Tokuqava İeyasu
Tokuqava İeyasu | |
---|---|
| |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri |
![]() |
Vəfat tarixi | 1 İyun 1616-cı il (73 yaşında) |
Vəfat səbəbi | mədə xərçəngi |
Uşaqları |
|
Fəaliyyəti | Samuray |
Fəaliyyət illəri | 1603-1605 |
![]() |
|
![]() |
Minamoto Şahzadəsi, diplomat və sərkərdə sülaləsinin banisi, Ən yaxın silahdaşı və məsləkdaşı Odasının, mərkəzləşdirilmiş feodal dövlətinin yaradılması başa vuran Yaponiyada Nobunaqi və Toötomi.Tokuqava dövrü (
Hadisələr Redaktə 1600: Sekiqahara döyüşü. Tokuqava İeyasu daymyoların ordularını məğlub edərək Yaponiyanın böyük hissəsi üzərində hakimiyyətini qurur. 1603: İmperator Tokuqava İeyasunu şoqun təyin edir və o öz hökumətini Edoya (indiki Tokio) köçürərək Tokuqava şoqunlar sülaləsinin əsasını qoyur. 1605: Tokuqava İeyasu şoqunluqdan gedir və yerini oğlu Tokuqava Hidetadaya verir. 1607: Koreyanın Coson sülaləsi Tokuqava şoqunatında öz səfirliyini yaradır. 1611: Ryukyu adaları Satsuma vilayətinin vassalına çevrilir. 1614: Tokuqava İeyasu Yaponiyada xristianlığı qadağan edir. 1615: Osaka döyüşü. Tokuqava İeyasu Toyotomi ailəsinin əlində olan Osaka qalasını mühasirəyə aldı. Tokuqavanın hakimiyyəti bütün Yaponiyada məşhurlaşdı. 1616: Tokuqava İeyasu vəfat edir. 1623: Tokuqava İemitsu üçüncü şoqun seçilir. 1633: Tokuqava İemitsu xaricə səfər etməyi və xarici kitablar oxumağı qadağan edir. 1635: Tokuqava İemitsu daymyoların üzərinə icbari şəkildə bir il Edoda xidmət etmək mükəlləfiyyətini (sankin kotay) qoydu. 1637: Yüksək vergilərdən bezən kəndlilər Şimabara üsyanını (1637–38) başlatdılar. 1638: Tokuqava İemitsu gəmi tikintisinə qadağa qoydu. 1639: Milli özünütəcrid (Sakoku Rey) fərmanı verildi. Hollandlardan başqa bütün digər xaricilərin Yaponiyaya girişinə qadağa qoyuldu. 1641: Tokuqava İemitsu çinli və hollandlardan başqa bütün xaricilərin Yaponiyaya gəlməsinə qadağa qoydu. 1650: Sülhün bərqərar olması ilə yeni zadəgan təbəqəsi, buşido ("döyüşçünün yolu") qaydalarına riayət edən savadlı döyüşçülər formalaşdı. 1657: Böyük Meyreki yanğını Edo şəhərinin böyük hissəsini məhv etdi. 1700: Kabuki və ukiyo-e teatrları məşhurlaşdı. 1707: Fudzi vulkanı püskürdü. 1774: İlk dəfə Qərb tibb əsərinin tərcüməsi olan Kaytay Şinşo anatomiya kitabı Sugita Gempaku və Maeno Ryotaku tərəfindən nəşr olundu. 1787: Matsudaira Sadanobu, şoqunların ali şura üzvü, Kansey islahatlarını başlatdı. 1792: Rusiya nümayəndəsi Adam Laksman Ezonun şərqindəki (indiki Hokkaydo) Nemuroya gəlir. 1804: Rusiya nümayəndəsi Nikolay Rezanov Naqasakiyə çatır və Yaponiya ilə ticarət əlaqələri qurmağa uğursuz cəhd göstərir. 1837: Oşio Heyhaçiro üsyanı. 1841: Tenpo islahatları. 1854: ABŞ Yaponiyanı ticarət sahəsində "Kanaqava müqaviləsi"ni imzalamağa məcbur etdi. Bu müqavilə iki əsr sonra yenidən Yaponiyanı xaricilərin üzünə açdı. 1855: Rusiya və Yaponiya diplomatik əlaqələr qurdular. 1864: Britaniya, Fransa, Hollandiya və ABŞ hərbi gəmiləri Şimonoseki limanını bombalayırlar və xaricilərin istifadəsinə daha çox yapon limanının açılmasına nail olurlar. 1868: Tokuqava Yoşinobu hakimiyyətdən imtina edir, Tokuqava şoqunatınin hakimiyyəti bitir və paytaxtı Tokioda olmaqla və ilahi xüsusiyyətlərə malik olan imperator (yaxud mikado) hakimiyyəti bərpa olunur.
Həyatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Tokuqava İeyasu 31 yanvar 1543-cü ildə Yaponiyanın Okazaki anadan olub. O 1560 1580-ci illərdə şərqdə Tokuqava Suruqa əyalətinə öz ərazilərini genişləndirdi. Yaponiyanın Şizuoka prefektura "Yaponiyanın" birləşməsi planının həyata keçirilməsi üçün güclü hərbi-iqtisadi bazasını yaratdı. O 1582-ci ildə, İeyasu Nobunaqi Odasının vəfatından sonra onun mirası uğrunda mübarizəyə qoşulub, lakin Toötomi ona uduzub və son 1586-cı ildə vassalla özünü tanıyıb. 1603-cü ildə İeyasu Söquna adını alıb. 1868-ci ilədək Yaponiyada Edo şəhərində üçüncü Samuray hökumətini yaratmışdır. Tokuqava İeyasu 1616-cı ildə vəfat edib.