Trương Lệ Hoa

Trương Lệ Hoa; 張ちょう麗華れいか
	Trần Hậu Chủ Quý Phi
Thông tin chung
Phu quân	Trần Thúc Bảo
Hậu duệ
	Trần Thâm; Trần Trang
Tước hiệu	[Quý phi; 貴き妃ひ]

Trương Lệ Hoa (chữ Hán: 張ちょう麗華れいか, 559 - 589), còn gọi là Trần triều Trương Quý phi (陳ひね朝あさ張ちょう貴たか妃ひ), là một mỹ nhân tuyệt thế xuất hiện tại Nam triều thuộc nhà Trần.

Bà vốn xuất thân con nhà binh võ, giỏi ca kỹ múa hát, về sau này làm Quý phi của Nam triều Trần Hậu Chủ Thúc Bảo, nổi tiếng là một sủng phi gây loạn chính sự. Vào năm 589, nhà Tùy diệt nhà Trần, Trương Lệ Hoa bị vu tội Họa thủy ngộ quốc (祸水误国), bị Trưởng sử nhà Tùy là Cao Quýnh giết chết, có thuyết lại cho rằng người giết bà là Dương Quảng.

Tiểu sử

Trương Lệ Hoa xuất thân từ một gia đình binh gia, nhưng suy sút bần hàn ở Dương Châu, Giang Nam. Để kiếm kế sinh nhai, cha bà và anh trai đan chiếu kiếm sống.

Tuy là con nhà nông, phải phụ cha mẹ làm những công việc đồng áng nặng nhọc nhưng Lệ Hoa đang ở độ tuổi đôi mươi có nét đẹp khác lạ: "Da trắng như tuyết, mắt đen láy, thân hình toát lên vẻ thanh tú", những vẻ đẹp theo bà từ lúc mới sinh nên tên Lệ Hoa cũng do cha mẹ đặt từ các đặc điểm trên. Trương Lệ Hoa có mái tóc dài bảy thước, bóng đến soi gương được, lông mày như vẽ. Ngoài ra, bà còn có trí nhớ hơn người và sự nhạy bén nhận biết người tài, có thể nói là "Nhân gian có lời nào hay chuyện gì, luôn luôn biết trước"^[1].

Năm Quang Đại thứ 2 (568), Trương Lệ Hoa năm 10 tuổi được tuyển nhập cung, sung vào làm Thị nữ của Cung lương đệ (龚良娣), thiếp thất của Thái tử bấy giờ là Trần Thúc Bảo. Thái tử khi đó trông thấy Lệ Hoa, lập tức cảm mến liền lâm hạnh.

Năm Thái Kiến thứ 7 (575), Trương Lệ Hoa sinh hạ người con trai thứ tư của Thái tử, đặt tên là Trần Thâm (陈深)^[2]. Không lâu sau, Lệ Hoa lại sinh hạ người con thứ 8 là Trần Trang (陈庄).

Khuynh quyền Nam triều

Năm Thái Kiến thứ 14 (582), Trần Tuyên Đế băng hà, Thái tử Trần Thúc Bảo lên ngôi, sách sử gọi là Trần Hậu Chủ (陈后主ぬし).

Ngay khi nắm một quyền lực lớn nhất trong tay, Hậu Chủ đã cho rước Trương Lệ Hoa về cung, phong làm Quý phi và suốt ngày đắm đuối bên bà, bỏ mặc Hoàng hậu Thẩm Vụ Hoa và những lời can ngăn của quần thần. Ông coi Lệ Hoa như bảo bối quý báu nhất, đến nỗi khi lâm triều, bá quan khởi tấu quốc sự, đều cho Trương Lệ Hoa ngồi trên đầu gối, cùng quyết định đại sự thiên hạ. Bấy giờ, khi vừa lên ngôi thì em trai ông Thủy Hưng vương Trần Thúc Lăng (陈叔陵りょう) tạo phản, Hậu Chủ phải đánh dẹp và bị thương, thường ngự tại Thừa Hương điện (承うけたまわ香かおり殿どの). Hoàng hậu các tần phi không ai dám đến gần và chăm sóc, duy chỉ có Quý phi Trương Lệ Hoa thường xuyên ra vào, và gần như là ở tại đó cùng Hậu Chủ. Bấy giờ, mẹ của Hậu Chủ là Thái hậu Liễu Kính Ngôn ở tại Bách Lương điện (柏かしわ梁りょう殿どの), rất sủng ái và thiên vị Trương Lệ Hoa. Còn Thẩm Hoàng hậu không được lòng của cả Hậu Chủ và Thái hậu, do vậy chỉ ngụ tạm ở Cầu Hiền điện (求もとめ贤殿). Dần dần, mọi việc cần giải quyết trong hậu cung vốn dĩ do Hoàng hậu đảm nhiệm, nay đều rơi vào tay của Trương Quý phi^[3].

Năm Chí Đức nguyên niên (583), Hậu Chủ phong con trai cả của Quý phi Trương Lệ Hoa là Trần Thâm làm Thụy An vương (始はじめ安王やすおう), Trần Thâm do vì mẹ mình đắc sủng nên rất được Hậu Chủ yêu thương. Năm thứ 2 (584), Trần Hậu Chủ tại Quang Chiêu điện (光昭みつあき殿どの) tạo nên 3 tòa các; gồm Lâm Xuân các (临春阁), Kết Ỷ các (结绮阁) và Vọng Tiên các (望もち仙せん阁). Cả ba các đều cao trên 10 trượng, trang trí lộng lẫy xa hoa, có hơn 10 gian phòng. Hậu Chủ ngự ở Lâm Xuân các, Trương Quý phi ở Kết Ỷ các còn Cung-Khổng 2 vị Quý tần thì ở tại Vọng Tiên các^[4]. Trần Hậu Chủ lấy cung nhân Viên Đại Xá (袁大舍しゃ) trao cho chức Nữ học sĩ (女おんな学士がくし), mỗi khi có dịp thì Hậu Chủ đều tổ chức tiệc tùng, mời các quan viên nho sĩ vào Tam các, cùng Nữ học sĩ và Phi tần thưởng rượu ngâm thơ. Ngoài ra, Hậu Chủ còn cho người sáng tác nhạc dựa vào lời thơ, trong đó có Ngọc thụ hậu đình hoa (玉たま树后庭にわ花はな) và Lâm Xuân nhạc (临春乐); đều là những ca khúc xuất hiện tại thời gian này, miêu tả vẻ đẹp của Trương Quý phi và Khổng Quý tần.

Năm Chí Đức thứ 4 (586), Trần Hậu Chủ phong người con trai còn lại của Lệ Hoa là Trần Trang làm Hội Kê vương (会かい稽王). Cũng như người anh là Thủy An vương Thâm, Hội Kê vương Trang cũng do mẫu thân Lệ Hoa rất được Hậu Chủ sủng ái, cũng được Hậu Chủ chiếu cố đặc biệt.

Trương Lệ Hoa vào cung nhiều năm, có biệt tài ăn nói, cộng thêm nhan sắc tuyệt trần, nắm được sự tin yêu và sủng ái của Hậu Chủ. Từ khi Lệ Hoa có quyền lấn át cả Hoàng hậu Thẩm thị, các cung nhân trong cung không ai không kính trọng và xu nịnh bà, thường tìm cách đút lót để mong được chiếu cố. Lệ Hoa còn biết các thuật cầu đảo, mê tín, thường mời các Nữ vu (女おんな巫みこ) vào cung lập đàn tế tự, mê hoặc Hậu Chủ tin vào những điều kỳ bí. Do đó, Hậu Chủ càng tin tưởng Lệ Hoa không ngừng, thường cho Lệ Hoa can dự triều chính. Bấy giờ, Hậu Chủ bỏ bê triều chính, các quan tấu sớ đều phải qua hoạn quan Thái Lâm Nhân (蔡临儿) và Lý Thiện Độ (李り善よし度ど), mà cả hai đều chịu sự chi phối của Trương Lệ Hoa. Hậu Chủ ngày càng lún sâu vào hưởng lạc, quyết định có việc gì thì Trương Lệ Hoa có thể tự quyết định, sau đó hãy bẩm báo cho mình. Do đó, trong ngoài đều do lệ Hoa quyết định, tùy tiện phong tước, nhận hối lộ, kéo bè kết phái,... làm cho quốc sự Nam triều nhanh chóng hỗn loạn^[5].

Cái chết

Năm Trinh Minh thứ 2 (588), Trần Hậu Chủ quyết định phế Thái tử Trần Dận (陈胤), lập Thủy An vương Thâm làm Thái tử thay thế. Sang năm sau (589), nhà Tùy dẫn quân tấn công Nam triều, Tấn Vương Dương Quảng bao vây kinh đô Nam Trần. Trần Hậu Chủ bước đường cùng phải dẫn Trương Lệ Hoa và Khổng Quý tần nhảy xuống một cái giếng cạn ở Ngự Uyển để trốn quân Tùy. Cuối cùng bị bắt gọn.

Dương Quảng cũng suýt bị mỹ nhân hớp hồn, toan đưa bà về làm phi thiếp, Trưởng sử Cao Quýnh can ngăn: "Năm xưa Chu Vũ vương phạt Trụ, ra tay giết Đát Kỷ. Nay quốc triều bình định Trần triều, không thể dung túng Trương Lệ Hoa". Sau đó, Cao Quýnh sai người đưa Lệ Hoa đến suối Thanh Khê, ra tay giết chết. Năm đó bà 30 tuổi^[6]^[7]. Tương truyền, Trương Lệ Hoa trước khi bị hành quyết có di ngôn xin táng tại Tần Hoài, vì tự nhận thân phận thấp hèn, không thể táng cùng Hậu Chủ. Di hài bà sau đó được táng ở một cái giếng trời ở trên nguồn thượng sông Tần Hoài, dân gian tôn thờ làm [Bát nguyệt Quế hoa Hoa thần; 八はち月がつ桂かつら花はな花はな神しん].

Trong văn hóa đại chúng

Năm	Phim ảnh	Diễn viên
2014	Tùy đường anh hùng	Jang Seo Hee

Xem thêm

Tham khảo

^ 《陈书·张贵妃ひ传》："發はつ長ちょう七なな尺しゃく，鬢びん黑くろ如漆，光ひかり可か鑒人，特とく聰さと慧とし，有ゆう神かみ彩いろどり，進しん止とめ閑華，容色ようしょく端麗たんれい，每まい瞻視眄睞，光彩こうさい溢目，照あきら映うつ左右さゆう。嚐於閣かく上じょう靚妝，臨於軒のき檻おり，宮中きゅうちゅう遙はるか望のぞむ，飄若神仙しんせん。"
^ Nam sử - quyển 12 - Liệt truyện: 张贵妃ひ，名めい丽华，兵家へいか女おんな也。父兄ふけい以织席せき为业。后きさき主ぬし为太子たいし，以选入にゅう宫。时龚贵嫔为良娣，贵妃年ねん十じゅう岁，为之给使。后きさき主ぬし见而悦えつ之の，因いん得とく幸こう，遂とげ有ゆう娠，生なま太子たいし深ふか
^ 陳ひね書しょ/卷まき7: 後こう主しゅ遇ぐう后きさき既すんで薄うす，而張貴とうと妃ひ寵ちょう傾かたぶけ後宮こうきゅう，後宮こうきゅう之の政せい嵭歸之の，后きさき澹然未み嘗有所しょ忌き怨。
^ Nam sử - quyển 12 - Liệt truyện 2: 至德しとく二に年ねん，乃于光昭みつあき殿どの前ぜん起おこり临春、结绮、望もち仙せん三さん阁。高こう数すう十じゅう丈たけ，并数十じゅう间。其窗牖、壁かべ带、县楣、栏槛之の类，皆みな以沉檀まゆみ香が为之。又また饰以金玉きんぎょく，间以珠たま翠みどり，外そと施ほどこせ珠たま帘。内うち有ゆう宝たから床ゆか宝たから帐，其服玩之属ぞく，瑰丽皆みな近古きんこ未み有ゆう。每まい微ほろ风暂至いたり，香こう闻数里さと；朝日あさひ初はつ照あきら，光ひかり映うつ后きさき庭にわ。其下积石为山，引水ひきのみず为池，植うえ以奇树，杂以花はな药。后きさき主ぬし自じ居きょ临春阁，张贵妃ひ居きょ结绮阁，袭、孔あな二贵嫔居望仙阁，并复道交どうこう相しょう往来おうらい
^ Nam sử - quyển 12 - Liệt truyện 2: 时后主おも怠だる于政事せいじ，百ひゃく司つかさ启奏，并因宦者蔡临儿、李り善よし度ど进请，后きさき主ぬし倚隐囊，置おけ张贵妃ひ于膝上じょう共きょう决之。李り、蔡所不能ふのう记者，贵妃并为疏条，无所遗脱。因よし参さん访外事がいじ，人にん间有一言ひとこと一事いちじ，贵妃必先知ち白しろ之の，由ゆかり是ぜ益えき加か宠异，冠かん绝后庭にわ。而后宫之家か不ふ遵法じゅんぽう度ど、有ゆう絓于理り者しゃ，但ただし求もとめ恩おん于贵妃ひ。贵妃则令李り、蔡先启其事ごと，而后从容为言之の。大臣だいじん有ゆう不ふ从者，因いん而谮之の，言げん无不听。于是张、孔あな之の权，熏灼四方しほう。内外ないがい宗族そうぞく，多た被ひ引用いんよう。大臣だいじん执政，亦また从风而靡。阉宦便びん佞之徒と，内外ないがい交结，转相引进。贿赂公こう行ぎょう，赏罚无常，纲纪瞀乱矣
^ 司つかさ马光. 隋ずい纪·高祖こうそ文ぶん皇帝こうてい上之うえの上じょう. 资治通どおり鉴."高だか颎先入せんにゅう建たて康やすし，颎子德弘のりひろ为晋王おう广记室しつ，广使德弘のりひろ驰诣颎所，令れい留とめ张丽华，颎曰：‘昔むかし太ふとし公おおやけ蒙こうむ面めん以斩妲己，今こん岂可留とめ丽华！’乃令缚之，斩于青あお溪けい。"
^ 陳ひね書しょ/卷まき7: 後こう主張しゅちょう貴き妃ひ名めい麗華れいか，兵家へいか女おんな也。家いえ貧ひん，父兄ふけい以織席せき為事しごと。後こう主しゅ為ため太子たいし，以選入にゅう宮みや。是ぜ時じ龔貴嬪為良りょう娣，貴き妃ひ年ねん十じゅう歲さい，為之ためゆき給きゅう使し，後ご主おも見み而說焉，因いん得とく幸こう，遂とげ有ゆう娠，生なま太子たいし深ふか。後こう主しゅ即位そくい，拜はい為ため貴とうと妃ひ。性せい聰さと惠めぐみ，甚被寵ちょう遇ぐう。後こう主あるじ每ごと引貴妃ひ與あずか賓客ひんきゃく遊ゆう宴えん，貴き妃ひ薦こも諸しょ宮みや女おんな預あずか焉，後宮こうきゅう等とう咸德之の，競きおい言げん貴とうと妃ひ之の善ぜん，由ゆかり是ぜ愛あい傾かたぶけ後宮こうきゅう。又また好こう厭いや魅み之の術じゅつ，假かり鬼道きどう以惑後ご主おも，置おけ淫いん祀まつ於宮中ちゅう，聚諸妖巫使し之の鼓舞こぶ，因いん參さん訪おとずれ外事がいじ，人閒にんげん有ゆう一言ひとこと一事いちじ，妃ひ必先知之ともゆき，以白後ご主おも，由ゆかり是ぜ益えき重じゅう妃ひ，內外宗族そうぞく，多た被ひ引用いんよう。及隋軍ぐん陷おちい臺たい城じょう，妃ひ與あずか後のち主しゅ俱入于井，隋ずい軍ぐん出で之の，晉すすむ王おう廣ひろ命いのち斬き貴き妃ひ，牓於青あお溪けい中橋なかはし。

[1] 《陈书·张贵妃ひ传》："發はつ長ちょう七なな尺しゃく，鬢びん黑くろ如漆，光ひかり可か鑒人，特とく聰さと慧とし，有ゆう神かみ彩いろどり，進しん止とめ閑華，容色ようしょく端麗たんれい，每まい瞻視眄睞，光彩こうさい溢目，照あきら映うつ左右さゆう。嚐於閣かく上じょう靚妝，臨於軒のき檻おり，宮中きゅうちゅう遙はるか望のぞむ，飄若神仙しんせん。"

[2] Nam sử - quyển 12 - Liệt truyện: 张贵妃ひ，名めい丽华，兵家へいか女おんな也。父兄ふけい以织席せき为业。后きさき主ぬし为太子たいし，以选入にゅう宫。时龚贵嫔为良娣，贵妃年ねん十じゅう岁，为之给使。后きさき主ぬし见而悦えつ之の，因いん得とく幸こう，遂とげ有ゆう娠，生なま太子たいし深ふか

[3] 陳ひね書しょ/卷まき7: 後こう主しゅ遇ぐう后きさき既すんで薄うす，而張貴とうと妃ひ寵ちょう傾かたぶけ後宮こうきゅう，後宮こうきゅう之の政せい嵭歸之の，后きさき澹然未み嘗有所しょ忌き怨。

[4] Nam sử - quyển 12 - Liệt truyện 2: 至德しとく二に年ねん，乃于光昭みつあき殿どの前ぜん起おこり临春、结绮、望もち仙せん三さん阁。高こう数すう十じゅう丈たけ，并数十じゅう间。其窗牖、壁かべ带、县楣、栏槛之の类，皆みな以沉檀まゆみ香が为之。又また饰以金玉きんぎょく，间以珠たま翠みどり，外そと施ほどこせ珠たま帘。内うち有ゆう宝たから床ゆか宝たから帐，其服玩之属ぞく，瑰丽皆みな近古きんこ未み有ゆう。每まい微ほろ风暂至いたり，香こう闻数里さと；朝日あさひ初はつ照あきら，光ひかり映うつ后きさき庭にわ。其下积石为山，引水ひきのみず为池，植うえ以奇树，杂以花はな药。后きさき主ぬし自じ居きょ临春阁，张贵妃ひ居きょ结绮阁，袭、孔あな二贵嫔居望仙阁，并复道交どうこう相しょう往来おうらい

[5] Nam sử - quyển 12 - Liệt truyện 2: 时后主おも怠だる于政事せいじ，百ひゃく司つかさ启奏，并因宦者蔡临儿、李り善よし度ど进请，后きさき主ぬし倚隐囊，置おけ张贵妃ひ于膝上じょう共きょう决之。李り、蔡所不能ふのう记者，贵妃并为疏条，无所遗脱。因よし参さん访外事がいじ，人にん间有一言ひとこと一事いちじ，贵妃必先知ち白しろ之の，由ゆかり是ぜ益えき加か宠异，冠かん绝后庭にわ。而后宫之家か不ふ遵法じゅんぽう度ど、有ゆう絓于理り者しゃ，但ただし求もとめ恩おん于贵妃ひ。贵妃则令李り、蔡先启其事ごと，而后从容为言之の。大臣だいじん有ゆう不ふ从者，因いん而谮之の，言げん无不听。于是张、孔あな之の权，熏灼四方しほう。内外ないがい宗族そうぞく，多た被ひ引用いんよう。大臣だいじん执政，亦また从风而靡。阉宦便びん佞之徒と，内外ないがい交结，转相引进。贿赂公こう行ぎょう，赏罚无常，纲纪瞀乱矣

[6] 司つかさ马光. 隋ずい纪·高祖こうそ文ぶん皇帝こうてい上之うえの上じょう. 资治通どおり鉴."高だか颎先入せんにゅう建たて康やすし，颎子德弘のりひろ为晋王おう广记室しつ，广使德弘のりひろ驰诣颎所，令れい留とめ张丽华，颎曰：‘昔むかし太ふとし公おおやけ蒙こうむ面めん以斩妲己，今こん岂可留とめ丽华！’乃令缚之，斩于青あお溪けい。"

[7] 陳ひね書しょ/卷まき7: 後こう主張しゅちょう貴き妃ひ名めい麗華れいか，兵家へいか女おんな也。家いえ貧ひん，父兄ふけい以織席せき為事しごと。後こう主しゅ為ため太子たいし，以選入にゅう宮みや。是ぜ時じ龔貴嬪為良りょう娣，貴き妃ひ年ねん十じゅう歲さい，為之ためゆき給きゅう使し，後ご主おも見み而說焉，因いん得とく幸こう，遂とげ有ゆう娠，生なま太子たいし深ふか。後こう主しゅ即位そくい，拜はい為ため貴とうと妃ひ。性せい聰さと惠めぐみ，甚被寵ちょう遇ぐう。後こう主あるじ每ごと引貴妃ひ與あずか賓客ひんきゃく遊ゆう宴えん，貴き妃ひ薦こも諸しょ宮みや女おんな預あずか焉，後宮こうきゅう等とう咸德之の，競きおい言げん貴とうと妃ひ之の善ぜん，由ゆかり是ぜ愛あい傾かたぶけ後宮こうきゅう。又また好こう厭いや魅み之の術じゅつ，假かり鬼道きどう以惑後ご主おも，置おけ淫いん祀まつ於宮中ちゅう，聚諸妖巫使し之の鼓舞こぶ，因いん參さん訪おとずれ外事がいじ，人閒にんげん有ゆう一言ひとこと一事いちじ，妃ひ必先知之ともゆき，以白後ご主おも，由ゆかり是ぜ益えき重じゅう妃ひ，內外宗族そうぞく，多た被ひ引用いんよう。及隋軍ぐん陷おちい臺たい城じょう，妃ひ與あずか後のち主しゅ俱入于井，隋ずい軍ぐん出で之の，晉すすむ王おう廣ひろ命いのち斬き貴き妃ひ，牓於青あお溪けい中橋なかはし。

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]