Μπέρεκ Λάιχερ

Από τたうηいーた Βικιπαίδεια, τたうηいーたνにゅー ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μπέρεκ Λάιχερ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση24  Οκτωβρίου 1893[1]
Τσενστοχόβα
Θάνατος2  Αυγούστου 1943[1]
Στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα
ΚατοικίαΒίσκουφ
Εκπαίδευση κかっぱαあるふぁιいおた γλώσσες
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Βαρσοβίας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιατρός

Οおみくろん Μπέρεκ Λάιχερ (Berek Lajcher, 24 Οκτωβρίου 1893 – 2 Αυγούστου 1943)[2] ήταν Πολωνοεβραίος ιατρός κかっぱαあるふぁιいおた κοινωνικός ακτιβιστής από τたうοおみくろん Βίσκουφ πぱいρろーιいおたνにゅー από τたうοおみくろん Ολοκαύτωμα σしぐまτたうηいーたνにゅー Πολωνία, πぱいοおみくろんυうぷしろん μνημονεύεται γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーたνにゅー ηγεσία τたうοおみくろんυうぷしろん σしぐまτたうηいーたνにゅー εξέγερση τたうωおめがνにゅー κρατουμένων σしぐまτたうοおみくろん στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα. Περισσότεροι από 800.000 Εβραίοι, καθώς κかっぱαあるふぁιいおた άγνωστος αριθμός Ρομά, δολοφονήθηκαν σしぐまτたうηいーたνにゅー Τρεμπλίνκα κατά τたうηいーた διάρκεια της Επιχείρησης Ράινχαρντ σしぐまτたうοおみくろん Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.[3]

Οおみくろん Λάιχερ ήταν απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής τたうοおみくろんυうぷしろん Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας τたうοおみくろん 1924 κかっぱαあるふぁιいおた απόστρατος αξιωματικός τたうοおみくろんυうぷしろん Πολωνικού Στρατού από τたうοおみくろんνにゅー Πολωνο-Σοβιετικό Πόλεμο. Μετά τたうηいーた γερμανική εισβολή σしぐまτたうηいーたνにゅー Πολωνία κατά τたうηいーた διάρκεια τたうοおみくろんυうぷしろん Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οおみくろん Λάιχερ εκδιώχθηκε από τους Ναζί μαζί μみゅーεいぷしろん όλους τους Πολωνοεβραίους από τたうοおみくろん Βίσκουφ κかっぱαあるふぁιいおた μεταφέρθηκε σしぐまτたうοおみくろん Βένγκρουφ, από όπου απελάθηκε σしぐまτたうηいーたνにゅー Τρεμπλίνκα, τたうοおみくろん μυστικό δασικό στρατόπεδο όπου βρίσκονταν Εβραίοι άνδρες, γυναίκες κかっぱαあるふぁιいおた παιδιά, οおみくろんιいおた οποίοι δολοφονούνταν σしぐまεいぷしろん θαλάμους αερίων.[2]

Οおみくろん Λάιχερ έγινε οおみくろん ηγέτης κかっぱαあるふぁιいおた μυστικός οργανωτής της εξέγερσης της Τρεμπλίνκα. Στις 2 Αυγούστου 1943, μετά από μακρά περίοδο προετοιμασίας, οおみくろんιいおた κρατούμενοι έκλεψαν μερικά όπλα από τたうοおみくろん οπλοστάσιο κかっぱαあるふぁιいおた έκαναν απόπειρα ένοπλης απόδρασης από τたうοおみくろん στρατόπεδο.[4] Οおみくろん Λάιχερ σκοτώθηκε στις μάχες. Αρκετοί φρουροί Τραβνίκι σκοτώθηκαν κかっぱαあるふぁιいおた περίπου 150 Εβραίοι κρατούμενοι δραπέτευσαν.[5] Οおみくろんιいおた επιχειρήσεις δολοφονίας σしぐまεいぷしろん θαλάμους αερίων σしぐまτたうοおみくろん στρατόπεδο τελείωσαν αμέσως μετά τたうηいーたνにゅー εξέγερση. Οおみくろん Λάιχερ έμεινε σしぐまτたうηいーた μνήμη τたうωおめがνにゅー επιζώντων λανθασμένα είτε ως Δでるたρろー. Λέχερ (Dr. Lecher, sic),[5] είτε ως Δでるたρろー. Λάιχερτ (Dr. Leichert) από τたうοおみくろん Βένγκρουφ.[2][6]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οおみくろん Μπέρεκ Λάιχερ γεννήθηκε σしぐまτたうηいーたνにゅー Τσενστοχόβα υπό τたうοおみくろん Ρωσικό Διαμελισμό, σしぐまεいぷしろん μみゅーιいおたαあるふぁ οικογένεια αφομοιωμένων Πολωνοβραίων. Ήταν τたうοおみくろん τέταρτο από τたうαあるふぁ έξι παιδιά τたうοおみくろんυうぷしろん Σμουλ (Σμούελ) κかっぱαあるふぁιいおた της Τσάι (Τσάγια) Λάιχερ, τたうοおみくろん γένος Φρίντμαν. Οおみくろん πατέρας τたうοおみくろんυうぷしろん μιλούσε γίντις, πολωνικά κかっぱαあるふぁιいおた ρωσικά. Ζούσαν κοντά σしぐまτたうοおみくろん κέντρο της πόλης σしぐまεいぷしろん ένα σπίτι σしぐまτたうηいーた Παλιά Αγορά 11. Οおみくろん Μπέρεκ χρησιμοποιούσε περιστασιακά τたうοおみくろん πολωνοποιημένο όνομά τたうοおみくろんυうぷしろん, Μπέρναρντ. Παρακολούθησε τたうοおみくろん πολυπολιτισμικό Κρατικό Γυμνάσιο αρρένων «Χένρικ Σιενκιέβιτς» τたうοおみくろん 1907. Ένα χρόνο μετά τたうηいーたνにゅー αποφοίτησή τたうοおみくろんυうぷしろん, τたうοおみくろん 1915, οおみくろん πατέρας τたうοおみくろんυうぷしろん πέθανε. Οおみくろん Μπέρεκ μετακόμισε σしぐまτたうηいーた Βαρσοβία κかっぱαあるふぁιいおた γράφτηκε σしぐまτたうηいーたνにゅー Ιατρική Σχολή τたうοおみくろんυうぷしろん Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας. Συντηρούσε τたうοおみくろんνにゅー εαυτό τたうοおみくろんυうぷしろん οικονομικά δουλεύοντας ως δάσκαλος μερικής απασχόλησης.[2]

Οおみくろん Λάιχερ αποφοίτησε από τたうηいーたνにゅー Ιατρική τたうοおみくろん 1924 κかっぱαあるふぁιいおた παντρεύτηκε τたうηいーたνにゅー Εουγένια Μπάνας. Μετά από δύο χρόνια πρακτικής άσκησης σしぐまτたうηいーた Βαρσοβία, τたうοおみくろん 1927 εγκαταστάθηκαν σしぐまτたうοおみくろん Βίσκουφ, όπου οおみくろん πολωνικός κかっぱαあるふぁιいおた εβραϊκός πληθυσμός ήταν μοιρασμένος. Οおみくろんιいおた Λάιχερ παρέμειναν εκεί μέχρι τたうηいーた γερμανική εισβολή σしぐまτたうηいーたνにゅー Πολωνία.[2]

Ολοκαύτωμα σしぐまτたうηいーたνにゅー κατεχόμενη Πολωνία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σしぐまτたうηいーたνにゅー αρχή τたうοおみくろんυうぷしろん Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όλοι οおみくろんιいおた Πολωνοεβραίοι τたうοおみくろんυうぷしろん Βίσκουφ, συμπεριλαμβανομένης της οικογένειας Λάιχερ, εκδιώχθηκαν από τους Ναζί σしぐまεいぷしろん μみゅーιいおたαあるふぁ μαζική επιχείρηση στις 4 Σεπτεμβρίου 1939. Οおみくろんιいおた γηραιότεροι 77 Εβραίοι, μαζί μみゅーεいぷしろん 8 Πολωνούς πぱいοおみくろんυうぷしろん τους βοηθούσαν, σφραγίστηκαν σしぐまεいぷしろん έναν αχυρώνα κかっぱαあるふぁιいおた κάηκαν ζωντανοί. Αργότερα τたうοおみくろんνにゅー ίδιο μήνα, άλλοι 65 Εβραίοι πυροβολήθηκαν. Σしぐまτたうηいーた συνέχεια ηいーた πόλη ανακηρύχθηκε Γιούντενφραϊ.[7] Οおみくろんιいおた Λάιχερ μετακόμισαν σしぐまτたうοおみくろん Βένγκρουφ, τたうοおみくろん οποίο είχε ήδη υπερπλημμυρίσει από εκατοντάδες απελαθέντες.[2] Τたうοおみくろん καλοκαίρι τたうοおみくろんυうぷしろん 1940, οおみくろん Λάιχερ εντάχθηκε σしぐまτたうοおみくろん τοπικό εβραϊκό συμβούλιο κかっぱαあるふぁιいおた οργάνωσε ένα νοσοκομείο. Τたうοおみくろん Φεβρουάριο τたうοおみくろんυうぷしろん 1941 τたうοおみくろん γκέτο έκλεισε απ΄ έξω κかっぱαあるふぁιいおた ηいーた πείνα επικράτησε μεταξύ τたうωおめがνにゅー κρατουμένων τたうοおみくろんυうぷしろん. Οおみくろん Λάιχερ έγραψε επιστολές σしぐまτたうηいーたνにゅー Αμερικανική Εβραϊκή Κοινή Επιτροπή Διανομής, αλλά μάταια.[2]

Ηいーた αεροφωτογραφία τたうοおみくろんυうぷしろん 1944 της Τρεμπλίνκα ΙいおたΙいおた μετά τたうοおみくろん κλείσιμο τたうοおみくろんυうぷしろん στρατοπέδου. Ηいーた φωτογραφία επικαλύπτεται μみゅーεいぷしろん αποσυναρμολογημένες κατασκευές, συμπεριλαμβανομένου τたうοおみくろんυうぷしろん γερμανικού «οπλοστασίου» κάτω αριστερά μέχρι τたうηいーたνにゅー αποβάθρα εκφόρτωσης (σしぐまτたうοおみくろん κέντρο, σημειώνεται μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん κόκκινο βέλος).

Ηいーた εξόντωση τたうωおめがνにゅー Εβραίων μみゅーεいぷしろん ημιβιομηχανικά μέσα σしぐまεいぷしろん όλη τたうηいーた χώρα ξεκίνησε στις αρχές τたうοおみくろんυうぷしろん 1942 κかっぱαあるふぁιいおた συνεχίστηκε έως ότου εκκαθαρίστηκαν όλα τたうαあるふぁ γκέτο σしぐまτたうηいーたνにゅー κατεχόμενη από τους Γερμανούς Πολωνία. Ηいーた πρώτη δράση σしぐまτたうοおみくろん Γκέτο τたうοおみくろんυうぷしろん Βένγκρουφ ξεκίνησε τたうηいーたνにゅー αυγή της 21ης Σεπτεμβρίου[2] κかっぱαあるふぁιいおた ολοκληρώθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 1942,[8] μみゅーεいぷしろん έως κかっぱαあるふぁιいおた 5.000 Εβραίους νにゅーαあるふぁ εκδιώχνονται σしぐまτたうοおみくろん Σοκόουουφ Ποντλάσκι μετά από ένα κύμα ad hoc εκτελέσεων. Σしぐまτたうηいーた θέση τたうοおみくろんυうぷしろん δημιουργήθηκε ένα μικρό γκέτο. Μετά τたうηいーたνにゅー εκκαθάριση τたうοおみくろんυうぷしろん μικρού γκέτο σしぐまτたうοおみくろん Βένγκρουφ στις 26–27 Απριλίου 1943, κατά τたうηいーたνにゅー οποία δολοφονήθηκαν ηいーた σύζυγός τたうοおみくろんυうぷしろん κかっぱαあるふぁιいおた οおみくろん 13χρονος γιος τたうοおみくろんυうぷしろん, οおみくろん Λάιχερ μεταφέρθηκε σしぐまτたうηいーたνにゅー Τρεμπλίνκα μみゅーεいぷしろん ένα τρένο τたうοおみくろんυうぷしろん Ολοκαυτώματος τたうηいーたνにゅー 1ηいーた Μαΐου 1943.[2]

Ηいーた Τρεμπλίνκα κατασκευάστηκε ως μέρος της πぱいιいおたοおみくろん θανατηφόρας φάσης της Τελικής Λύσης, γνωστής ως Επιχείρησης Ράινχαρντ, κかっぱαあるふぁιいおた λειτούργησε μεταξύ 23 Ιουλίου 1942 και 19 Οκτωβρίου 1943. Κατά τたうηいーた διάρκεια αυτής της περιόδου, περισσότεροι από 800.000 Εβραίοι – άνδρες, γυναίκες κかっぱαあるふぁιいおた παιδιά – δολοφονήθηκαν εκεί,[9][10] μみゅーεいぷしろん άλλες εκτιμήσεις νにゅーαあるふぁ ξεπερνούν τたうαあるふぁ 1.000.000 θύματα.[11]

Σしぐまτたうηいーたνにゅー Τρεμπλίνκα, οおみくろん Λάιχερ τέθηκε επικεφαλής ενός μικρού ιατρείου γがんまιいおたαあるふぁ τたうηいーた Σούτσσταφφελ μετά τたうηいーたνにゅー αυτοκτονία τたうοおみくろんυうぷしろん προκατόχου τたうοおみくろんυうぷしろん, Δでるたρろー. Γιούλιαν Χορονζίτσκι (γがんまιいおたαあるふぁ νにゅーαあるふぁ μみゅーηいーたνにゅー παρεξηγηθούμε μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん «ψεύτικο» ιατρείο μみゅーεいぷしろん τたうηいーたνにゅー ονομασία «Λαζάρετ» όπου λάμβανε χώρα οおみくろん φόνος μみゅーεいぷしろん τたうαあるふぁ χέρια).[5] Ύστερα από επικοινωνία από τたうοおみくろん υπόγειο κίνημα, σύμφωνα μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろんνにゅー Σάμουελ Ράιζμαν, συμφώνησε επίσης νにゅーαあるふぁ αναλάβει τたうηいーたνにゅー ηγεσία σしぐまτたうοおみくろん μυστικό σχέδιο διαφυγής τους.[12] Ηいーた Οργανωτική Επιτροπή σしぐまτたうοおみくろん στρατόπεδο εξόντωσης Τρεμπλίνκα περιλάμβανε τους Ζελόμιρ Μみゅーπぱいλらむだοおみくろんχかい (ηγεσία),[13] Ρούντολφ Μασάρικ, Μαρτσέλι Γκαλέφσκι, Σάμουελ Ράιζμαν, Δでるたρろー. Ιρένα Λεφκόφσκα,[14] Λέον Χάμπερμαν κかっぱαあるふぁιいおた αρκετούς άλλους.[15] Τたうοおみくろん χρονοδιάγραμμα έγινε επιτακτικό αφού οおみくろん Χορονζίτσκι δέχθηκε ενέδρα από τたうοおみくろんνにゅー Κかっぱοおみくろんυうぷしろんρろーτたう Φραντς κかっぱαあるふぁιいおた κατάπιε ένα θανατηφόρο δηλητήριο.[16] Οおみくろん Λάιχερ ξεκίνησε τたうηいーたνにゅー εξέγερση μみゅーιいおたαあるふぁ καυτή καλοκαιρινή μέρα, όταν μみゅーιいおたαあるふぁ ομάδα Γερμανών κかっぱαあるふぁιいおた Ουκρανών έφυγε μみゅーεいぷしろん τたうοおみくろん αυτοκίνητο σしぐまτたうοおみくろんνにゅー ποταμό Μみゅーπぱいοおみくろんυうぷしろんκかっぱ γがんまιいおたαあるふぁ μπάνιο.[5][12]

Εξέγερση της Τρεμπλίνκα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 2 Αυγούστου 1943 (Δευτέρα, ημέρα μみゅーηいーた χρήσης τたうωおめがνにゅー θαλάμων αερίων), ηいーた βαριά πόρτα σしぐまτたうοおみくろん ναζιστικό «οπλοστάσιο» κοντά στις γραμμές τたうοおみくろんυうぷしろん τρένου ξεκλειδώθηκε σιωπηλά από τους Εβραίους κかっぱαあるふぁιいおた περίπου 20 τουφέκια, 20 χειροβομβίδες κかっぱαあるふぁιいおた πολλά πιστόλια κλάπηκαν σしぐまεいぷしろん ένα καρότσι. Στις 3:45 μみゅー.μみゅー., περίπου 700 Εβραίοι κρατούμενοι ξεκίνησαν τたうηいーたνにゅー επίθεση στις πύλες. Έριξαν βενζίνη σしぐまεいぷしろん ορισμένα κτίρια κかっぱαあるふぁιいおた τたうαあるふぁ πυρπόλησαν, συμπεριλαμβανομένης της δεξαμενής βενζίνης, πぱいοおみくろんυうぷしろん εξερράγη.[5] Πολλοί από αυτούς προσπάθησαν νにゅーαあるふぁ σκαρφαλώσουν πάνω από τたうοおみくろんνにゅー φράχτη, αλλά οおみくろんιいおた περισσότεροι σκοτώθηκαν από πυρά πολυβόλου. Μόνο μεταξύ 150 και 200 Εβραίοι κατάφεραν νにゅーαあるふぁ περάσουν σしぐまτたうηいーたνにゅー άλλη πλευρά.[12] Οおみくろんιいおた μισοί σκοτώθηκαν μετά από καταδίωξη μみゅーεいぷしろん αυτοκίνητα κかっぱαあるふぁιいおた άλογα.[5][12] Μερικοί από αυτούς πぱいοおみくろんυうぷしろん διέφυγαν επιτυχώς μεταφέρθηκαν πέρα από τたうοおみくろん ποτάμι από τους παρτιζάνους τたうοおみくろんυうぷしろん Πολωνικού Εσωτερικού Στρατού πぱいοおみくろんυうぷしろん κρύβονταν σしぐまτたうοおみくろん γύρω δάσος.[17] Μόνο περίπου 70 Εβραίοι είναι γνωστό ότι επέζησαν μέχρι τたうοおみくろん τέλος τたうοおみくろんυうぷしろん πολέμου,[18] συμπεριλαμβανομένων τたうωおめがνにゅー μελλοντικών συγγραφέων δημοσιευμένων απομνημονευμάτων της Τρεμπλίνκα: Γιάνκιελ Βιέρνικ, Χかいιいおたλらむだ Ράιχμαν, Ρίχαρντ Γκλάζαρ κかっぱαあるふぁιいおた Σάμουελ Βίλενμπεργκ.[12][19] Υπήρξε επίσης μみゅーιいおたαあるふぁ εξέγερση σしぐまτたうοおみくろん στρατόπεδο εξόντωσης Σομπίμπουρ δύο μήνες αργότερα.[16]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 sztetl.org.pl/en/node/3037.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Roman Weinfeld (Μαΐου–Ιουνίου 2013). «Jedno tylko życie – Berek Lajcher» [One only life – Berek Lajcher] (σしぐまτたうαあるふぁ Πολωνικά). Midrasz (bi-monthly) 173 / 3, Maj – Czerwiec 2013, Βαρσοβία. σελίδες 36–43. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2013. 
  3. Staff writer (4 Φεβρουαρίου 2010). «The number of victims». Treblinka Extermination Camp. Muzeum Walki i Meczenstwa w Treblince. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2013. 
  4. Holocaust Encyclopedia (6 Ιανουαρίου 2011). «Treblinka: Chronology». United States Holocaust Memorial Museum. Αρχειοθετήθηκε από τたうοおみくろん πρωτότυπο στις 5 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2013. 
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Samuel Rajzman (1945) [March 10, 2009]. «Uprising in Treblinka». Punishment of war criminals, 120-125. 79th Cong., 1st sess. Washington, D.C.: GPO, 1945. Holocaust History.org [cit.] U.S. Congress. House Committee on Foreign Affairs. Αρχειοθετήθηκε από τたうοおみくろん πρωτότυπο στις 3 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2013. The flames devoured all the storerooms for clothes and shoes. Of the 700 workers on the camp grounds, only 150 to 200 succeeded in escaping. 
  6. H.E.A.R.T (varied authors) (2010). «Alphabetical Listing of [better known] Treblinka Survivors and Victims». Holocaust Education & Archive Research Team. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2013. 
  7. Tomasz Kawski & K. Bielawski (7 Δεκεμβρίου 2010). «Wyszków history (5)». Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego im. E. Ringelbluma, relacja numer 301/6100. Virtual Shtetl Μουσείο Ιστορίας τたうωおめがνにゅー Πολωνοεβραίων. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2013. 
  8. Natalia Aleksiun, Ph.D. (Μαΐου 2011). «Polish Righteous Among the Nations: Wąsowscy from Węgrów». Μουσείο Ιστορίας τたうωおめがνにゅー Πολωνοεβραίων. Αρχειοθετήθηκε από τたうοおみくろん πρωτότυπο στις 5 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2013. 
  9. Staff writer (4 Φεβρουαρίου 2010). «The number of victims». Extermination Camp. Muzeum Treblinka. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2013. 
  10. Donald L. Niewyk & Francis R. Nicosia (2000). The Columbia Guide to the Holocaust. Columbia University Press. σしぐまεいぷしろんλらむだ210. ISBN 0-231-11200-9. 
  11. Donat, Alexander, ed. The Death Camp Treblinka: A Documentary. New York: Holocaust Library, 1979. LOC 79-53471
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 Edward Kopówka, Paweł Rytel-Andrianik (2011). Treblinka II – Obóz zagłady (PDF) (σしぐまτたうαあるふぁ Πολωνικά). Drohiczyńskie Towarzystwo Naukowe. σελίδες 74, 77–82, 97–99. ISBN 978-83-7257-496-1. Αρχειοθετήθηκε από τたうοおみくろん πρωτότυπο (PDF) στις 10 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2013.  More than one of |archivedate= κかっぱαあるふぁιいおた |archive-date= specified (βοήθεια)
  13. Diapositive.pl (2013). «Treblinka». Holocaust Museum. Jewish Identity and Culture in Poland. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2013. See also: Γがんまιいおたαあるふぁνにゅーτたう Βασσέμ Μουσείο Μνήμης τたうοおみくろんυうぷしろん Ολοκαυτώματος τたうωおめがνにゅー Ηνωμένων Πολιτειών. 
  14. Maranda, Michał (2002). Więźniowie obozu zagłady w Treblince (PDF) (σしぐまτたうαあるふぁ Πολωνικά). Uniwersytet Warszawski, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych (Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας Institute of Social Sciences). σελίδες 160–161. ISBN 83-915036-6-6. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2013. 
  15. Staff (12 Μαΐου 2008). «Defiance and Uprising». Treblinka. Muzeum Walki i Męczenstwa w Treblince. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2013. 
  16. 16,0 16,1 Yitzhak Arad (1999). Belzec, Sobibor, Treblinka: The Operation Reinhard Death Camps. Indiana University Press. σελίδες 360–361. ISBN 0253213053. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2013. Chorazycki. 
  17. Jerzy Śląski (1990). «VII. Pod Gwiazdą Dawida» (PDF). Polska Walcząca (σしぐまτたうαあるふぁ Πολωνικά). PAX Warszawa Wydanie II. σελίδες 8–9. Αρχειοθετήθηκε από τたうοおみくろん πρωτότυπο (PDF) στις 4 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2013. 
  18. Adam Easton (4 August 2013), Treblinka survivor recalls suffering and resistance. BBC News, Treblinka, Poland.
  19. H.E.A.R.T (varied authors) (2010). «Alphabetical Listing of [better known] Treblinka Survivors and Victims». Holocaust Education & Archive Research Team. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2013.