Ecologie & verspreiding Wilde averuit is een plant van zonnige, droge, grazige maar niet te dicht begroeide plaatsen op kalkhoudend, humusarm zand. Zij is goed bestand tegen droogte en hitte. In Nederland groeit Wilde averuit vanouds langs de grote rivieren en in de duinen bij Haarlem. De soort is vooral een bewoner van rivierduinen, een biotoop die tot de meest bedreigde van Nederland behoort. Vrijwel geen enkel rivierduin is onberoerd gebleven voor vergraving, recreatie, zware bemesting, kunstmatige beregening en bochtafsnijdingen. Wilde averuit staat verder op zanddijken, in zandige bermen in uiterwaarden, en op een enkel spoorwegemplacement. De weinige resterende groeiplaatsen bij Haarlem betreffen wegbermen in en nabij de duinen. Wilde averuit is een zeer zeldzame soort in Nederland geworden. In het oostelijk rivierengebied is de plant zeldzaam geworden en in de Hollandse duinen vrijwel verdwenen. Tegenover deze achteruitgang staat dat de plant soms ver buiten deze gebieden opduikt langs snelwegen. Wilde averuit is kensoort voor het Verbond van de droge stroomdalgraslanden. CC-BY-SA 3.0 Niko Buiten, 2020

Ecologie

Bodem
Zonnige, vrij open plaatsen op droge, voedselarme tot matig voedselrijke, kalkhoudende en min of meer humusarme zandgrond.

Groeiplaats
Rivierduinen, dijken, langs spoorwegen, grasland, bermen (uiterwaarden), zeeduinen (bermen in de binnenduinen) en braakliggende grond.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeldzaam in het oostelijke rivierengebied en zeer zeldzaam in de Hollandse duinen.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam ingeburgerd in de duinen. Vroeger ook op enkele plaatsen in het binnenland.

Wallonië
Sinds 1979 werd de soort nog slechts op 2 plaatsen waargenomen.

Wereld
In een groot deel van het noordelijk halfrond, van subtropische tot continentale gebieden. De soort mijdt erg regenrijke gebieden.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	droge, neutrale graslanden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	kruidachtige chamaefyt
Zaadbank:	zeer kortlevend (< 1 jaar)
Bloeitijd:	augustus - herfst

Literatuur
Dirkse, G.M. (2009) De Wilde averuit (Artemisia campestris subsp. campestris) in Nijmegen: geschiedenis, voorkomen en beheer. Stichting Natuurmuseum Nijmegen en omstreken [met de resultaten van een complete inventarisatie van de groeiplaats in Nijmegen]

Hartsen, F.A. (1868) Artemisia campestris - Nederliggende Alsem Flora Batava 13: 993-993

Kobus, J.D. (1866) Flora van Wageningen en aangrenzende gemeenten. A. Ophorst, Wageningen

Sloff, J.G. & J.L. van Soest (1939) Het fluviatiele district in Nederland en zijn flora II. Nederlandsch kruidkundig archief. Serie 3 49: 268-306 

Vuyck, L. (1920) Artemisia campestris var. maritima (A. crithmifolia) - Strandvorm der veldalsem Flora Batava 25: 1927-1927

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 73

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 609

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 715

Nederlandse Oecologische Flora 4: 82

Wilde Planten 2: 249

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De opstijgende stengels zijn vertakt, taai, glanzend bruinrood, weinig behaard en hebben een houtige voet. Bladeren De meestal gesteelde bladeren zijn 2 tot 3-voudig diep veerdelig. De bovenste bladeren zijn minder gedeeld en vaak zittend. Deze zijn lijnvormig tot bijna draadvormige en hebben 0,5 tot 1 mm brede slippen. Ze zijn zijdeachtig behaard, worden snel kaal en zijn dan glanzend donkergroen. Ze verspreiden maar een beetje geur. Bloemen Eenslachtig (een bloem met alleen mannelijke of alleen vrouwelijke geslachtsorganen). Eenhuizig (mannelijke en vrouwelijke bloemen op dezelfde plant). De bloemhoofdjes vormen brede pluimen. De hoofdjes zijn 2 tot 3 mm groot, geel, geelgroen of bruinrood, eivormig en staan rechtop of ze staan af. De buitenste bloemen zijn vrouwelijk. De andere zijn mannelijk. De omwindselbladen zijn kaal of ze worden spoedig kaal. Vruchten Een eenzadige dopvrucht of nootje. De zaden zijn zeer kortlevend (< 1 jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,30-1,00 m.
Bloemkleur:	geel of rood
Type vrucht:	eenzadige dopvrucht of noot
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	éénslachtig, éénhuizig

Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar. Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode, dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF

download hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.