Thành Edo
Giang Hộ Thành | |
---|---|
Chiyoda, Tokyo, Nhật Bản | |
Thành Edo với các cung điện xung quanh, tranh thế kỷ 17. | |
Loại | Thành trì |
Thông tin địa điểm | |
Kiểm soát bởi | Hoàng gia Nhật Bản |
Điều kiện | Phần lớn chỉ còn là phế tích, một số phần được xây lại sau thế chiến II. Hiện là khuôn viên công cộng và là nơi đặt Hoàng cung Tokyo ngày nay. |
Lịch sử địa điểm | |
Xây dựng | Nhà Uesugi: 1457 Nhà Tokugawa: 1603 |
Xây dựng bởi | Ōta Dōkan Tokugawa Ieyasu |
Sử dụng | 1457-1868 1868-1873 |
Vật liệu | Đá granite, đất và gỗ |
Bị phá hủy | Bị hỏa hoạn phá hủy năm 1657, phần lớn phần còn lại bị phả hủy bởi một trận hỏa hoạn nữa vào ngày 5 tháng 5 năm 1873, và trong thế chiến II. |
Thông tin đơn vị đồn trú | |
Chủ sở hữu | Mạc phủ Tokugawa Sau Minh Trị Duy Tân thuộc về hoàng thất Nhật Bản |
Thành Edo (
Sau sự kiện đầu hàng của Mạc Phủ và cuộc Minh Trị Duy Tân, thành này đã bị phá bỏ để xây Hoàng cung Tokyo.
Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]
Sơ khai[sửa | sửa mã nguồn]
Nguồn gốc của thành Giang Hộ là Bình Sơn thành (
Tới thế kỷ 15, nhiều cuộc nổi loạn bùng phát ở vùng Kanto khiến gia tộc Edo rời đi, từ đó nơi này bị bỏ hoang.
Thời kỳ Kamakura[sửa | sửa mã nguồn]
Dưới thời Nhật Bản được cai trị bởi Mạc phủ Kamakura, năm 1457, thành Giang Hộ bắt đầu được xây dựng theo yêu cầu của Uesugi Sadamasa bởi Ōta Dōkan - một thuộc hạ của nhánh Ōgigayatsu thuộc gia tộc Uesugi. Thời gian này, thành có quy mô nhỏ, xây dựa trên cư sở cũ của nhà Edo, gồm 3 lớp khúc luân, được bảo vệ bởi những tháp canh yagura (
Thành Giang Hộ sau đó là nơi đóng quân của Uesugi Tomooki. Năm 1524, trong trận Takanawahara (còn gọi là cuộc vây hãm Edo), do bị thuộc hạ phản bội, Tomooki tử trận, gia tộc Hōjō chiếm đóng thành, đặt dấu chấm hết cho cuộc chiến kéo dài 17 năm tranh giành lãnh địa Kanto của nhà Hōjō và nhà Uesugi.
Năm 1590, Toyotomi Hideyoshi đưa quân vây hãm thành Odawara. Odawara thất thủ, hai anh em thủ lĩnh nhà Hōjō tự sát. Sau thắng lợi này, Hideyoshi phân cho thuộc hạ cấp cao thân cận nhất của mình là Tokugawa Ieyasu phần lãnh địa gồm 8 tỉnh do nhà Hōjō cai quản ở Kanto, đổi lấy 5 tỉnh của Ieyasu, Ieyasu đồng ý. Sau khi nhận lãnh địa mới, Tokugawa Ieyasu đóng quân tại Giang Hộ và bắt tay vào xây dựng thành trì tại đây. Trước khi Ieyasu tới tiếp quản, mặc dù với vai trò đô thị trung tâm của Musashi, Edo khi đó vẫn chỉ là một làng chài nhỏ nghèo nàn ở Kanto,còn thành Giang Hộ sơ khai bị cây cối bao phủ như rừng rậm và cỏ lau trải dài vô tận.
Sau khi Toyotomi Hideyoshi chết, con trai của ông nối ngôi khi mới 5 tuổi trong khi nhiều thuộc hạ lại ủng hộ Ieyasu. Kết quả của trận Sekigahara đã chính thức ghi danh Ieyasu trở thành người cai trị thực sự của Nhật Bản đương thời. Tokugawa Ieyasu nhận danh phong Chinh Di Đại Tướng quân năm 1603, chính thức thiết lập chế độ Mạc phủ Tokugawa.
Thời kỳ Tokugawa[sửa | sửa mã nguồn]
Dưới sự cai trị của Ieyasu, ông yêu cầu các lãnh chúa từ nhiều phiên tham gia xây dựng cải tạo thành Giang Hộ trở nên bề thế hơn. Tương truyền, Giang Hộ thành được Ieyasu tin tưởng giao phó cho đại danh Tōdō Takatora, mệnh danh là bậc thầy về thành quách thời đó, ông là người thiết kế xây dựng 20 lâu đài nổi tiếng trên khắp Nhật Bản.
Bản thiết kế thành Giang Hộ dưới thời Tokugawa Ieyasu là rất lớn và phức tạp, do vậy nó không thể hoàn thành toàn bộ dưới thời ông trị vì. 30 năm sau ngày khởi công, thành Giang Hộ mới hoàn thành, trải qua 3 đời tướng quân là Tokugawa Ieyasu, Hidetada và Iemitsu. Việc xây dựng và nâng cấp thành Giang Hộ quy tụ khoảng 300 nghìn người đến từ hàng trăm gia tộc lớn nhỏ khắp Nhật Bản tham gia. Lúc này, Giang Hộ thành đã trở thành lâu đài có quy mô lớn nhất Nhật Bản, nơi thiết lập trị sở của chính quyền Mạc phủ Tokugawa. Thời kỳ này, thành Giang Hộ được gọi là Ngự Thành (
Thời kỳ Minh Trị[sửa | sửa mã nguồn]
Sau hơn 265 năm cai trị, Mạc phủ Tokugawa dần lâm vào suy thoái. Quản lý đất nước yếu kém cùng nhiều điều khoản nhân nhượng cho người ngoại quốc mà Mạc phủ ký kết đã dấy lên trong lòng dân chúng nỗi phẫn uất từ lâu. Năm 1868, Minh Trị Thiên hoàng chủ trương lấy lại hoàng quyền. Cuộc Minh Trị Duy Tân thành công, tất cả chức sắc phụng sự Mạc phủ bị yêu cầu rời khỏi thành, thành Giang Hộ về tay triều đình không mất giọt máu nào. Sau khi dời đô khỏi Kyoto, Edo trở thành kinh đô mới với tên gọi Tokyo. Sau đó, thành bị phá bỏ để xây dựng hoàng cung mới của hoàng gia Nhật Bản, gọi là Đông Kinh Thành (
Từ sau chiến tranh thế giới II đến nay[sửa | sửa mã nguồn]
Sau khi Đế quốc Nhật Bản thua trận trong chiến tranh thế giới thứ hai, hoàng quyền của Thiên hoàng không còn tối cao nữa, phần lớn Cung Thành trở thành công viên mở cửa cho công chúng, khu vực dành cho hoàng gia Nhật Bản thu hẹp lại so với trước và được gọi là Hoàng Cư (
Cấu trúc[sửa | sửa mã nguồn]
Thành Giang Hộ được xây dựng chia làm nhiều khu vực có chức năng nhiệm vụ khác nhau, gồm 3 loại hình chính: phòng thủ, cư sở và trị sở.
Dưới thời Tokugawa, thành Giang Hộ xây dựng theo kiến trúc phòng thủ đặc trưng của Nhật Bản, gồm nhiều lớp tường thành bao bọc gọi là khúc luân (
Bản Thành[sửa | sửa mã nguồn]
Bản Thành (
- Bản Hoàn (
本丸 ; Honmaru): là khu cung điện trung tâm lớn nhất trong thành Giang Hộ, nơi đặt toàn bộ cơ quan đầu não của Mạc phủ Tokugawa và cũng là cư sở của gia đình tướng quân (ở đây chỉ bao gồm tướng mẫu - mẹ ruột của đương kim tướng quân, nhũ mẫu - mẹ nuôi của đương kim tướng quân, Đại Ngự Đài Sở - chính thất của tiên tướng quân, Ngự Đài Sở - chính thất của đương kim tướng quân, các trắc thất, phi tần và các con nhỏ của đương kim tướng quân. Những người khác trong gia đình tướng quân không có cư sở tại đây). Bản Hoàn chia làm hai khu vực là Biểu Ngự Điện (表 御殿 ; Omote Goten) và Áo Ngự Điện (奥 御殿 ; Oku Goten). Trong đó Biểu Ngự Điện là trị sở - nơi đặt sảnh chính để tổ chức các nghi lễ lớn quan trọng, Áo Ngự Điện là cư sở. Áo Ngự Điện lại chia thành hai khu vực nhỏ hơn là Trung Áo (中奥 ; Nakaoku) và Đại Áo (大奥 ; Ōoku). Đại Áo là nơi sống của gia đình tướng quân, gồm các cung điện do tướng quân phân chia cho chính thất và các phi tần. Trung Áo là khu cung điện nối Biểu Ngự Điện với Đại Áo, chỉ có số ít các Áo Nữ Trung trong Đại Áo được phép đi lại ở khu vực này. Thiên Thủ (天守 ; Tenshu) nằm ở phía đông khu vực Bản Hoàn, là một ngọn tháp phòng thủ cao 51 mét, gồm 5 tầng với các ô cửa sổ rất nhỏ, chỉ đủ để mũi tên từ cung bắn ra ngoài. Tháp Thiên Thủ của thành Giang Hộ là tháp phòng thủ lâu đài cao nhất Nhật Bản kể từ khi nó hoàn thành cho tới khi bị hỏa hoạn phá hủy, và sau đó không có tháp Thiên Thủ nào cao hơn nó được xây dựng nữa. - Nhị Chi Hoàn (
二 の丸 ; Ni-no-Maru): là lớp thành bao bọc Bản Hoàn, là nơi đặt dinh thự của các võ quan cao cấp phục vụ Mạc phủ. - Tam Chi Hoàn (
三 の丸 ; San-no-Maru) là lớp thành bao bọc Nhị Chi Hoàn, là nơi đặt dinh thự của các võ quan chư hầu của gia tộc tướng quân.
Ngày nay, toàn bộ Bản Thành đều không còn tồn tại. Riêng Thiên Thủ chỉ còn lại phần móng, gọi là Thiên Thủ Đài (
Tây Chi Hoàn[sửa | sửa mã nguồn]
Tây Chi Hoàn (
Ngày nay, Tây Chi Hoàn là Hoàng Cư của hoàng thất Nhật Bản.
Hồng Diệp Sơn[sửa | sửa mã nguồn]
Hồng Diệp Sơn (
Hồng Diệp Sơn còn là nơi đặt cơ quan phòng cháy chữa cháy của thành Giang Hộ với tên gọi Hồng Diệp Sơn Hỏa Chi Phiên (
Văn Khố[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 1602, Tokugawa Ieyasu thành lập một thư viện bên trong cung điện của thành Giang Hộ gọi là Phú Sĩ Kiến Đình Văn Khố (
Dưới thời Bunka Bunsei (Văn Hóa Văn Chính), Kondō Jūzo (
Tổng cộng có trên 100 nghìn văn kiện, văn thư, sách các loại được lưu trữ tại thư viện này, bao gồm nhiều văn bản có giá trị lịch sử rất quan trọng, ví dụ như hồ sơ về phả hệ gia tộc Tokugawa. Từ sau Minh Trị Duy Tân, thư viện được quản lý bởi văn khố Nội các Hoàng gia và ngày nay do Cục Lưu trữ Quốc gia Nhật Bản tiếp quản.
Xuy Thượng Ngự Uyển[sửa | sửa mã nguồn]
Xuy Thượng Ngự Uyển (
Sau Minh Trị Duy Tân, từ năm 1869, Xuy Thượng Ngự Uyển trở về trạng thái ban đầu, là ngự uyển của hoàng gia. Năm 1961, Chiêu Hòa Thiên hoàng cho xây dựng cung điện riêng tại đây, Xuy Thượng Ngự Uyển bị cấm không cho dân chúng vào trong nữa.
Những lần bị phá hủy[sửa | sửa mã nguồn]
Việc Tokugawa Ieyasu đặt trị sở tại Edo đã biến vùng đất này từ một làng chài nghèo nhanh chóng trở thành trung tâm thương mại, chính trị của nước Nhật thời đó. Vùng Edo trở thành đô thị lớn hàng đầu thế giới vào thế kỷ 18 với khoảng hơn 1 triệu người. Dân cư đông đúc, nhà ở và thành trì lại được xây dựng chủ yếu bằng gỗ nên Edo thường xuyên xảy ra hỏa hoạn, đến mức dân gian Nhật Bản có câu "hỏa hoạn và đánh nhau là hoa của Edo" (
- Minh Lịch đại hỏa (
明 暦 の大火 ; Meireki-no-daika): trận hỏa hoạn rất lớn xảy ra vào năm 1657, tức năm Minh Lịch thứ 3 (明 暦 三 年 ; Meireki san-nen). Trận hỏa hoạn này phá hủy phần lớn thành Giang Hộ, bao gồm cả tháp Thiên Thủ. Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, Mạc phủ Tokugawa quyết định không xây dựng lại ngọn tháp này nữa để tiết kiệm chi phí. - An Chính đại địa chấn (
安政 大 地震 ; Ansei dai-jishin): trận động đất lớn năm 1855, tức năm An Chính thứ 2 (安政 二 年 ). Sự kiện này phá hủy nhiều tháp canh, cổng và các bức tường khúc luân của thành. - Năm 1873, tức năm Minh Trị thứ 6 (
明治 六 年 ; Meiji roku-nen), một trận hỏa hoạn khác thiêu rụi Tây Chi Hoàn, mà lúc này đang được triều đình sử dụng làm hoàng cung. Sau đó chỉ một phần Tây Chi Hoàn được xây dựng lại. - Quan Đông đại chấn tai (
関東大震災 ; Kantō dai-jinsai): những công trình còn lại trong thành bị tàn phá trong trận đại động đất vùng Kanto năm 1923, tức năm Đại Chính thứ 12 (大正 十 二 年 ; Taishō jūni-nen). Hòa Điền Thương Môn (和田 倉 門 ; Wada kura-mon) - một cổng thành bị phá hủy hoàn toàn và nó không được xây dựng lại nữa. Một số cổng khác của thành được khôi phục và tháo dỡ pháo đài bên trên. - Trận không kích của không quân Hoa Kỳ năm 1945, tức năm Chiêu Hòa thứ 20 (
昭和 二 十 年 ; Shōwa nijū-nen), đã phá hủy Đại Thủ Môn (大手門 ; Ōte-mon) - một cổng khác của thành. Cổng này được xây dựng lại vào năm 1967 (Chiêu Hòa thứ 42;昭和 四 十 二 年 ; Shōwa yonjūni-nen).
Ngoài các sự kiện trên, nhiều cung điện bị hoàng gia tháo dỡ để xây dựng hoàng cung mới.
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- Ponsonby-Fane, Richard A. B. (1956). Kyoto: The Old Capital of Japan, 794-1869. Kyoto: The Ponsonby Memorial Society.
- Schmorleitz, Morton S. (1974). Castles in Japan. Tokyo: Charles E. Tuttle Co. tr. 99–112. ISBN 0-8084-1102-4 Kiểm tra giá trị
|isbn=
: giá trị tổng kiểm (trợ giúp). - Motoo, Hinago (1986). Japanese Castles. Tokyo: Kodansha. tr. 200 pages. ISBN 0-87011-766-1.
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Thành Edo. |
- Rebuilding "Edo-jo" Association
- National Museum of Japanese History: Folding screens depicting scenes of the attendance of daimyo at Edo castle Lưu trữ 2009-04-22 tại Wayback Machine
- National Archives of Japan: Ryukyu Chuzano ryoshisha tojogyoretsu, scroll illustrating procession of Ryukyu emissary to Edo, 1710 (Hōei 7). Lưu trữ 2008-04-03 tại Wayback Machine
- National Archives of Japan: Ryuei Oshirosyoin Toranoma Shingoten Gokyusoku ukagai shitae, scroll showing artwork added to partitions of castle keep during reconstruction after 1844 fire, artist was Kanō Eitoku (1814 - 1891) Lưu trữ 2008-12-24 tại Wayback Machine