خضر بیگ
| ||||
|---|---|---|---|---|
 |
||||
| معلومات شخصیت | ||||
| پیدائش | سنہ 1407ء سیوری حصار |
|||
| وفات | سنہ 1459ء (51–52 سال) قسطنطنیہ |
|||
| عملی زندگی | ||||
| پیشہ | فلسفی ، الٰہیات دان ، قاضی ، شاعر ، منطقی | |||
درستی - ترمیم  | ||||
خضر بے یا خضر بیگ( ترکی زبان: Hızır Çelebi؛ عربی: خضر بك )، وہ 9ویں/15ویں صدی کے عثمانی حنفی ماتریدی ،عالم اور شاعر تھے اور استنبول کے پہلے قاضی بھی تھے۔ان کی سوانح عمری کا منفرد ماخذ، تاش کوپرو زادہ کی عربی تصنیف الشقایق النعمانیہ ہے۔ [1]
سیرت
[ترمیم]آپ سیوری حصار میں پیدا ہوئے تھے۔جہاں آپ کے والد جلال الدین قاضی تھے۔حالانکہ حقیقت یہ ہے کہ بعد میں بھی وہ قاضی تھے۔آپ نے اپنی تعلیم بورصہ میں مشہور عالم مولانا یگن کے تحت مکمل کی۔ جس کی بیٹی سے آپ نے شادی بھی کی اور پھر کہا جاتا ہے کہ وہ ایک استاد کے طور پر سیوری حصار واپس آئے۔اس نے علم کی ایسی شہرت حاصل کی کہ بورصہ میں محمد اول کے مدرسہ میں وظیفہ میں اضافہ کے ساتھ ان کا تقرر کیا گیا اور یہاں ان کے کچھ شاگرد بعد میں بڑے نامور عالم بنے۔اس کے بعد اس نے بورصہ میں بایزید اول کے مدرسے میں دوبارہ وظیفہ بڑھا کر پڑھایا اور اس کے علاوہ انگل کا قاضی مقرر ہوا۔ یہاں سے وہ ایڈیرنے کی Üç Şerefeli مسجد کے دو مدرسوں میں سے سب سے نئے مدرسوں میں چلے گئے اور وہاں سے یانبولو (موجودہ بلغاریہ میں) قاضی کے طور پر کام سر انجام دیے۔
ان کے تین بیٹے، یعقوب پاشا، مفتی احمد پاشا اور سنان پاشا، بھی قابل ذکر علما تھے، جو بعد میں مشہور تدرود کے مصنف تھے۔
موت
[ترمیم]857/1453ھ میں استنبول کی فتح کے بعد، وہ اس کے پہلے قاضی مقرر ہوئے، جس عہدے پر وہ 863/1458 میں اپنی وفات تک رہے۔وہ استنبول کے زائریک کوارٹر میں دفن ہیں، جہاں اس نے بعد میں مسجد بھی تعمیر کروائی جسے ایک مخصوص حجاج کا دین کے نام سے منسوب کیا گیا۔
انھیں ابو ایوب الانصاریؓ (Eyüp قبرستان) کی قبر کے پاس دفن کیا گیا تھا، جو پیغمبر اسلام کے ساتھی تھے۔ جو قسطنطنیہ کے پہلے عرب محاصرہ (674-678 عیسوی) کے دوران فوت ہوئے تھے۔
کام
[ترمیم]اگرچہ خضر بیگ کے بارے میں مشہور ہے کہ وہ عثمانی ادب میں مترجم تاریخ کو متعارف کرایا ہے، لیکن اس کی بہت کم ترکی نظمیں باقی ہیں اور ان کی شہرت عربی میں تین نظموں پر مشتمل ہے۔
پہلی، عقیدہ پر باسط میٹر میں ایک عقائدی قصیدہ، جسے نونیہ کہا جاتا ہے اور کئی تفسیروں کا موضوع رہا ہے۔ خاص طور پر ان کے شاگرد الخیالی کی طرف سے مشہور ہیں۔
ایک اور قصیدہ، جسے نونیہ بھی کہا جاتا ہے، جسے جواہر العقائد (عربی: جواهر العقائد) کہا جاتا ہے، جو عقیدہ کے ساتھ کام کرتا ہے، لیکن وفیر میٹر میں، عام طور پر اجلۃ لیلۃ او لیلتین (عربی: عجالة ليلة أو ليلتين) کے نام سے جانا جاتا ہے۔ ) بہت سی تفسیریں لکھ کر عثمانی دور میں خصوصی توجہ دی جاتی ہے۔
آخر میں، ایک مستزاد، فارسی قسم کے ہزدج میٹر میں ہے، جس کی ایک صدی سے زیادہ عرصے تک بہت تعریف کی گئی اور تقلید کی طرف راغب کیا گیا۔ برسل محمد طاہر نے مفدلی کے فارسی میں ترجمہ کا تذکرہ کیا ہے۔ جو اس نے سلطان محمد ثانی فاتح کی درخواست پر کیا تھا، غالباً زیر بحث کام، منطق پر، سراج الدین الارماوی (مطالی الانوار) ہے۔ d. 1283)۔
مزید دیکھو
[ترمیم]ابو حنیفہ ابو منصور المطوریدی
شمس الدین الفناری
سعدالدین تفتازانی
الشریف الجرجانی
اکمل الدین الببرتی
ابن کمال
ایبسود آفندی
محمد زاہد الکوثاری
محمد حمدی یزیر
عبد الغنی النبلسی
شاہ ولی اللہ دہلوی۔
عبد الحی لکھنوی
اشعری اور ماتریدیوں کی فہرست
مسلم الہیات کی فہرست
حواشی
[ترمیم]
حوالہ جات
[ترمیم]- ↑ H.A.R. Gibb (1979–1980)۔ The Encyclopaedia of Islam۔ Brill Publishers۔ صفحہ: 4–5
بیرونی روابط
[ترمیم]- حزیر بی کا کاواہر العکاید
- Hızır Çelebi (Hızır Bey)آرکائیو شدہ (Date missing) بذریعہ huzurpinari.com (Error: unknown archive URL)
- Hızır Çelebi (Hızır Bey)
ابتدائی اسلامی شخصیات
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| [9][10][11][12][13] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اشاعرہ |
|  | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| کتابیں | ||||||||||||||||||||||||||
| مزید دیکھیے | ||||||||||||||||||||||||||
ماتریدیہ متعلقہ سانچے
| ||||||||||||||||||||||||||
- ↑ The Quran
- ↑ عظیم فقہ
- ↑ الموطا'
- ↑ صحیح بخاری
- ↑ صحیح مسلم
- ↑ جامع الترمذی
- ↑ مشکوۃ الانوار
- ↑ روشنی کے لئے مخصوص
- ↑ اسلام میں خواتین: ایک انڈونیشیائی جائزہ by Syafiq Hasyim. Page 67
- ↑ ulama, bewley.virtualave.net
- ↑ 1.ثبوت اور تاریخت - اسلامی دلائل. theislamicevidence.webs.com
- ↑ Atlas Al-sīrah Al-Nabawīyah. Darussalam, 2004. Pg 270
- ↑ Umar Ibn Abdul Aziz by Imam Abu Muhammad ibn Abdullah ibn Hakam died 829
- 1407ء کی پیدائشیں
- 1459ء کی وفیات
- استنبول میں وفات پانے والی شخصیات
- اسلام ناؤ خانے
- 1458ء کی وفیات
- 1456ء کی وفیات
- محمد فاتح
- سلطنت عثمانیہ کے ماہرین قانون
- قضاۃ شریعت
- علمائے اہلسنت
- سنی فقہا
- سنی ائمہ
- سیوری حصار کی شخصیات
- ترک شعرا
- ترک سنی علماء اسلام
- ترک منطقی
- ترکی فلسفی
- عثمانی مسلم
- پندرہویں صدی کے مسلم الٰہیات دان
- ماتریدی شخصیات
- احناف