Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές.Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 17/10/2015.
Ηεκπαίδευσημετην ευρεία έννοια περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες που έχουν σκοπό την επίδραση με συγκεκριμένο τρόπο στη σκέψη, στο χαρακτήρα καιστη σωματική αγωγή του ατόμου. Από τεχνικής πλευράς, μετη διαδικασία της εκπαίδευσης αποκτώνται συγκεκριμένες γνώσεις, αναπτύσσονται δεξιότητεςκαιικανότητεςκαι διαμορφώνονται αξίες (ηθική, ειλικρίνεια, ακεραιότητα χαρακτήρα, αίσθηση του δικαίου, αφοσίωση, επαγγελματισμός, υπευθυνότητα, κτλ). Η εκπαίδευση γίνεται με βάση συγκεκριμένες μεθόδους (θεωρητική διδασκαλία, επίδειξη, ανάθεση εργασιών, πρακτική εξάσκηση, κτλ), σε ένα ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα, με συγκεκριμένους μαθησιακούς στόχους και είναι οριοθετημένη χρονικά.
Η λέξη προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμαεκπαιδεύωπου σημαίνει ανατρέφω από παιδική ηλικία, μορφώνω, διαπαιδαγωγώ.
Σύμφωνα μετο άρθρο 14 ,των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ , FRA (European Union Agency For Fundamental Rights) το όποιο άφορα τις ελευθερίες «1.Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στην εκπαίδευση καιστην πρόσβαση στην επαγγελματική και συνεχή κατάρτιση .». Επομένως όλοι έχουν δικαίωμα στην μόρφωση ανεξαρτήτως ηλικίας , αναπηρίας , φύλλου, οικονομικής κατάστασης ή εθνικότητας. Οι εκπαιδευτικοί φορείς, μέσα από τα σχολεία προσπαθούν να ενσωματώσουν όλα τα άτομα μιας κοινωνίας , ανεξαρτήτως των παραπάνω , προσφέροντας ευκαιρίες στην μόρφωση . Τα σχολεία αποτελούν ένα από ταπιο σημαντικά εκπαιδευτικά κοινά των πολιτών μιας κοινωνίας .
Σύμφωνα μετον Ντυρκέμ, η εκπαίδευση ορίζεται ως η δράση που κατευθύνεται από τις γενιές των ενηλίκων στις γενιές εκείνες πουδεν είναι ακόμα αρκετά ώριμες γιατην κοινωνική ζωή.
Σύμφωνα μετονΖαν Πιαζέ, «Η εκπαίδευση συνίσταται στη διαμόρφωση δημιουργών, ακόμη κιανδεν υπάρξουν πολλοί, ακόμη κιανοι δημιουργίες του ενός είναι μικρότερες του άλλου. Χρειάζεται η διαμόρφωση εφευρετών, ανακαινιστών, όχι κομφορμιστών».
Στο βιβλίο του Τσαούση «Λεξικό της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης» συναντάμε τον παρακάτω ορισμό: «Εκπαίδευση είναι μορφή εξειδικευμένης κοινωνικοποίησης που ασκείται κατά κανόνα από φορείς που βρίσκονται έξω από την οικογένεια και έχει ως περιεχόμενό της την μετάδοση γνώσεων, δεξιοτήτων και μορφών ενέργειας ή συμπεριφοράς (εντός ειδικών ιδρυμάτων).
Η εκπαίδευση, μετη στενή της σημασία και όπως αυτή χρησιμοποιείται σήμερα στην επιστήμη της παιδαγωγικής, σημαίνει τη συστηματική καιτην οργανωμένη διαδικασία της αγωγής και της μάθησης, που αφενός προγραμματίζεται από την πολιτεία ή από οποιονδήποτε άλλο φορέα, δημόσιο ή ιδιωτικό (Π. Ξωχέλλης,1986,1997), αφετέρου υλοποιείται από τους φορείς αυτούς. Επειδή όμως η εκπαίδευση είναι ένα δημόσιο αγαθό, γι' αυτό την εποπτεία καιτην ευθύνη γιατην υλοποίησή της την έχει, και οφείλει νατην έχει, εξολοκλήρου η Πολιτεία.
Οι σκοποί της εκπαίδευσης διαφέρουν από χώρα σε χώρα και από εποχή σε εποχή. Η σύγχρονη εκπαίδευση δεν έχει ξεκαθαρισμένους σκοπούς λόγω της γρήγορης ανάπτυξης, παρ'όλα αυτά γίνονται γενικώς αποδεκτοί οι παρακάτω σκοποί:
Ο σχηματισμός του χαρακτήρα, πουθα βοηθήσει τους νέους στις σχέσεις τους με τους συνανθρώπους τους.
Η μετάδοση και ίσως η βελτίωση της εθνικής κουλτούρας.
Ο εφοδιασμός των νέων με γνώσεις και δεξιότητες ανάλογα με τις ικανότητές τους, ώστε να κερδίσουν τα απαραίτητα γιατη ζωή καινα συμβάλλουν στην περαιτέρω ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.
Η προσπάθεια να γίνουν οι νέοι ικανοί να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες.
Η μάθηση να εστιάζει στον τρόπο μάθησης για έναν κόσμο που συνέχεια αλλάζει και όχι σε αποστήθιση πληροφοριών.
Η εκπαίδευση να έχει μαθητοκεντρικό χαρακτήρα.
Η απόκτηση κριτικής σκέψης και λογικής κρίσης.
Η καλλιέργεια δεξιοτήτων.
Η κοινωνικοποίηση καιη ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων, οι οποίες χαρακτηρίζονται από ευγένεια και αλληλοσεβασμό.
Επιπλέον, οD.J. O’Connor λέει ότι οι σκοποί της εκπαίδευσης πρέπει να είναι:
Να εφοδιάσει τους ανθρώπους με τις βασικές δεξιότητες (π.χ. ανάγνωση, γραφή, αριθμητική) που τους χρειάζονται: α)γιανα πάρουν τη θέση τους στηνκοινωνίακαιβ) να αναζητήσουν περισσότερη γνώση.
Να τους εφοδιάζει με επαγγελματική κατάρτιση πουθα τους βοηθήσει να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα της ζωής.
Να τους ξυπνήσει το ενδιαφέρον καιτην αγάπη για γνώσεις.
Να τους κάνει να αποκτήσουν κριτική σκέψη.
Να τους φέρει σε επαφή μετην κουλτούρα καιτα επιτεύγματα του ανθρώπου καινα τους εξασκήσει, ώστε νατα εκτιμούν.
Η ηθική εξύψωση του ατόμου, η ανάπτυξη ηθικής συνείδησης και ήθους.
Οι σκοποί αυτοί δείχνουν ότι η εκπαίδευση είναι μια διαδικασία ουδέτερη και αυτόνομη, πουδεν έχει καμία σχέση μετο δογματισμό και τους αυταρχικούς τρόπους διδασκαλίας καιπου αποβλέπει στην ανάπτυξη των αναλυτικών και συνθετικών ικανοτήτων του ατόμου. Αλλά είναι αδύνατο να επιτευχθεί αυτό, όταν η εκπαίδευση είναι ξεκομμένη από τον κοινωνικό της περίγυρο. Το άτομο είναι ανάγκη να θεωρήσει τον εαυτό τουσαν αναπόσπαστο μέλος της κοινωνίας καισε αυτά τα πλαίσια να μορφωθεί, επειδή οι συνθήκες γιατην ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας μπορούν να δημιουργηθούν μόνο μέσα σεμια κοινωνία χωρίς ανταγωνισμούς και κοινωνικές διακρίσεις.
Τέλος, πρέπει να επισημάνουμε ότι η παιδεία καιη εκπαίδευση δεν είναι ταυτόσημοι όροι. Η εκπαίδευση είναι θεσμός της πολιτείας με συγκεκριμένους μαθησιακούς στόχους και περιεχόμενο και έχει καθορισμένη χρονική διάρκεια. Αντίθετα η παιδεία δεν περιορίζεται σε κάποια συγκεκριμένη ηλικία. Επεκτείνεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου, αφού ποτέ δε σταματά να δέχεται επιδράσεις, ερεθίσματα από το περιβάλλον στο οποίο ζει. Η έννοια «παιδεία» είναι πλατύτερη από την έννοια «εκπαίδευση».
Για κάθε εκπαιδευτικό και κοινωνικό σύστημα, η αξιολόγηση ως θεσμός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος τόσο της εκπαιδευτικής διαδικασίας όσο και της εκπαιδευτικής πολιτικής και έχει άμεση σχέση μετην εκπαιδευτική πραγματικότητα της εκάστοτε κοινωνίας. Η έννοια της αξιολόγησης στην εκπαίδευση καιη αντίστοιχη διαδικασία αναπτύχθηκαν και καθιερώθηκαν στις διάφορες χώρες σχεδόν ταυτόχρονα μετην ανάπτυξη των συστημάτων εκπαίδευσης. Η αξιολόγηση αποκαλείται "εκπαιδευτική αξιολόγηση" ή "αξιολόγηση στην εκπαίδευση", καθώς το κεντρικό σημείο αναφοράς της είναι η εκπαίδευση.
Η αξιολόγηση στην αρχική της μορφή εμφανίστηκε σχεδόν αποκλειστικά μέσα στο σχολείο, με σκοπό την αξιολόγηση των μαθητών. Ο βασικός προβληματισμός των εκπαιδευτικών και γενικότερα όσων εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία ήταν για πολλά χρόνια η ανάπτυξη αντικειμενικών μεθόδων που αφορούν στη διαπίστωση καιτη μέτρηση των γνώσεων που αποκτώνται στη σχολική μονάδα. Η εκπαιδευτική αξιολόγηση αποτελεί μία ευρεία έννοια και καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα διαδικασιών με κοινό χαρακτηριστικό τη διερεύνηση, αποτίμηση ή εκτίμηση και καταγραφή ποιοτικών ή ποσοτικών μεγεθών της εκπαίδευσης. Κατά συνέπεια, η αξιολόγηση είναι μια πολυδιάστατη και σύνθετη διαδικασία που αξιοποιεί διάφορα επιστημονικά πεδία. Τις τελευταίες δεκαετίες οι σύγχρονες τάσεις στην εκπαίδευση οδήγησαν στην εξέλιξη της εκπαιδευτικής αξιολόγησης, η οποία αποτελεί πλέον νέο και ξεχωριστό επιστημονικό πεδίο των επιστημών αγωγής.
"Η αξιολόγηση της εκπαίδευσης πρέπει:
να συμβάλλει στη διεύρυνση της γνώσης γιατο επιτελούμενο σε κάθε εκπαιδευτική μονάδα έργο
να προωθεί διαδικασίες ανάπτυξης των σχολείων καινα ενθαρρύνει τις πρωτοβουλίες σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο
να υποστηρίζει τη λήξη ορθολογικών αποφάσεων και
να λειτουργεί ως μοχλός βελτίωσης ή αλλαγής των εκπαιδευτικών πρακτικών και γενικότερα του εκπαιδευτικού συστήματος."
Ο όρος εκπαίδευση πρωτοεμφανίστηκε το 12ο αιώνα, γύρω στο 1200 μ.Χ., στηΒ. Ιταλία, Αγγλία, Ισπανία, Γερμανία, Τσεχία γιατην αναβάθμιση του εργατικού δυναμικού, μιας και έχουμε καιτη βιομηχανική επανάσταση το 18ο αιώνα στην Αγγλία. Η παροχή δωρεάν στοιχειώδους εκπαίδευσης γινόταν από φιλανθρωπικές και θρησκευτικές οργανώσεις, των οποίων ο στόχος ήταν πρωταρχικά ηθικός καιτων οποίων η αντίληψη γιατο βαθμό μόρφωσης που ήταν αναγκαίος γιατον σκοπό αυτόν, ήταν πολύ περιορισμένος. Σύμφωνα μετον Durkheim οι εκπαιδευτικοί μετασχηματισμοί είναι πάντα αποτέλεσμα και ένδειξη των κοινωνικών μετασχηματισμών και βάσει αυτών πρέπει να ερμηνεύονται. Με άλλα λόγια, η εκπαίδευση αλλάζει καθώς αλλάζει η κοινωνία.
Το μοναστήρι της Ναλάνταστην Ινδία αποτέλεσε σημαντικό κέντρο εκπαίδευσης κατά την αρχαιότητα
Διαφοροποιήσεις στη σημασία του όρου εμφανίστηκαν στην εποχή της Αναγέννησηςκαιτου ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, όπου η μελέτη της κλασσικής γραμματείας αντικατέστησε την αυστηρή εκπαίδευση στη λογική που κατείχε κεντρική θέση στο σχολαστικισμό του Μεσαίωνα. Τώρα πια δινόταν έμφαση στην ελκυστικότητα της παρουσίασης, την κομψότητα της μορφής καιτο εκλεπτυσμένο και επεξεργασμένο ύφος και όχι στην ανάπτυξη της δύναμης της λογικής.
Το επίπεδο εκπαίδευσης ανά χώρα, σύμφωνα με στοιχεία του 2007/2008
Δεν είναι δυνατόν ναμη σημειώσει κανείς και δύο πολύ βασικούς σταθμούς στην ιστορία της εκπαίδευσης. Οα’ που χρονολογείται στις αρχές του 20ού αιώνα και χαρακτηρίζει τη μετάβαση από το λεγόμενο «παλαιό» στο «νέο» σχολείο (σχολείο εργασίας) επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην εσωτερική μορφή και λειτουργία της εκπαίδευσης, δηλαδή στο περιεχόμενο καιτη μεθόδευση της διδασκαλίας καθώς καιστη σχέση εκπαιδευτικού και μαθητή. Οβ’ σταθμός καλύπτει την περίοδο μετά τοΒ’ Παγκόσμιο πόλεμο, όπου μεταδίδεται το εκάστοτε ισχύον σύστημα γνώσεων και αξιών σε κάθε κοινωνική ομάδα, ασκείται κοινωνικός έλεγχος, ενώ το παιδαγωγικό έργο γίνεται πλέον επάγγελμα και διαμορφώνεται ένα πλέγμα προσδοκιών και νορμών γιατο φορέα του επαγγελματικού ρόλου.
Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να προσαρμοστεί στη σημερινή εποχή. Οι μαθητές βρίσκονται στο επίκεντρο όλων των εκπαιδευτικών εγχειρημάτων και πρέπει να είναι προετοιμασμένοι γιατον κόσμο, γιατον διεθνή ανταγωνισμό και όχι γιατον στενό ελληνικό χώρο. Βασικά στοιχεία που πρέπει να αποκτήσουν οι μαθητές μέσα από το σχολείο είναι η ικανότητα να σκέφτονται κριτικά, να συλλέγουν πληροφορίες από πολλαπλές πηγές, να αξιολογούν πηγές καινα συνθέτουν. Η μάθηση επικεντρώνεται στο πώς να μαθαίνετε για έναν κόσμο που αλλάζει, όχι στην απομνημόνευση πληροφοριών. Ας μην χαθούμε στα ασήμαντα και ας χαθούν οι καλές προθέσεις στην πολυπλοκότητα. Μεμια αμερικανική προσέγγιση που βασίζεται στην ουσία καιτα αποτελέσματα, είναι απλή αλλά έχει και βάθος. Εμβαθύνουν στην ελληνική γλώσσα, την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, τον Πλάτωνα καιτον Αριστοτέλη καιμια βαθιά αγάπη γιατη χώρα μας θα τους συντροφεύει όταν φεύγουν στο εξωτερικό.
Κόκκοτας Β. Π. Η ελευθερία στην εκπαίδευση (2η έκδ.). Αθήνα: Γρηγόρης.
Marples R. (Επιμ.) Οι σκοποί της εκπαίδευσης. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Ματάκιας Α. Λεξικό Εννοιών. Γνωστικό υλικό για τις Εκθέσεις. Αθήνα: Πελεκάνος.
Banks Ο. (1987). Η κοινωνιολογία της εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής.
Blackledge D., Hunt B. (1995). Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης. Αθήνα: Έκφραση.
Παπάς Ε. Α. Σχολική Παιδαγωγική. Αθήνα: Ατραπός.
Παιδαγωγική Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια – Λεξικό. Αθήνα (1989): Ελληνικά Γράμματα.
Παπακωνσταντίνου, Π. (1993), Εκπαιδευτικό έργο και αξιολόγηση στο σχολείο. Αθήνα: Έκφραση.
Παλαιοκρασσάς, Σ.-Δημητρόπουλος, Σ.-Κωστάκη, Α.-Βρεττάκου, Β. (1997), Αξιολόγηση της εκπαίδευσης: ευρωπαϊκές τάσεις και πρόταση για ένα πλαίσιο ελληνικής πολιτικής. Αθήνα: Ίων.
Σολομών, Ι. (1999), Εσωτερική αξιολόγηση και προγραμματισμός του εκπαιδευτικού έργου στη σχολική μονάδα. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
Herder (1967). Μεγάλη Παιδαγωγική Εγκυκλοπαίδεια. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
