kali, futbolhist ləpi bə yštə komandə həmro dojədə, əcəvon arədə ənčəx rəgibi vəbəkar mandəbu, “hənəkiku bə kəno” vəzijjət bə əməl omedə. Navinə hurəčə xəttədə, ce futbolhisti vədə, de rəgibi vəbəkari bə i vyrə, kami i hənəkəkə byənine.

Əsri hənək

23 oktjabr 1963-nə sorədə, Londonədə gyləj gejri-adi futbolə hənək dəvardonišone. Cy Dynjo vyžnə komanda hənək kardedəbe. Cy “Sasori hənək”i televizija bə Dynjo həmmə vyron nušo kardedəbe. Cy Fitboli Sasorə jubilej žogo ǧejd bedəbe. Hənəki Londonədə dəvarde ijan cy komandonədə gyləj ce İngiliston vyjnə komandə be izoh ve sadəje: futboli vətən İngiliston hesob bedə. Hənəki ǧalibən İngiliston be (2-1).