Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί καινα αφαιρεθεί. Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 16/07/2015.
Ο όρος θησαυρός κατά τηναρχαιότητα δήλωνε κυρίως τον τόπο ή τον χώρο που φυλάσσονταν αφιερώματα στους θεούς ή άλλα πολύτιμα αντικείμενα. Αργότερα επικράτησε να χαρακτηρίζονται "θησαυροί" αυτά ακριβώς τα πολύτιμα αντικείμενα και γενικότερα κάθε τιπου αντιπροσώπευε μεγάλης αξίας αντικείμενο.
Κατά το Αστικό Δίκαιο θησαυρός χαρακτηρίζεται κάθε κινητό μεγάλης αξίας που είναι κρυμμένο σε άλλο κινητό ή ακίνητο επί χρόνου τόσου ώστε να είναι αδύνατος ο προσδιορισμός της κυριότητας αυτού. Το κρυμμένο αυτό αντικείμενο δεν είναι απαραίτητο να έχει μόνο οικονομική αξία, γιανα χαρακτηριστεί θησαυρός, πράγμα που σημαίνει ότι αρκεί να έχει επιστημονική ή καλλιτεχνική ή θρησκευτική κ.λπ. όπως π.χ. παλαιοντολογικά ευρήματα.
Απαραίτητο στοιχείο προσδιορισμού ως θησαυρού είναι ναμη μπορεί να εξακριβωθεί ο κύριος αυτού, λόγω της παρέλευσης μακρού χρόνου και ανάλογα με τις κατά περίπτωση περιστάσεις. Εξ αυτού προκύπτει ότι ο αποκαλυφθείς θησαυρός ούτε αδέσποτο αντικείμενο είναι (ιδιοκτήτης υπάρχει αλλά δεν είναι εύκολη η εξακρίβωσή του), αλλά ούτε και απολεσθέν (απολωλός) διότι υφίσταται ο κύριος πλην όμως δεν μπορεί και πάλι να εξακριβωθεί. Επί του θησαυρού που αποκαλύπτεται αποκτά κυριότητα κατά το ήμισυ ο ευρέτης αυτού και κατά το έτερο ήμισυ ο ιδιοκτήτης ή οι ιδιοκτήτες του μέσου ή του χώρου που αποκαλύφθηκε αυτό.
Στην αρχαιότητα "θησαυρός" λέγονταν συνήθως υπόγεια μέρη στα οποία έκρυβαν οι αρχαίοι τα διάφορα πολύτιμα αντικείμενά τους καθώς και είδη σπάνιας χρήσης. Έτσι ο όρος μετη σημασία αυτή αντιστοιχεί μετον σημερινό όρο "Θησαυροφυλάκιο", αλλά καιμε "Αποθήκη" αφού υπήρχαν "θησαυροί σίτου", "θησαυροί όπλων" και αργότερα ακόμη και "ύδατος", δηλαδή οι στέρνες. Από την τελευταία ίσως σημασία να προέκυψε σε μερικές περιπτώσεις ο όρος να σημαίνει και τάφος, τόπος δηλαδή που φυλάσσονταν τα ιερά λείψανα των προσφιλών νεκρών. Τέτοιοι για παράδειγμα ήταν οι κτιστοί κυκλικοί τάφοι των Μυκηνών που έφεραν θόλο (θολωτοί), που κατά τη ρωμαϊκή περίοδο τους θεωρούσαν ως θησαυροφυλάκια στα οποία φυλάσσονταν τιμαλφή, κειμήλια και χρήματα. Τελικά όμως το όνομα περιορίσθηκε μόνο γιατο Θησαυρό του Ατρέως στις Μυκήνεςκαιγιατο Θησαυρό του Μινύου στονΟρχομενόστηΒοιωτία. Αμφότεροι είχαν "δρόμον" (= διάδρομο) και αίθουσα μικρή τετράγωνη λαξευμένη στο βράχο στον οποίο οι εσωτερικές πλευρές καιη σκεπή καλύπτονταν με λίθινες πλάκες διακοσμημένες με ανάγλυφα.
Εκτός όμως των παραπάνω περιπτώσεων, κατά την αρχαιότητα, θησαυρός ονομάζονταν επίσης και μικρό σχετικά οικοδόμημα σε σχήμα μικρού κομψού ναού. Τέτοια οικοδομήματα ανήγειραν οι αρχαίοι σε μεγάλα κέντρα λατρείας ή σε τόπους που τελούνταν πανελλήνιες εορτές, όπου και χρησιμοποιούνταν γιατη φύλαξη πολύτιμων αφιερωμάτων καθώς και άλλων τιμαλφών. Οι περιφημότεροι τέτοιοι θησαυροί οικοδομήματα ήταν στηΔήλο όπου καιο "Θησαυρός των Ανδρίων" καιο "Οίκος των Αθηναίων", στους δεΔελφούς ονομαστοί ήταν ο "Θησαυρός των Αθηναίων" καιο "Θησαυρός των Κνιδίων", στηδεΟλυμπίαοι θησαυροί των Γελώων, των Κορινθίων, των Μεταποντίων καλούμενος και «ναός» που όμως κατά τονΑθήναιο φυλάσσονταν ασημένιες και επίχρυσες φιάλες και οινοχόες.
Ιδιαίτερη σημασία λαμβάνει η λέξη θησαυρός όταν αναφέρεται σε ανεύρεση αρχαίων νομισμάτων που χαρακτηρίζεται και "Θησαυρός νομισμάτων" που αποτελεί αντικείμενο έρευνας και μελέτης της νομισματικής. Οι θησαυροί νομισμάτων εκτίθενται σε ειδικά μουσεία καλούμενα νομισματικά μουσεία. Τέτοιος τύπος μουσείου είναι καιτοΝομισματικό Μουσείο Αθηνώνστο οποίο εκτίθενται σπουδαίοι θησαυροί νομισμάτων που έχουν ανεβρεθεί κατά καιρούς στην ελληνική επικράτεια.
Κατά την ελληνική λαογραφία διαπιστώνεται πως σε όλο τον ελλαδικό χώρο ποικίλες είναι οι παραδόσεις περί "κρυμμένων θησαυρών" που τους φυλάγουν "στοιχειά", "δράκοι", "φίδια", "νεράιδες", "σατανάδες" και περισσότερο "αράπηδες". Φαίνεται μάλιστα πως όλες αυτές οι δοξασίες που περιέχουν έντονα την αίσθηση του φόβου πρέπει να προέρχονται από ανακαλύψεις αρχαίων τάφων που πολλές φορές περιέχουν χρυσά νομίσματα, κτερίσματα και διάφορα κομψοτεχνήματα, ή σε ανακάλυψη θησαυρών σε παλαιά ερείπια αρχοντικών που είχαν προηγουμένως κρυφτεί προς αποφυγή αρπαγής τους, από επιδρομές ιδιαίτερα στην περίοδο της τουρκοκρατίας, όπως τέτοια μπορεί να είναι "φλουριά", "κοσμήματα", "οικογενειακά κειμήλια" κ.λπ.
Έτσι γύρω απ΄ αυτή την πραγματικότητα πλάσθηκαν στη λαϊκή φαντασία σωρεία μύθων με ανατριχιαστικούς θρύλους για συγκεκριμένες τοποθεσίες σχεδόν σ΄ όλα τα μέρη της ελληνικής υπαίθρου. Οι Δράκοι καιοι Αράπηδες κυριαρχούν, ακολουθούν η "χρυσή γουρούνα μετα γουρουνόπουλά της"(!) πουτη νύκτα από μακριά φαντάζει να φυλάει τους κρυμμένους θησαυρούς, το "καταχωνιασμένο χρυσάφι" καιπου αλίμονο σ΄ αυτόν πουδεν ακολουθήσει τις εντολές τους, αντίθετα μ΄ εκείνον πουθα καταφέρει νατο ξεθάψει όπου "πάντα το "κεμέρι" τουθα είναι γεμάτο, οι δουλειές τουθα πηγαίνουν καλά και τ΄ άσπρα του (= τα χρήματά του) δενθα τελειώνουν ποτέ.
ΣτηΚρήτη κυριαρχεί η δοξασία πως «αν βρεθεί το μεγάλο βιός που είναι κρυμμένο ανάμεσα Λάμοντας και Χάσκοντας καιπουθα τόβρει κάποτε μιας χήρας γιος, χοιροβοσκός, θ΄ αλλάξει η τύχη όλου του νησιού».
ΣτηΝάξο κυριαρχεί περίπου η ίδια δοξασία «για 'κείνον πουθα καταφέρει να πιάσει τη χρυσή γουρούνα μετα γουρουνόπουλά της που περιφέρεται σε συγκεκριμένα σημεία στην ορεινή Νάξο».
Στην παλιά Αθήνα υπάρχει η δοξασία ότι «το λεβέτι της βασίλισσας είναι θαμμένο σ΄ ένα κτίριο μέσα στηγη», ενώ στηνΆνδρο «κοντά στη "Καμάρα"», καιστοΜεσολόγγι «στο "Κάστρο της Κυρά Ρήνης"».
ΣτηΣάμο βρίσκεται θησαυρός στον Άγιο Παντελεήμονα που «άμα δεν ματώσει το χέρι αυτού πουθατο ξεθάψει θα γίνει κάρβουνα!».
Στη λαϊκή φαντασία το αίμα και κάποια θυσία είναι απαραίτητα ως ανταμοιβή στο "στοιχειό" που τόσα χρόνια φυλάει το εύρημα. Γι΄ αυτό όποιος δειστον ύπνο του τόπο θησαυρού σύμφωνα με τις οδηγίες πουθα πάρει θα πρέπει να πλησιάσει τη νύκτα, τις περισσότερες φορές μεσονύκτιο, αμίλητος, να σφάξει στο τόπο εκείνο ένα κόκορα (κατά προτίμηση μαύρο) και μετά να σκάψει.
Χαρακτηριστική είναι η δημώδης έκφραση: άνθρακες ο θησαυρόςπου έχει ληφθεί από τις λαϊκές δοξασίες, περί των κρυμμένων θησαυρών, καιπου λέγεται συνήθως για μεγάλες προσδοκίες που καταλήγουν στη συνέχεια ασήμαντες.
