Miladi takvim
Miladi takvim ya da Gregoryen takvimi, Roma İmparatoru Jül Sezar tarafından kabul edilen Jülyen takviminin yerine, Papa XIII. Gregorius tarafından yaptırılan bir takvimdir.[1] İsa'nın doğduğu yılı milat olarak alan bu takvim, Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüş süresi olan 365 gün, 6 saatlik zamanı "1 yıl" olarak kabul eder. Günümüzde dünyada en yaygın olarak kullanılan takvimdir.[2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Takvim, 4 Ekim 1582 tarihinde kabul edilmiştir. Değişik tarihlerde önce Avrupa'da, daha sonra diğer ülkelerde yayılmıştır.
Gregoryen takvimi oluşturulurken Jülyen takvimine on gün ilave edilmiştir. Jülyen takvimine göre 5 Ekim Cuma günü, yeni takvimin 15 Ekim Cuma günü olarak kabul edilmiştir. 1752 yılında kabul eden ülkeler ise takvime on bir gün ilave etmek durumunda kalmışlardır.[3]
Türkiye Cumhuriyeti'nde miladı takvimin kabulü
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlı İmparatorluğu döneminde önce hicri takvim, daha sonra da 1 Mart'ı yılbaşı olarak kabul eden Rûmî takvim kullanılmıştı. 29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilanından sonra, 26 Aralık 1925'te kabul edilen "Takvimde Tarih Mebdeinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun" ve ortalama Güneş gününü getiren "Günün 24 Saate Taksimi Hakkında Kanun" adlı iki ayrı yasa ile birlikte 1 Ocak 1926 tarihinden başlayarak Türkiye Cumhuriyeti'nde Gregoryen takvimini benimsendi.[4]
Yılbaşını 1 Ocak olarak alan bu takvimin yanı sıra, günü 12 saat gündüz ve 12 saat gece dilimlerine ayıran saat sistemi yerine, 24 saatlik zaman dilimi kabul edildi.
Güvenilirliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Gregoryen takvimi, günümüze kadar kullanılan takvimler içinde en az hatalı olanıdır. Bir ekinoks yılı 365,242375365 gündür (365 gün 5 saat 49 dakika 12 saniye). Gregoryen Takvimi'nde ortalama yıl 365,2425 gündür ve gerçek ekinoks yılı uzunluğuna oldukça yakındır.
Senede ortalama 0.000,125 günlük bu ufak hata, yıllık olarak 10,8 saniyeye tekabül eder. Takvim hesaplamasında bir günlük hatanın ortaya çıkması için yaklaşık 8.000 yıl geçmesi gerekir. Bununla birlikte 8.000 yıl içerisinde bir ekinoks yılının uzunluğu da sabit kalmayıp hangi uzunlukta olacağı tam olarak bilinemez. Bu nedenlerle Gregoryen Takvimi, yeterli hassasiyette ve güvenirlikte bir takvimdir.[5]
Yılbaşı
[değiştir | kaynağı değiştir]Daha önce 25 Mart olan yılın ilk günü, daha sonradan 1 Ocak olarak kabul edildi. Şubat ayının 28 gün olması durumu da devam ettirildi.
.svg)
| Sıra | Ay | İngilizce | Gün sayısı |
|---|---|---|---|
| 1 | Ocak | January | 31 |
| 2 | Şubat | February | 28 ya da 29 |
| 3 | Mart | March | 31 |
| 4 | Nisan | April | 30 |
| 5 | Mayıs | May | 31 |
| 6 | Haziran | June | 30 |
| 7 | Temmuz | July | 31 |
| 8 | Ağustos | August | 31 |
| 9 | Eylül | September | 30 |
| 10 | Ekim | October | 31 |
| 11 | Kasım | November | 30 |
| 12 | Aralık | December | 31 |
Artık yıl
[değiştir | kaynağı değiştir]Artık yıllar, Şubat ayının 28 yerine 29 gün çektiği yıllardır. Bu uygulama; Dünya'nın Güneş çevresindeki bir turunun 365 gün değil, yaklaşık olarak 365 gün 6 saat sürmesi nedeniyle, her sene sonunda artan 6 saatlik süreleri bir tam güne çevirmek için oluşturulmuştur.
Gregoryen takvimde sonu -00 ile bitmeyen ve 4'e kalansız bölünebilen tüm yıllar, artık yıldır. Sonu -00 ile biten yıllar, yani yüzüncü yıllar ise, eğer 400'e bölünebiliyorlarsa artık yıl olabilirler. Örneğin, 1900 yılı artık yıl değilken 2000 yılı artık yıldır.
Artık yıllar her dört senede bir tekrar ettiği için, en son artık yıl olan 2024'tenen itibaren 2028, 2032, 2036... şeklinde 2100 yılına kadar devam edecektir. 2100 yılı 400'e kalansız bölünmediği için artık yıl olmayacaktır.[2]
Jülyen - Gregoryen çevrimi
[değiştir | kaynağı değiştir]2010 yılından beri, Jülyen takvimini Gregoryen takvime çevirmek için on dört gün ilave etmek gerekmektedir. Bu durum bazı Ortodoks kiliselerinin Noel kutlama tarihlerini 7 Ocak yerine 8 Ocak olarak değiştirmiştir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Miladi takvim nedir?". MÝLLÝYET HABER - TÜRKÝYE'NÝN HABER SÝTESÝ. 28 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ a b "Miladî Takvim - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ "Miladi Takvim Nedir? Miladi Takvim Özellikleri Nelerdir?". Ders: Tarih. 24 Ocak 2021. 26 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ "Hicri Takvim Nedir? Miladi takvim nedir? Arasındaki farklar nelerdir?". Bölge Gündem Haber. 19 Eylül 2017. 13 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ "Miladi Takvim Nedir ? » Bilgiustam". Bilgiustam. 24 Nisan 2015. 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
- ^ "Ortodokslarla Katolikler Noel'i neden farklı tarihlerde kutluyor?". euronews. 6 Ocak 2021. 6 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2021.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
