2019
Uiterlijk
't Joar 2019 is e geweun joar die begunt ip e diesndag in de Gregorioansche kalender. 't Is 't 19e joar van 't 3e millennium en van d' 21e êeuwe en 't tienste joar van 't decennium 2010-2019.
Gebeurtenissn
[bewerkn | brontekst bewerken]- januoari
- 1 - Roemenië pakt 't vôorzitterschap van de Road van d' Europeesche Unie over.
- 1 - Matera (Itoalië) en Plovdiv (Bulgareye) zyn Culturele hoofdstad van Europa 2019.
- 16 - In de Kenioanschn hoofdstad Nairobi wordt 'n anslag gepleegd ip e luxe hotel. Der valln 21 dooie en meer of 30 gekwetste. De Somalische terreurgroep Al-Shabaab eyst den anslag ip.
- februoari
- 12 - De Republiek Macedonië verandert zyn noame in Noord-Macedonië.
- moarte
- 15 - By ansloagn met automoatische woapns ip twêe moskees in de stad Christchurch in Nieuw-Zeeland, valln zeker viftig dooie en tientalln gekwetste.
- 18 - By e schietincident ip e tram in Utrecht valln vier dooie en vuuf gekwetste.
- 23 - Achter e joarnlange stryd wordt de stad Baghouz in Syrië, 't latste bolwerk van Islamitische Stoat (IS), veroverd.
- april
- 15 - By e groote brand gerakt de Notre-Dame van Parys zwoar beschoadigd. By de brand is de torrespitse en 't dek ingestort.
- 21 - By ansloagn in Sri Lanka stervn meer of 300 menschn en teminste 450 geroakn gekwetst. Den anslag wordt ipg'eyst deur de lokoale extremistische moslimorganisoasje National Thowheeth Jama'ath.
- 21 - Poaschn
- 27 - Keunienksdag in Holland. De keunienklyke familie bezoekt Amersfoort.
- 28 - Parlementsverkieziengn in Spanje. De socialistische partie PSOE van eeste minister Pedro Sánchez wordt de grotste partie.
- 30 - De Japaneesche keyzer Akihito treedt of. Den 1ste meye volgt zyn zeune Naruhito hem ip.
- meye
- 1 - Naruhito wordt keyzer van Japan.
- 4 t/m 6 - Kroonienge van keunienk Rama X van Thailand.
- 14 t/m 18 - 't 64e Euroviezjesongfestival goat deure in Israël.
- 18 - Den Hollansche zanger Duncan Laurence wint 't Eurosongfestival vor Holland mè 't liedje Arcade.
- 26 - Regionoale, federoale en Europeesche verkieziengn in België.
- 27 - Start van de regeriengsoenderhandeliengn in België.
- juni
- 5 - By de parlementsverkieziengn in Denemarkn winn de socioaldemocroatn, oender leydienge van Mette Frederiksen.
- 15 - Referendum ip de Noordelyke Salomonseylandn over oenofhankelykheid van Papoea-Nieuw-Guinea.
- 28 - De latste restn van de Morandibrugge, die in ogustus 2018 instortte, wordn gecontroleerd ipgebloazn.
- 28 - In Gallargues-le-Montueux, in 't departement Gard, wordt e temperateure gemeetn van 45,9 °C, de warmste temperateure oois gemeetn in Vrankryk.
- juli
- 1 - Finland pakt 't voorzitterschap van de Road van d' Europeesche Unie over van Roemenië.
- 2 - Ip 'n Europeeschn top in Brussel wordt de Belgischn eeste minister Charles Michel verkoozn toet derde voorzitter van den Europeesche Road. De Duutsche Ursula von der Leyen wordt voorngedreegn ols nieuwe Commisjevoorzitter.
- 2 - Liesbeth Homans legt de eed of ols eeste vrouwelyke minister-president van Vloandern in de regerienge-Homans.
- 13 - Wilfried Vandaele (N-VA) wordt de nieuwe voorzitter van 't Vlams Parlement.
- 16 - De nominoasje van Ursula von der Leyen ols voorzitter van d' Europeesche Commisje deur den Europeesche Road wordt met e nipte meerderheyd bevestigd deur 't Europees Parlement.
- 18 - De ministers in de nieuwe Brusselsche regerienge-Vervoort III leggn den eed of.
- 24 - België beleeft mè 39,9°C in Kleine-Brogel d' hoogste dagtemperateure oois sedert 't begun van de metiengn.
- 25 - De temperateure in België stygt vo den eeste kèe boovn de 40,0°C. In Begynendyk wordt e temperateure gemeetn van 41,8°C, de warmste dag oois.
- ogustus
- 3 - In El Paso (Texas) schiet 'n 21-joarign in e wienkelcenter 20 willekeurige menschn dood. De nacht doarip schiet e 24-joarign in Dayton (Ohio) 9 menschn dood, woaroender zyn zuster.
- 12 - Vluchtn van en noa 't vliegpling van Hongkong wordn twèe doagn g'annuleerd noar anleydienge van de protestn in Hongkong.
- 28 - De Britsche premier Boris Johnson zendt 't parlement were mè reces, nu toet 14 oktober.
- september
- 5 - E meerderheyd binn 't Brits Lêgerhuus (House of Commons) stemt vor e wet die e no-deal-brexit ip 31 oktober moe vorkommn. De brexit wordt were uutgesteld.
- 5 - Deur den orkoan Dorian zyn der ip de Bahama's zeker 20 dooie gevalln.
- 23 - De Britsche reysorganisoasje Thomas Cook zet al heur activiteitn stop. 600.000 reyzigers over heel de weireld kommn vaste te zittn ip hunder vakansebestemmienge.
- 23 - In New York start e VN Klimoattop met e speech van de zestienjoarige Greta Thunberg.
- 24 - De voorzitter van 't Amerikoans Huus van Ofgevoardigdn, Nancy Pelosi, stelt 'n ofzettiengsprocedeure voorn teegn president Donald Trump. De president wordt deur de Democroatn dervan beschuldigd dat 'n den Oekraïensche president Zelensky telefonisch oender druk zou gezet hèn vor e corruptieoenderzoek te begunn teegn zyn pollitieke rivoal Joe Biden.
- 30 - Den N-VA, Open Vld en CD&V kommn toet e regeriengsakkoord vo de nieuwe Vlamsche regerienge: de regerienge-Jambon.
- oktober
- 2 - Eedofleggienge vo de nieuwe Vlamsche regerienge-Jambon.
- 9 - Turkeye valt Noordwest-Syrië binn vo de Koerdische militie YPG in Rojava te verdryvn achter dat de Verênigde Stoatn vertrokkn zyn uut 't gebied.
- 22 - Inhuldigienge van de nieuwe keyzer van Japan Naruhito.
- 27 - Sophie Wilmès volgt Charles Michel ip en wordt d' eeste vrouwelyke eeste minister van België.
- november
- 5 - 't Kabinet-Trump zegt 't Klimoatakkoord van Parys ip, woadeure da 't vanof 4 november 2020 nie mèe van kracht is in de Verênigde Stoatn.
- 10 - De vierde Spoansche verkieziengn in vier joar tyd zyn gewonn deur minister-president Pedro Sánchez. 't Parlement is achter die verkieziengn nog meer verdeeld of vodien.
- 29 - By 'n anslag by London Bridge wordn vuuf menschn neregestookn, van wien dan der twêe stervn. De doader wordt deur de poliesje dôodgeschootn.
- december
- 1 - COVID-19-pandemie: 't Êeste gekende geval van COVID-19 wordt vastegesteld in Wuhan, Hubei, China.
- 2 - In Madrid goat de 25e klimoatconferensje van de Verênigde Noaties van start.
- 9 - In Nieuw-Zeeland barst de vulkoan White Island uut ip e moment dan der 47 menschn ip 't eyland zyn. Der valln uutendelyk 19 dooie.
Geboorn
[bewerkn | brontekst bewerken]Gestorvn
[bewerkn | brontekst bewerken]- januoari
- 18 - Etienne Vermeersch (84), West-Vlamsche filosoof
- februoari
- 6 - Tony Souveryns (71), Vlamsche basketcoach
- 13 - Willy Lambregt (Willy Willy) (59), West-Vlamsche muzikant
- 19 - Karl Lagerfeld (85), Duutsche mode-oentwerper en kunstnoare
- moarte
- 14 - Godfried Danneels (85), West-Vlamsche kardinoal en eirtsbisschop
- april
- 9 - Paul Severs (70), Vlamsche zanger
- 19 - Patrick Sercu (74), West-Vlamsche coureur
- 23 - Jan van Luxemburg (98), groothertog van Luxemburg
- meye
- 13 - Doris Day (97), Amerikoansche actrice en zangeresse
- 20 - Niki Lauda (70), Oostnrykschn ottocoureur
- 30 - Martine Bijl (71), Hollansche zangeresse en actrice
- juli
- 17 - Robert Waseige (79), Belgische foetballist en trainer
- 19 - Rutger Hauer (75), Hollanschn acteur
- ogustus
- 16 - Christina van de Nederlandn (72), Hollansche prinsesse
- 16 - Peter Fonda (79), Amerikoanschn acteur
- 16 - Felice Gimondi (76), Italioansche coureur
- september
- 26 - Jacques Chirac (86), president van Vrankryk
- oktober
- 22 - Marieke Vervoort (40), Vlamsche paralympische kampioene
- 13 - Raymond Poulidor (83), Fransche coureur
- november
- 22 - Gaston Durnez (91), West-Vlamsche schryver, dichter en journalist
- december
- 14 - Panamarenko (79), Vlamsche kunstnoare
- 18 - Alain Barrière (84), Fransche zanger
- 24 - Fred Emmer (85), Hollansche nieuwslezer
Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie 2019 van Wikimedia Commons. |