Song Hanedanı
Song Hanedanı | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
960[1]-1279 | |||||||||||||||
Song Hanedanı en büyük sınırlarına sahipken, 1111 | |||||||||||||||
Başkent | Kaifeng (960-1127) Shangqiu (1127-1128) Yangzhou (1128-1129) Nankin (1129-1138) Hangzhou (1138-1276) | ||||||||||||||
Yaygın dil(ler) | Orta Çince | ||||||||||||||
Resmî din | Çin Budizmi, Taoizm, Konfüçyüsçülük, Geleneksel Çin dinleri, İslam, Nestûrî Hristiyanlık | ||||||||||||||
Hükûmet | Monarşi | ||||||||||||||
İmparator | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Tarihçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Yüzölçümü | |||||||||||||||
958 | 800.000[2] km2 | ||||||||||||||
980 | 3.100.000[2] km2 | ||||||||||||||
1127 | 2.100.000[2] km2 | ||||||||||||||
1204 | 1.800.000[2] km2 | ||||||||||||||
Nüfus | |||||||||||||||
• 1120'ler sayımı | Kuzey: 80-110.000.000[3] Güney: 65.000.000[4] | ||||||||||||||
Para birimi | Madenî para | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
Günümüzdeki durumu | Çin Tayvan (Penghu Adaları) |
Çin tarihi | |||
![]()
İlk Çağ
Orta Çağ
Yeni Çağ
Yakın Çağ
|
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/China_11a.jpg/210px-China_11a.jpg)
Song İmparatorluğu, Song Hanedanı ya da kısaca Song (Çince:
Hanedan, Kuzey Song ve Güney Song olmak üzere iki döneme ayrılmıştır. Kuzey Song döneminde (Çince:
Song döneminde teknoloji, bilim, felsefe, matematik ve mühendislik gelişti. Song Hanedanı, dünya tarihinde banknot veya gerçek kağıt parayı basan ilk hanedandı ve kalıcı bir donanma kuran ilk Çin hükûmetiydi. Song Hanedanı döneminde, barutun kimyasal formülü keşfedildi, ateşli oklar, bombalar ve ateş mızrağı gibi barutlu silahların icat edildi. Aynı zamanda yine bu dönemde, pusula kullanılarak gerçek kuzeyin ilk kez algılandı, pound kilidinin ilk kaydedilen tanımı ve astronomik saatlerin geliştirilmiş tasarımları da ortaya çıktı. Ekonomik açıdan Song Hanedanı, 12. yüzyıl Avrupası'ndan üç kat daha fazla gayri safi yurtiçi hasılaya sahipti.[7][8] Çin'in nüfusu 10. ve 11. yüzyıllar arasında iki katına çıktı. Bu büyüme, pirinç ekiminin yaygınlaştırılması, Güneydoğu ve Güney Asya'dan erken olgunlaşan pirincin kullanılması ve yaygın gıda fazlasının üretilmesiyle mümkün oldu.[9][10] Kuzey Song Hanedanı'ndaki nüfus sayımında, Han ve Tang hanedanlarının iki katı olan 20 milyon hane kaydedildi. Kuzey Song'un nüfusunun 90 milyon, Ming Hanedanı'nın döneminde ise nüfusun 200 milyon olduğu tahmin ediliyor.[11] Nüfustaki bu artış, Yeni Çağ Çini'nde bir ekonomik devrime sebep oldu.
Nüfusun artması, şehirlerin büyümesi ve millî ekonominin ortaya çıkması, merkezî hükûmetin ekonomik işlere doğrudan müdahaleden kademeli olarak çekilmesine yol açtı. Alt sınıf, yerel yönetimlerde daha büyük bir rol üstlendi. Song Hanedanı döneminde sosyal yaşam canlıydı. Vatandaşlar değerli sanat eserlerini görmek ve takas etmek için bir araya geliyor; insanlar, halka açık festivallerde ve özel kulüplerde birbiriyle kaynaşıyor ve şehirlerde canlı eğlence mekanları bulunuyordu. Edebiyatın ve bilginin yayılması, ahşap baskının hızla yayılması ve 11. yüzyılda hareketli tipte baskının icadıyla daha da arttı. Cheng Yi ve Zhu Xi gibi filozoflar, Konfüçyüsçülüğü Budist ideallerle aşılanmış yeni yorumlarla yeniden canlandırdı ve Neokonfüçyüsçülük doktrinini oluşturan klasik metinlerin yeni bir organizasyonunu ortaya attılar. Her ne kadar memuriyet sınavları Sui Hanedanı'ndan beri mevcut olsa da Song döneminde çok daha ön plana çıktı. Yetkililerin imparatorluk sınavları yoluyla güç kazanması, askeri-aristokrat seçkinlerden akademisyen-bürokrat seçkinlere doğru bir geçişe yol açtı.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Song_Taizu.jpg/191px-Song_Taizu.jpg)
Kuzey Song, 960-1127
[değiştir | kaynağı değiştir]Zhou Hanedanlığı'nın tahtını gasp ettikten sonra, Song İmparatoru Taizu (960-976 yılları arasında hüküm sürmüştür), Çin'in geri kalanını fethederek Han ve Tang imparatorluklarına ait olan toprakların çoğunu yeniden birleştirmiş ve Beş Hanedan On Krallık döneminin kargaşasına son vermiştir.[12] Kaifeng'de imparatorluk üzerinde güçlü bir merkezi hükümet kurmuştur. Bu başkentin kurulması, Kuzey Song döneminin başlangıcını işaret etmiştir. Yetenek ve liyakat temelinde devlet bürokratlarını seçme sistemini (aristokratik veya askeri pozisyon yerine) teşvik ederek idari istikrarı sağlamıştır ve imparatorluk genelinde iletişimde verimliliği sağlayan projeleri desteklemiştir. Bu projelerden birinde, kartograflar her ilin ve şehrin ayrıntılı haritalarını oluşturmuş ve bu haritalar büyük bir atlas halinde toplanmıştır.[13] İmparator Taizu ayrıca mühendis Zhang Sixun tarafından tasarlanıp inşa edilen astronomik saat kulesi gibi eserleri destekleyerek çığır açan bilimsel ve teknolojik yenilikleri teşvik etmiştir.[14]
Song sarayı, Hindistan'daki Çola Hanedanı, Mısır'daki Fâtımîler, Endonezya'daki Srivijaya, Orta Asya'daki Karahanlılar, Kore'deki Koryo Krallığı ve ayrıca ticari anlaşmaları olan Japonya ile diplomatik ilişkiler sürdürmüştür.[15][16][17][18][19] Çin kayıtları, "Fu lin" (
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Lorge 2015, ss. 4–5.
- ^ a b c d Taagepera 1997, s. 493.
- ^ Chaffee 2015, ss. 29, 327.
- ^ Chaffee 2015, s. 625.
- ^ Rossabi 1988, s. 115.
- ^ Rossabi 1988, s. 76.
- ^ Chaffee 2015, s. 435.
- ^ Liu 2015, s. 294.
- ^ Ebrey, Walthall & Palais 2006, s. 156.
- ^ Brook 1998, s. 96.
- ^ Durand, John (1960). "The Population Statistics of China, A.D. 2–1953". Population Studies. 13 (3). ss. 209-256. doi:10.2307/2172247. JSTOR 2172247.
- ^ Lorge, Peter Allan (2015). The Reunification of China: Peace through War under the Song Dynasty. Cambridge (GB): Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-44679-3.
- ^ "Science and Civilisation in China. vol. 3, Mathematics and the Sciences of the Heavens and the Earth. Joseph Needham and Wang Ling. Cambridge University Press, New York, 1959. xlvii + 877 pp. Illus. + plates. $27.50". Science. 131 (3401): 658-658. 4 Mart 1960. doi:10.1126/science.131.3401.658. ISSN 0036-8075.
- ^ "Science and Civilisation in China. Volume IV, Physics and Physical Technology. Part 1, Physics. By <italic>Joseph Needham et al.</italic> (New York: Cambridge University Press. 1962. Pp. xxxiv, 434. $15.00.)". The American Historical Review. 1963. doi:10.1086/ahr/68.2.463. ISSN 1937-5239.
- ^ Ebrey, Patricia Buckley (2006). The Cambridge illustrated history of China. 8. print. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-66991-7.
- ^ Hall, Kenneth R. (1985). Maritime trade and state development in early Southeast Asia. Honolulu: University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-0959-1.
- ^ Richards, F. J. (1936). "The Cöḷas. By K. A. Nilakanta Sastri. Madras University Historical Series, No. 9. 1O¾ × 6¾, pp. xii + 719, maps 5, pls. 3. Madras: University of Madras, 1935. Price Rs. 8." Journal of the Royal Asiatic Society. 68 (4): 690-691. doi:10.1017/s0035869x00085063. ISSN 1356-1863.
- ^ Shen, Fuwei (1996). Cultural flow between China and outside world throughout history. 1st ed. Pekin: Foreign Languages Press. ISBN 978-7-119-00431-0. OCLC 36781204.
- ^ Wyatt, Don J., (Ed.) (2008). Battlefronts real and imagined: war, border, and identity in the Chinese middle period. 1. ed. New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-4039-6084-9.
- ^ McClellan, W. H. (1934). "Through the East to Rome". Thought. 8 (4): 693-699. doi:10.5840/thought19348421. ISSN 0040-6457.
- ^ a b "F. W. Mote. <italic>Imperial China: 900–1800</italic>. Cambridge: Harvard University Press. 1999. Pp. xix, 1107. $39.95". The American Historical Review. December 2000. doi:10.1086/ahr/105.5.1708. ISSN 1937-5239.
- ^ Ebrey, Patricia Buckley; Walthall, Anne; Palais, James B. (2006). East Asia: a cultural, social and political history. Boston: Houghton Mifflin. ISBN 978-0-618-13384-0.
- ^ Chen, Yuan Julian (July 2018). "FRONTIER, FORTIFICATION, AND FORESTATION: DEFENSIVE WOODLAND ON THE SONG–LIAO BORDER IN THE LONG ELEVENTH CENTURY". Journal of Chinese History (İngilizce). 2 (2): 313-334. doi:10.1017/jch.2018.7. ISSN 2059-1632.
Wikimedia Commons'ta Song Dynasty ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
![]() | Çin tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |