Tây Ngụy Văn Đế
Tây Ngụy Văn Đế | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hoàng đế Trung Hoa | |||||||||||||
Hoàng đế Tây Ngụy | |||||||||||||
Trị vì | 535 – 551 | ||||||||||||
Tiền nhiệm | Bắc Ngụy Hiếu Vũ Đế | ||||||||||||
Kế nhiệm | Tây Ngụy Phế Đế | ||||||||||||
Thông tin chung | |||||||||||||
Sinh | 507 | ||||||||||||
Mất | 551 | ||||||||||||
An táng | Vĩnh lăng ( | ||||||||||||
Thê thiếp | xem văn bản | ||||||||||||
Hậu duệ |
| ||||||||||||
| |||||||||||||
Triều đại | Tây Ngụy | ||||||||||||
Thân phụ | Kinh Triệu vương Nguyên Du ( | ||||||||||||
Thân mẫu | Dương thị |
Tây Ngụy Văn Đế (
Bối cảnh[sửa | sửa mã nguồn]
Nguyên Bảo Cự sinh năm 507. Cha của ông là Kinh Triệu vương Nguyên Du (
Nguyên Du sủng ái Lý thị và có quan hệ nguội lạnh với Vu vương phi, một chị/em gái của Tuyên Vũ Thuận hoàng hậu. Do đó, Vu Hoàng hậu từng triệu Lý thị vào cung và đánh đập bà rất nghiêm trọng, và sau đó buộc bà phải trở thành một ni cô. Chỉ sau khi có sự can thiệp của cha Hoàng hậu là Vu Kính (于勁) thì Lý thị mới được trở về bên Nguyên Du. Trong khi đó, năm 508, Nguyên Du đã bị Tuyên Vũ trừng phạt vì phạm tội tham nhũng. Ông bị đánh 50 roi và bị giáng làm thứ sử Ký Châu (冀州, nay là trung bộ Hà Bắc). Trong giận dữ, Nguyên Du đã nổi loạn tại đô phủ của Ký Châu là Tín Đô (
Năm 532, sau một vài năm nội chiến, tướng Cao Hoan đã giành chiến thắng và lập một em họ của Nguyên Bảo Cự là Bình Dương vương Nguyên Tu lên ngôi hoàng đế (tức Hiếu Văn Đế). Hiếu Văn Đế không bằng lòng về việc Cao Hoan nắm quyền kiểm soát quân sự nên đã liên minh với các tướng Vũ Văn Thái và Hạ Bạt Thắng nhằm chống lại quyền kiểm soát của Cao Hoan. Nguyên Bảo Cự phụng sự cho Hiếu Vũ Đế với vai trò là một vị tướng. Năm 534, Hiếu Vũ Đế lập kế hoạch hành động chống lại Cao Hoan, song Cao Hoan đã biết được kế hoạch và đã cho quân tiến về Lạc Dương. Hiếu Vũ Đế quyết định chạy đến lãnh địa của Vũ Văn Thái, và Nguyên Bảo Cự cũng tháp tùng em họ, họ đến Trường An và cuối năm 534. Đi cùng với Hiếu Vũ Đế là Nguyên Minh Nguyệt (
Ban đầu, Vũ Văn Thái đã sẵn sàng để lập cháu trai của Hiếu Vũ Đế là Quảng Bình vương Nguyên Tán (
Trị vì[sửa | sửa mã nguồn]
Vũ Văn Thái trên danh nghĩa làm theo ý của Văn Đế trong hầu hết các vấn đề, song quyền lực thực tế nằm trong tay Vũ Văn Thái. Trong suốt những năm đầu trị vì, có những nghi ngờ về việc liệu Tây Ngụy có thể tồn tại được hay không, do Đông Ngụy khi đó là một nhà nước lớn mạnh hơn nhiều, và Cao Hoan đã nhiều lần tiến hành chinh phạt Tây Ngụy. Tuy nhiên, với tài năng của Vũ Văn Thái cùng các tướng khác, Tây Ngụy đã có thể chống chịu được các cuộc tấn công của Cao Hoan.
Năm 535, Văn Đế truy thụy cho cha là Văn Cảnh Hoàng đế, và truy thụy cho Dương thị là Hoàng hậu. Ông lập chính thất làm hoàng hậu (Ất Phất hoàng hậu) và lập con trai của bà là Nguyên Khâm làm thái tử. Cuộc hôn nhân của ông với Ất Phất Hoàng hậu được thuật lại là đã diễn ra hạnh phúc, bà là người có đức hạnh và xinh đẹp, và Văn Đế rất tôn trọng bà. Hoàng hậu sinh cho ông 12 người con, song chỉ có Nguyên Khâm và Vũ Đô vương Nguyên Mậu (
Năm 538, Tây Ngụy bị đe dọa bởi cuộc tấn công của Nhu Nhiên, Vũ Văn Thái ban đầu đã cố gắng để làm giảm bớt căng thẳng bằng cách gả con gái của một thành viên trong hoàng tộc cho Uất Cửu Lư Tháp Hàn (
Cũng trong năm 538, Tây Ngụy tạm thời kiểm soát cố đô Lạc Dương của Bắc Ngụy, khi Lạc Dương bị tấn công, Văn Đế (muốn đến thăm lăng mộ tổ tiên tại Lạc Dương) và Vũ Văn Thái đã dẫn quân củng cố phòng thủ của Lạc Dương, để quan Chu Huệ Đạt (
Mặc dù Ất Phất Hoàng hậu đã bị phế truất và trở thành một ni cô, Uất Cửu Lư Hoàng hậu vẫn không hài lòng về sự hiện diện của bà ở trong kinh thành. Do dó, năm 540, Văn Đế đã lệnh cho Nguyên Mậu nhậm chức thứ sử Tần Châu (
Năm 548, Vũ Văn Thái và Nguyên Khâm đang đi kinh lý các châu khi Văn Đế lâm bệnh, và khi họ hay tin, Vũ Văn Thái đã nhanh chóng trở về Lạc Dương, song Văn Đế đã phục hồi khi họ trở về.
Năm 549, Văn Đế ban hành một chiếu chỉ (có thể là theo yêu cầu của Vũ Văn Thái), lệnh rằng các những họ của người Tiên Ti đã cải sang họ Hán dưới thời Hiếu Văn Đế trị vì sẽ phải trở lại họ Tiên Ti gốc.
Năm 550, con trai của Cao Hoan là Cao Dương đã buộc Đông Ngụy Hiếu Tĩnh Đế phải nhường ngôi cho ông ta, chấm dứt triều đại Đông Ngụy và mở ra triều đại Bắc Tề. Văn Đế do đó trở thành người duy nhất tuyên bố là kế thừa ngai vàng Bắc Ngụy. Vũ Văn Thái tuyên bố Bắc Tề là một nhà nước nổi loạn và đã mở một chiến dịch tấn công lớn, song Cao Dương đã chỉ huy một đội quân lớn chống lại cuộc tấn công, và Tây Ngụy không những không đạt được gì mà còn để mất một số châu cho Bắc Tề.
Năm 551, Văn Đế qua đời và được tổ chức tang lễ theo nghi lễ dành cho hoàng đế cùng với Uất Cửu Lư Hoàng hậu, mặc dù cuối cùng Ất Phất Hoàng hậu được cải táng chôn cùng ông. (Không rõ bà đã được phục vị hoàng hậu hay chưa.) Nguyên Khâm lên kế vị (tức Phế Đế).
Thông tin cá nhân[sửa | sửa mã nguồn]
- Cha: Kinh Triệu vương Nguyên Du (
元 愉) - Mẹ: Dương thị
- Phối ngẫu:
- Hậu duệ:
- Con trai:
- Phế Đế Nguyên Khâm (
元 欽) - Tấn vương Nguyên Cẩn (
元 謹) - Vũ Đô vương Nguyên Mậu (
元 戊 ) - Cung Đế Nguyên Khuếch (
拓 跋 廓 ) - Lương vương Nguyên Kiệm (
元 儉) - Triệu vương Nguyên Ninh (
元 寧 ) - Yên vương Nguyên Nho (
元 儒) - Ngô vương Nguyên Công (
元 公 ) - Nghi Đô vương Nguyên Thức (
元 式 )
- Phế Đế Nguyên Khâm (
- Con gái:
- An Lạc công chúa, lấy Vương Bật (
王 弼) - Nghĩa Dương công chúa, lấy Đậu Chiếu (竇照)
- Tấn An công chúa, lấy Vũ Văn Giác (
宇文 覺 ) - Kim Minh công chúa, lấy Uất Trì Huýnh (
尉 遲 迥) - công chúa, lấy Vũ Văn Chấn (
宇文 震 )
- An Lạc công chúa, lấy Vương Bật (
- Con trai: