Η αποστολή (αγγλικά: The Mission) είναι βρετανικής παραγωγής δραματική κινηματογραφική ταινία του 1986, που βασίζεται σε ιστορικά γεγονότα σχετικά με την ιεραποστολή στη Νότια Αμερική του 17ου και του 18ου αιώνα.[1] Σκηνοθέτης της ταινίας είναι ο Αγγλογάλλος Ρολάν Ζοφέ (αγγλ. προφ.: Ρόουλαντ Τζόφι), σεναριογράφος ο Ρόμπερτ Μπολτ και πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Τζέρεμι Άιρονς, Ρέυ Μακάναλυ, Άινταν Κουίν, Τσέρι Λούνγκι και Λίαμ Νίσον.
Η ταινία κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ των Καννών και Όσκαρ Καλύτερης Φωτογραφίας. Είναι μία από τις μόλις 15 ταινίες που υπάρχουν στην κατηγορία «Θρησκεία» του Καταλόγου ταινιών του Βατικανού.[2] Η μουσική της, έργο του Ιταλού συνθέτη Ένιο Μορικόνε, αξιολογήθηκε πρώτη σε ψηφοφορία που οργάνωσε ο αυστραλιανός ραδιοσταθμός ABC Classic FM για τις 100 καλύτερες μουσικές ταινιών το έτος 2013.
Ο Ισπανός Ιησουίτης ιερέας πατήρ Γκαμπριέλ εισέρχεται στην απάτητη ζούγκλα πάνω από τους Καταρράκτες Ιγκουασού, σήμερα στα σύνορα Αργεντινής-Παραγουάης, προκειμένου να ιδρύσει μια ιεραποστολή και να κηρύξει τον Χριστιανισμό στον τοπικό πληθυσμό των Ινδιάνων Γ(κ)ουαρανί. Οι Γκουαρανί αρχικώς δεν ήταν ανεκτικοί προς τους ξένους γενικά. Είχαν δέσει έναν προηγούμενο ιερέα σε έναν ξύλινο σταυρό και τον είχαν ρίξει από τους καταρράκτες (σκηνή που εικονίζεται στην εμβληματική αφίσα της ταινίας). Αλλά ο πατήρ Γκαμπριέλ, αφού αναρριχηθεί στο μέρος πάνω από τους καταρράκτες, αρχίζει να παίζει το κλαρίνο του μέσα στη ζούγκλα. Οι πολεμιστές Γκουαρανί, αιχμαλωτισμένοι από τη μουσική, τον αφήνουν να ζήσει.
Στο μεταξύ, ο μισθοφόρος (λοχαγός) και δουλέμπορος Ροδρίγο Μεντόσα βγάζει το ψωμί του απάγοντας ιθαγενείς, όπως τους Γκουαρανί, και πουλώντας τους ως δούλους στους ιδιοκτήτες φυτειών της περιοχής, όπως στον Ισπανό Κυβερνήτη Δον Καμπέσα. Επιστρέφοντας από ένα ακόμη ταξίδι «συλλογής» ιθαγενών, ο Μεντόσα πληροφορείται από την αγαπημένη του Καρλότα ότι είναι ερωτευμένη με τον νεαρότερο ετεροθαλή αδελφό του, τον Φελίπε. Ο Μεντόσα λίγο μετά τους βρίσκει στο κρεβάτι μαζί και έξαλλος προκαλεί τον Φελίπε σε μονομαχία, στην οποία τον σκοτώνει. Παρά το ότι αθωώνεται για τον φόνο του αδελφού του, ο Μεντόσα κατρακυλά ψυχολογικά στην κατάθλιψη. Ο π. Γκαμπριέλ τον επισκέπτεται και τον προκαλεί να απαλλαγεί από τις τύψεις του με μία κατάλληλη άσκηση μετάνοιας. Πράγματι, ο Μεντόσα συνοδεύει τους Ιησουίτες στο ταξίδι επιστροφής τους στη νέα ιεραποστολή σέρνοντας ένα βαρύ δίχτυ που περιέχει την πανοπλία του και το ξίφος του. Μετά από μερικές πρώτες έντονες στιγμές στο σύνορο του εδάφους των ιθαγενών, εκείνοι, αν και τον αναγνωρίζουν, τον αγκαλιάζουν και κόβουν το δέσιμο με το βαρύ του φορτίο.
Η ιεραποστολή του πατρός Γκαμπριέλ προσφέρει καταφύγιο στους ιθαγενείς από τους δουλέμπορους και μόρφωση στην ευρωπαϊκή κουλτούρα. Συγκινημένος από την αποδοχή των Γκουαρανί, ο Μεντόσα θέλει να βοηθήσει στην ιεραποστολή και ο π. Γκαμπριέλ του δίνει μία Αγία Γραφή. Μετά από καιρό, ο Μεντόσα χειροτονείται και γίνεται Ιησουίτης.
Οι ιεραποστολές των Ιησουιτών ήσαν ασφαλείς επειδή προστατεύονταν από τον ισπανικό νόμο. Η Συνθήκη της Μαδρίτης (Ιανουάριος 1750) ανακατένειμε τα εδάφη της περιοχής των ιεραποστολών, μεταφέροντάς τα στο Βασίλειο της Πορτογαλίας. Οι Πορτογάλοι αποικιοκράτες ζητούν τους ιθαγενείς για δούλους και, καθώς οι ανεξάρτητες ιεραποστολές μπορούν να παρεμποδίσουν την εξέλιξη αυτή, ο ειδικός παπικός απεσταλμένος Καρδινάλιος Αλταμιράνο, πρώην Ιησουίτης ο ίδιος, στέλνεται από το Βατικανό για να επιθεωρήσει τις ιεραποστολές και να αποφασίσει ποιες και αν θα έπρεπε να παραμείνουν.
Πιεζόμενος από τον Καμπέσα και από τον Πορτογάλο Κυβερνήτη Ντον Χόνταρ, ο Αλταμιράνο υποχρεώνεται να επιλέξει μεταξύ δύο κακών. Αν αποφασίσει υπέρ των αποικιοκρατών, τότε οι ιθαγενείς πληθυσμοί θα υποδουλωθούν. Αν αποφασίσει υπέρ των ιεραποστολών, τότε ολόκληρο το Τάγμα των Ιησουιτών μπορεί να τεθεί υπό απαγόρευση από τους Πορτογάλους και να υπάρξει κρίση στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία στην Ευρώπη. Ο Καρδινάλιος Αλταμιράνο επισκέπτεται τις ιεραποστολές και εκπλήσσεται από τη δουλειά που έχει γίνει και την επιτυχία τους. Στην ιεραποστολή «Άγιος Κάρολος» του π. Γκαμπριέλ, επιχειρεί να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους θα ήταν καλό να κλείσει η ιεραποστολή και λέει στους Γκουαρανί ότι πρέπει να φύγουν επειδή «είναι το θέλημα του Θεού». Οι Γκουαρανί αμφισβητούν τον ισχυρισμό του και αντιτείνουν ότι θέλημα του Θεού ήταν να αναπτύξουν την ιεραποστολή. Οι πατέρες Γκαμπριέλ και Μεντόσα, παρά τον κίνδυνο του αφορισμού, δηλώνουν την πρόθεσή τους να υπερασπισθούν την ιεραποστολή τους μαζί με τους ιθαγενείς, αν οι ιδιοκτήτες των φυτειών και οι αποικιοκράτες επιτεθούν. Ωστόσο διαφωνούν ριζικά ως προς τον τρόπο αντιμετωπίσεως της απειλής. Ο Γκαμπριέλ πιστεύει ότι η άσκηση βίας είναι έγκλημα κατά του Θεού, ενώ ο Μεντόσα, με το πολεμικό παρελθόν και χαρακτήρα του, αποφασίζει να παραβεί τον όρκο της ιεροσύνης του προκειμένου να υπερασπισθεί στρατιωτικά την ιεραποστολή. Παρά τις επιθυμίες του πατρός Γκαμπριέλ, ο Μεντόσα διδάσκει τους ιθαγενείς την τέχνη του ευρωπαϊκού τύπου πολέμου και για μια φορά ακόμα ξαναπιάνει το ξίφος του.
Με την επίθεση κοινής πορτογαλο-ισπανικής δυνάμεως, η ιεραποστολή αμύνεται αρχικώς υπό τον Μεντόσα και τους Γκουαρανί. Αλλά ο Μεντόσα τραυματίζεται θανάσιμα όταν οι στρατιώτες καταστρέφουν μία παγίδα του και εισέρχονται στον καταυλισμό. Εκεί οι στρατιώτες συναντούν τον πατέρα Γκαμπριέλ και τα γυναικόπαιδα των Γκουαρανί να ψάλλουν χριστιανικούς ύμνους, προχωρώντας σαν σε λιτανεία. Ο πατήρ Γκαμπριέλ βρίσκεται στην αρχή της πομπής με τη Θεία Κοινωνία. Παρά το γεγονός αυτό, ο Ισπανός διοικητής διατάζει επίθεση και ο Γκαμπριέλ, οι υπόλοιποι ιερείς της ιεραποστολής και οι περισσότεροι ιθαγενείς πέφτουν νεκροί από τους πυροβολισμούς. Μετά τον θάνατο του πατρός Γκαμπριέλ, ένα παιδί περισυλλέγει τη Θεία Κοινωνία και οδηγεί την υπόλοιπη πομπή. Μόνο μια φούχτα διαφεύγουν ζωντανοί στο προαιώνιο σπίτι τους, τη ζούγκλα.
Σε έναν τελικό διάλογο μεταξύ του Καρδιναλίου Αλταμιράνο και του Ντον Χόνταρ, ο δεύτερος θρηνεί και αναφέρει πως ό,τι έγινε ήταν ατυχές, αλλά αναπόφευκτο, διότι «πρέπει να εργαζόμαστε εντός του κόσμου, και ο κόσμος είναι έτσι». Ο Αλταμιράνο τού απαντά: «Όχι, έτσι έχουμε κάνει εμείς τον κόσμο. Και εγώ μαζί τον έχω κάνει έτσι.» Μερικές ημέρες αργότερα, μια βάρκα με παιδιά επιστρέφουν στον τόπο της σφαγής της ιεραποστολής και περισώζουν λίγα υπάρχοντα. Μετά ξεκινούν να ανεβαίνουν το ποτάμι. Στην οθόνη εμφανίζεται ένα κείμενο που αναφέρει ότι πολλοί ιερείς ανά τον κόσμο συνεχίζουν και σήμερα να μάχονται για τα δικαιώματα των ντόπιων πληθυσμών, και κατόπιν ο στίχος α΄ 5 από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον: «Καὶ τὸ φῶς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει, καὶ ἡ σκοτία αὐτὸ οὐ κατέλαβεν.»
- Τζέρεμι Άιρονς ως ο πατήρ Γκαμπριέλ
- Ρόμπερτ Ντε Νίρο ως ο λοχαγός Ροδρίγο Μεντόσα (Rodrigo Mendoza)
- Ρέυ Μακάναλυ ως ο Καρδινάλιος Αλταμιράνο
- Άινταν Κουίν ως ο Φελίπε Μεντόσα
- Τσέρι Λούνγκι ως η Καρλότα
- Ρόναλντ Πίκαπ ως ο Ντον Χόνταρ
- Τσακ Λόου ως ο Δον Καμπέσα
- Λίαμ Νίσον ως ο πατήρ Τζων Φήλντινγκ
- Μπερσέλιο Μόγια ως παιδί Γκουαρανί
- Σιγιφρέδο Ισμαρέ ως ο γιατρός-μάγος
- Ασουνσιόν Οντιβέρος ως φύλαρχος των Ινδιάνων
- Αλεχαντρίνο Μόγια ως υπαρχηγός των Ινδιάνων
- Ντάνιελ Μπέριγκαν ως ο Σεμπαστιάν
- Ρολφ Γκρέυ ως ο πατήρ Ραλφ
- Αλβάρο Χουερέρο (Álvaro Guerrero) ως ένας Ιησουίτης
Η ταινία κινηματογραφήθηκε κυρίως στην Κολομβία, την Αργεντινή, τη Βραζιλία και την Παραγουάη. Οι σήραγγες του Φορτ Άμερστ (Amherst) στο Κεντ της Αγγλίας χρησίμευσαν ως σκηνικό της μονής όπου κρατήθηκε ο Μεντόσα μετά τον φόνο του αδελφού του.[3]
Η κλασικίζουσα μουσική της Αποστολής γράφτηκε από τον Ιταλό συνθέτη Ένιο Μορικόνε. Αρχίζοντας με ένα εκκλησιαστικό κομμάτι («Ως εν ουρανώ και επί της γης»), το οποίο εξελίσσεται στο «ισπανικό» μουσικό θέμα, περνά γρήγορα στο «γ(κ)ουαρανικό» θέμα, γραμμένο σε πολύ τοπικό ύφος με χρήση αρκετών ινδιάνικων μουσικών οργάνων. Αργότερα ο Μορικόνε ορίζει το θέμα «της Ιεραποστολής» ως ένα διαλεκτικό κομμάτι ανάμεσα στο «ισπανικό» και το «γουαρανικό» θέμα.
Εκτός από τα παραπάνω, υπάρχουν και άλλα, πιο δευτερεύοντα μουσικά θέματα, όπως της «Μετανοίας», της «Κατακτήσεως» και του «Άβε Μαρία Γουαρανί». Στο τελευταίο, μία μεγάλη χορωδία Ινδιάνων αποδίδει μία διασκευή του «Άβε Μαρία».
Βραβεία «Όσκαρ»[4]
Βραβεία BAFTA[5]
- Καλύτερης Μουσικής – Ένιο Μορικόνε
- Β΄ Ανδρικού ρόλου – Ρέυ Μακάναλυ
- Καλύτερου Μοντάζ – Τζιμ Κλαρκ
- Υποψηφιότητες:
- Καλύτερης Ταινίας – Φερνάντο Γκία, Ντέιβιντ Πάτναμ και Ρολάν Ζοφέ
- Καλύτερης Σκηνοθεσίας – Ρολάν Ζοφέ
- Καλύτερου Πρωτότυπου σεναρίου – Ρόμπερτ Μπολτ
- Καλύτερης Φωτογραφίας – Κρις Μένγκες
- Καλύτερων Ενδυμάτων – Ενρίκο Σαμπατίνι
- Καλύτερης Καλλιτεχνικής διεύθυνσης – Στούαρτ Κραιγκ
- Καλύτερης Ηχοληψίας – Ίαν Φούλερ, Μπιλ Ρόου και Κλάιβ Γουίντερ
- Καλύτερων Ειδικών οπτικών εφέ – Πήτερ Χάτσινσον
Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών 1986
Χρυσές Σφαίρες[7]
- Καλύτερου Σεναρίου – Ρόμπερτ Μπολτ
- Καλύτερης Μουσικής – Ένιο Μορικόνε
- Υποψηφιότητες:
- Καλύτερης Δραματικής ταινίας
- Καλύτερης Σκηνοθεσίας ταινίας – Ρολάν Ζοφέ
- Καλύτερου Ηθοποιού σε δραματική ταινία – Τζέρεμι Άιρονς
.jpg)