Ruhtaministeriija lea bearjadaga almmustahttán stáhta bušeahttaárvalusa jahkái 2025. Bušeahttaárvalusa mielde Sámedikki ruhtadeamis čuhppojuvvo boahtte jagi garra gieđain stáhtaekonomiija váttis dili dihte. Árvalusa mielde Sámediggi lea massimin kulturiešmearrideapmái oaivvilduvvon ruhtadeamis 568 000 euro.
Sámedikki ságadoalli Pirita Näkkäläjärvi lea sakka behtton bušeahttaárvalussii, go čuohppamat čuhcet garrasit Sámedikki doaimmaide.
– Lea buorre, ahte mii diehtit masa mii galgat ráhkkanit. Muhto gal mun lean hui fuolas das, ahte mo mii Sámedikkis bastit čađahit buot daid bargguid, mat leat midjiide lágas mearriduvvon, dadjá Näkkäläjärvi.
Kulturiešmearrideapmái oaivvilduvvon ruhtadeami juolluda vuoigatvuođaministeriija. Jus badjel bealle miljovnna euro sturrosaš čuohppamat ollašuvvet, de das leat stuorra váikkuhusat politihkalaš doaimmaide.
Näkkäläjärvi mielde ruđas máksojuvvojit earret eará čoahkkingolut, ráđđádallamat ja bargojoavkkuide oassálastimat. Seastimat sáhttet váikkuhit maiddái bargovehkii, dasgo ruđain mákset válmmaštalli virgeolbmuid, lávdegottiid áššemeannudeaddjiid ja hálddahusbargiid bálkkáid. Seastimiin sáhttet leat váikkuhusat maiddái Giellagáldu doibmii ja hálddahussii.
Čuohppamat gusket maiddái Davvi-Suoma sosiálasuorggi máhttinguovddáža dahje Poske sámegielat doaimma, mii massá beali dálá ruhtadeamis. Boahtte jagi doibmii lea várrejuvvon bušeahttaárvalusas šat 18 750 euro.
Bušeahttaárvalusa mielde goit eará sámeruđat bissot seamma dásis go dánge rádjai. Sámegielat oahppomateriálaide čujuhuvvo 800 000 euro, mii lea seamma ollu jahkái 2024. Sámegielat árrabajásgeassimii fas juolluduvvo evttohusa mielde 240 000 euro ja giellabeassedoibmii 1,3 miljovnna euro. Sámegielat sosiála- ja dearvvašvuođabálvalusaid dorvvasteapmái ja ovddideapmái čujuhuvvo 562 000 euro, mii lea seamma olu go dán jagi.
Vuogáiduvvandoaimmat jo jođus
Sámedikki ollislaš bušeahtta leamašan jagis 2024 sullii 10 miljon euro.
Ruhta čoggo máŋggain gálduin, dego vuoigatvuođaministeriija, oahpahus- ja kulturministeriija sihke sosiála- ja dearvvašvuođaministeriija hálddahussuorggis. Doaibmaruhta boahtá maiddái Oahpahusráđđehusa bokte, eará stáhtadoarjagis, iežas doaimma boađuin ja maid eará doarjagis.
Sámedikki hálddahus lea juo giđđat ráhkkanišgoahtán heivehan- ja vuogáiduvvandoaimmaide seastimiid geažil. Bargu ovdána dál ja Sámedikki stivra galgáge čoahkkanit borgemánu 19. beaivve suokkardallat seastimiid.
– Mii joatkit analysa, mis leat garra áiggit ovddabealde, dadjá Näkkäläjärvi.
Boahtte vahkus Sámedikki sátnejođiheaddjijoavku goit dolle Helssegii deaivat riikabeaijoavkkuid, politihkkáriid ja maiddái stáhtaministtar Petteri Orpo.
– Mii geahččalit dál čilget, ahte manin lea dehálaš, ahte Sámedikkis lea ruhtadeapmi ja doarvái ruhtadeapmi čađahit ja fuolahit buot daid bargguid, mat leat midjiide lágas addojuvvon ja mat dárbbašuvvojit vai mii sáhttit doarjut ja ovdánahttit buot sámegielaid ja sámekultuvra ja sámi iešmearrideami, dadjá Näkkäläjärvi.
Sámediggi geahččala vel váikkuhit árvalussii
Petteri Orpo ráđđehus lea álggu rájes bargagoahtán dan guvlui, ahte stáhta galgá dál seastit garrasit ja seastimat gusket olles servodaga.
Oktiibuot stáhta bušeahtta lea boahtte jahkái 88,1 miljárda euro ja vuolláibáza lea 12,2 miljárda.
Sámediggi ii áiggo goit vel vuollánit bušeahttaárvalusain.
– Lihkus dás leat vel bušeahttaráđđádallamat ovddabealde ja lea áigi váikkuhit. Ja dat manná dohko jagi lohppii ovdal go dat boahtá dat loahpalaš bušeahtta, ahte dás lea vel vejolašvuohta váikkuhit. Muhto gal mii fertet ráhkkanit dasa, ahte Sámediggi gártá seastit olu boahtte jagi, oaivvilda Näkkäläjärvi.
Ráđđehusa bušeahttaságastallan dollojuvvo 3. ja 4. čakčamánu. Stáhta bušeahttaevttohus gieđahallojuvvo ruhtaváljagottis ja stáhtaráđi oktasaščoahkkimis čakčamánu 23. beaivve.
