Ομοναζίτης είναι φωσφορικό ορυκτό τωνσπανίων γαιών (λανθανιδών). Τα κύρια μέταλλα που περιέχονται είναι τοδημήτριο, τολανθάνιο, τοπρασεοδύμιο, τονεοδύμιο, τούττριοκαιτοθόριο, του οποίου αποτελεί και ένα από τα κυριότερα μεταλλεύματα.[1] Μπορεί, επίσης, να περιέχονται και (μικρές) ποσότητες άλλων λανθανιδών, όπως όλμιο (του οποίου αποτελεί και μετάλλευμα), ορισμένες φορές ουράνιο αλλά και, ορισμένες φορές, ευρώπιο (μέχρι ποσοστού 0,1%).
Η ονομασία «μοναζίτης» προέρχεται από την ελληνική λέξη «μονάζειν», λόγω της εμφάνισής τουσε απομονωμένους κρυστάλλους. Αποτελεί σημαντικό μετάλλευμα των σπανίων γαιών αλλά και σημαντικό ορυκτό ραδιοχρονολόγησης, αν περιέχει θόριο ή ουράνιο. Ο ραδιενεργός μοναζίτης περιέχει έγκλειστες φυσαλίδες ηλίου, το οποίο παράγεται κατά τη διάσπαση των ραδιενεργών συστατικών του.
Είναι συνοδό ορυκτό γρανιτών, συηνιτώνκαιτωνπηγματιτών τους. Απαντά, επίσης, σε ηφαιστειοκλαστικά πετρώματα, σε φλέβες διεισδύσεως και μεταμορφωσιγενή ζωνών ισχυρής μεταμόρφωσης. Ανευρίσκεται υπό μορφή άμμου σε παράλιες ή ποτάμιες αποθέσεις και, σπανιότερα, σε ζώνες ισχυρής αποσάθρωσης.
Απαντά σε πολλά σημεία του πλανήτη, σπάνια όμως σε μεγάλους κρυστάλλους. Σημαντικά κοιτάσματά του βρίσκονται σταΟυράλια όρη, τα όρη Ίλμεν (Ρωσία), στηΝορβηγία (περιοχή Arendal), σε ορισμένα σημεία τωνΗΠΑ, στηΒραζιλία, στηνΙνδία, στηΜαδαγασκάρη (Ινδία - Μαδαγασκάρη υπό μορφή μοναζιτούχων άμμων) καιστηΣρι Λάνκα.