زمانی ئارامی
زمانی ئارامی (ناوی خۆی: ܐܪܡܝܐ)زمانێکی سامی ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاستە، کە بە دامەزراندنی شارستانییەتی ئارامی لە ناوەڕاستی سووریا دەستی پێکرد، زمانێکی فەرمی بوو لە ھەندێک وڵاتی جیھانی کۆن و زمانی ژیان بوو لە ھیلالی بەپیت، بە زمانێکی پیرۆز دادەنرێت، سەرەتای نووسینەکەی دەگەڕێتەوە بۆ سەدەی دەیەمی پێش زایین، بەڵام لە سەدەی پێنجەمی پێش زایین لە دوای سەرھەڵدانی ئیمپراتۆرییەتی ئاشووری نوێ (٩١١–٦٠٥ پێش زایین)، و پەرتووکەکانی دانیال، بووە زمانی باڵادەست لە ھیلالی بەپیتدا و عزرا تێیدا نووسراوە، ھەروەھا پەرتووکەکانی دەریای مردوو کە زمانی سەرەکییە لە تەلموددا، مێژوونووسان بەگشتی ھاوڕان لەسەر ئەوەی کە زمانی ئارامیی، بە تایبەتی زمانی ئارامیی فەلەستینی-جوولەکە لە زاراوەی جەلیلیدا، زمانی عیسای مەسیح و زمانی قوتابییەکانییەتی،[١][٢][٣] [٤] لەکاتێکدا زمانی ئارامیی باو بووە زمانی پارێزگای یەھودا بوو لە ماوەی سەدەی یەکەمی زایینیدا،[٥][٦] زمانەکانی عەرەبی و فارسی و عیبری و یۆنانی و لاتینی لەژێر کاریگەرییدا بوون. زمانەکە ھێشتا وەک زمانێکی ڕۆژانە لە ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست بەکاردەھێنرێت، بەتایبەتی لەنێو ئەو کەسانەی کە گۆڕاون بۆ ئایینی مەسیحی کە پەیڕەوی لە کڵێساکانی مەسیحی سووری دەکەن لە سووریا، مانگی بەپیت , تورکیا و ئێران، و لە ویلایەتی میشیگان لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا بەھۆی کۆچکردنی بەرفراوانی سووری و عێراقییەکانی ئارامی زمان بۆ دیترۆیت و سوێد، ئەڵمانیا و ھۆڵەندا لە کۆچبەرانی ڕۆژھەڵاتن.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «Which language did Jesus speak». Bulletin of the John Rylands University Library of Manchester. 53 (1). 1970. لە ڕەسەنەکە لە ٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٧ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
{{cite journal}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی) - ^ Handbook to exegesis of the New Testament. Brill. 1997. pp. 110–12. ISBN 978-90-04-09921-0.
- ^ Book "Bar Kokhba: The rediscovery of the legendary hero of the last Jewish Revolt Against Imperial Rome" p. 234
- ^ Dunn 2003.
- ^ «Aramaic language».
- ^ «What Language Did Jesus Speak?». Markdroberts.com. لە ٢٠ی ئازاری ٢٠١٤ ھێنراوە.
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە زمانی ئارامی تێدایە. |