ΗΛομβαρδική Ένωση ή Λομβαρδική Λίγκα (Lega Lombardaσταιταλικά, Liga LombardaσταΛομβαρδικά) ήταν μια μεσαιωνική συμμαχία που σχηματίστηκε το 1167,[1]που υποστηριζόταν από τους Πάπες, γιανα αντιμετωπίσει τις προσπάθειες τωνΑγίων Ρωμαίων αυτοκρατόρωντωνΧοενστάουφεννα ασκήσουν επιρροή στοΒασίλειο της Ιταλίας ως μέρος της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Στην ακμή της, περιλάμβανε τις περισσότερες πόλεις της Βόρειας Ιταλίας, αλλά τα μέλη της άλλαξαν μετον καιρό. Μετον θάνατο του τρίτου και τελευταίου αυτοκράτορα των Χοενστάουφεν, Φρειδερίκο Β', το 1250, έγινε παρωχημένο και διαλύθηκε.
Ανκαιδεν ήταν ένα διακηρυγμένο αυτονομιστικό κίνημα, η Λίγκα αμφισβήτησε ανοιχτά τις αξιώσεις του αυτοκράτορα ( Honor Imperii). ΟΦρειδερίκος Α' πολέμησε τις πόλεις, ιδιαίτερα το Μιλάνο, το οποίο είχε ήδη καταληφθεί και ερημωθεί το 1162. Ωστόσο, δεν ήταν πλέον σε θέση να στρέψει τις πόλεις μεταξύ τους. Στημάχη του Λενιάνο στις 29 Μαΐου 1176, ο στρατός του αυτοκράτορα τελικά ηττήθηκε. Η Συνθήκη της Βενετίας, που έλαβε χώρα το 1177, καθιέρωσε μια εξαετή εκεχειρία από τον Αύγουστο του 1178 έως το 1183, όταν στην Ειρήνη της Κωνσταντίας βρέθηκε συμβιβασμός όπου αφού οι ιταλικές πόλεις συμφώνησαν να παραμείνουν πιστές στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αλλά διατήρησαν τοπική δικαιοδοσία και βασιλικά δικαιώματα (droit de régale) στα εδάφη τους. Ανάμεσα στα μέλη της Ένωσης, το Μιλάνο, πλέον ευνοούμενο από τον αυτοκράτορα, άρχισε να παίρνει ιδιαίτερη θέση, που πυροδότησε συγκρούσεις κυρίως με τους πολίτες της Κρεμόνας.
Η Λομβαρδική Ένωση ανανεώθηκε πολλές φορές και μετά το θάνατο τουγιουτου Φρειδερίκου Α', Ερρίκου Στ'το 1197, κέρδισε και πάλι κύρος, ενώ ο ανήλικος γιος του Ερρίκου, Φρειδερίκος Β', εκλεγμένος βασιλιάς, έπρεπε να πολεμήσει γιατον θρόνο εναντίον του αντιπάλου τουστηνΟυαλία, Όθωνα Δ' . Το 1226 ο Φρειδερίκος, μοναδικός βασιλιάς από το 1218 και αυτοκράτορας από το 1220, είχε ως στόχο να συγκαλέσει τους πρίγκιπες της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην Ιταλία γιανα προετοιμάσουν τηνΈκτη Σταυροφορία.
Οι προσπάθειες του αυτοκράτορα Φρειδερίκου Β' να αποκτήσει μεγαλύτερη δύναμη στην Ιταλία ματαιώθηκαν από τις πόλεις, γεγονός που οδήγησε στην έκδοση αυτοκρατορικής απαγόρευσης προς τη Λίγκα. Τα μέτρα του αυτοκράτορα περιελάμβαναν την κατάληψη της Βιτσέντζα καιτη νίκη τουστη Μάχη της Κορτενούοβα το 1237, η οποία καθιέρωσε τη φήμη του αυτοκράτορα ως επιδέξιου στρατηγού.[2] Παρόλα αυτά, εκτίμησε εσφαλμένα τη δύναμή του, απορρίπτοντας όλες τις ειρηνευτικές προτάσεις του Μιλάνου και επιμένοντας στην άνευ όρων παράδοση. Ήταν μια στιγμή μεγάλης ιστορικής σημασίας, όταν το μίσος του Φρειδερίκου άμβλυνε την κρίση τουκαι εμπόδισε όλες τις δυνατότητες ειρηνικής διευθέτησης. Το Μιλάνο και πέντε άλλες πόλεις άντεξαν τις επιθέσεις τουκαιτον Οκτώβριο του 1238 έπρεπε να πολιορκήσει ανεπιτυχώς την Μπρέσια.
Μεσαιωνική μινιατούρα που απεικονίζει τη μάχη της Κουρτενουόβα (1237)
Μεσαιωνική μινιατούρα που απεικονίζει τη μάχη της Πάρμας (1248)
Μεσαιωνική μινιατούρα που απεικονίζει τη μάχη της Φοσάλτα (1249)
Η Λομβαρδική Ένωση έλαβε και πάλι παπική υποστήριξη από τονΓρηγόριο Θ ', ο οποίος αφόρισε τον Φρειδερίκο Β' το 1239,[3]και ουσιαστικά αντιμετώπισε τις προσπάθειες του αυτοκράτορα. Κατά τη διάρκεια της Πολιορκίας της Πάρμας το 1248, το Αυτοκρατορικό στρατόπεδο δέχτηκε επίθεση και καταλήφθηκε, καιστη μάχη που ακολούθησε η αυτοκρατορική πλευρά κατατροπώθηκε. Ο Φρειδερίκος Β΄ έχασε τον αυτοκρατορικό θησαυρό και μαζί του κάθε ελπίδα να διατηρήσει την ορμή του αγώνα του εναντίον των επαναστατημένων δήμων και κατά του πάπα. Η Ένωση διαλύθηκε το 1250 όταν πέθανε ο Φρειδερίκος Β΄. Υπό τους μεταγενέστερους διαδόχους του, η Αυτοκρατορία άσκησε πολύ μικρότερη επιρροή στην ιταλική πολιτική.
Εκτός από μια στρατιωτική συμμαχία, η Λομβαρδική Ένωση ήταν ένα από τα πρώτα παραδείγματα συνομοσπονδιακού συστήματος στον κόσμο των δήμων. Πράγματι, η Ένωση είχε ένα ξεχωριστό συμβούλιο μελών του, που ονομαζόταν Universitas, αποτελούμενο από αντιπροσώπους που διορίζονταν από μεμονωμένους δήμους, καιτο οποίο ψήφιζε κατά πλειοψηφία σε διάφορους τομείς (όπως η αποδοχή νέων μελών, ο πόλεμος καιη ειρήνη μετον Αυτοκράτορα), εξουσίες που μεγάλωσαν όλο και περισσότερο, έτσι ώστε το συμβούλιο απέκτησε ρυθμιστική, φορολογική και δικαστική εξουσία, ένα σύστημα συγκρίσιμο με αυτό μιας σημερινής δημοκρατίας.
Στην πρώτη περίοδο της Λίγκας οι δήμοι είχαν ελάχιστη σχέση με τις συνομοσπονδιακές υποθέσεις καιτα μέλη του συμβουλίου ήταν ανεξάρτητα. Τη δεύτερη περίοδο οι δήμοι απέκτησαν κάποια επιρροή αλλά, ως αντίβαρο, τα μέλη συμμετείχαν περισσότερο στην πολιτική του δημοτικού συμβουλίου. Επιπλέον, η Λίγκα κατάργησε τους δασμούς μετη δημιουργία τελωνειακής ένωσης.
↑ 2,02,1The Papacy, J.A. Watt, The New Cambridge Medieval History: Volume 5, c.1198-c.1300, ed. David Abulafia, Rosamond McKitterick, (Cambridge University Press, 1999), 135.
↑Björn K. U. Weiler, Henry III of England and the Staufen Empire, 1216-1272, (Boydell & Brewer, 2006), 86.