ΗΜπενελούξ (Benelux) ήταν μια οικονομική ένωση στη δυτική Ευρώπηπου περιελάμβανε τρεις γειτονικές χώρες Βασίλεια, τοΒέλγιο (België), τηνΟλλανδία (Nederlands), καιτοΛουξεμβούργο (Luxemburg)[1]. Το όνομα διαμορφώθηκε από την αρχή του ονόματος της κάθε χώρας-μέλους, και δημιουργήθηκε γιατην τελωνειακή ένωση της Μπενελούξ, αλλά χρησιμοποιείται τώρα με έναν γενικότερο τρόπο.
Η Ένωση αυτή δημιουργήθηκε μετη Συνθήκη γιατην ίδρυση της Τελωνειακής Ένωσης των Χωρών Μπενελούξπου υπογράφηκε στις 5 Σεπτεμβρίουτου1944 από τις εξόριστες στοΛονδίνο κυβερνήσεις των τριών παραπάνω χωρών. Μετη συμφωνία αυτή καθορίζονταν σε γενικές γραμμές τα ακόλουθα[2]:
Ένα διοικητικό συμβούλιο γιατα τελωνεία καιτων τριών μελών Χωρών[3].
Ένα συμβούλιο γιατην οικονομική ένωση.
Ένα συμβούλιο για τις εμπορικές συμφωνίες.
Η συμφωνία αυτή προβλεπόταν να εγκριθεί καινα ισχύσει μετην επάνοδο των κυβερνήσεων στις χώρες τους, πλην όμως αυτό εσωτερικές συνθήκες των χωρών δεντο επέτρεψαν. Έτσι στις 14 Μαρτίουτου1947 υπεγράφη νέα συμφωνία, αυτή τη φορά στηΧάγηη οποία προέβλεπε χωρίς δασμούς σε διακινούμενα προϊόντα μεταξύ των χωρών καθώς και περιορισμό τελών ή χωρίς σε προϊόντα που προέρχονταν από υπερπόντιες κτήσεις (βελγικές και ολλανδικές). Αυτή τέθηκε σε εφαρμογή από τις 1 Ιανουαρίουτου1948.
Σημειώνεται ότι στις 17 Μαρτίουτου1948οι Χώρες Μπενελούξ υπέγραψαν στις Βρυξέλλες, μετά της ΑγγλίαςκαιΓαλλίας μία πεντηκονταετή αμυντική συνθήκη περί αμοιβαίας βοήθειας σε περίπτωση που οποιοδήποτε μέλος - Χώρα θα δεχόταν εξωτερική ένοπλη επίθεση, η οποία περιελάμβανε εκτός των διαφόρων αμυντικών όρων και άλλους εμπορικούς, οικονομικούς και συντονιστικούς όρους.
Τον Ιούνιο του ίδιου έτους που συνήλθε η διάσκεψη της Μπενελούξ στο Πύργο των Αρδεννών (1948) λήφθηκε η απόφαση μετην οποία θα επέρχονταν σε ελάχιστο χρόνο ο συντονισμός της νομισματικής πολιτικής καιτων τριών χωρών, ισοσκέλιση του προϋπολογισμού τους και κατάργηση των πιστώσεων καιτου ελέγχου των τιμών. Μάλιστα προβλεπόταν ότι σε περίπτωση που μετά την επάνοδο των τιμών στα φυσιολογικά επίπεδα διαφαίνονταν ανισότητα θα λαμβάνονταν μέτρα προς καθορισμό της τιμής του εξωτερικού συναλλάγματος. Εξ αυτού ειδικά του λόγου αναγκάσθηκε η Ολλανδία να εγκαταλείψει κάθε επέκταση της βιομηχανίας της υαλουργίας προς αποφυγή ανταγωνισμού μετο Βέλγιο. Σε αντάλλαγμα αυτού το Βέλγιο αναγνώρισε το πρωτείο της Ολλανδίας στις ναυτιλιακές μεταφορές.
Στη πραγματικότητα η μετάβαση από του παλαιού υφισταμένου τελωνειακού συστήματος στην οικονομική αυτή ένωση πραγματοποιήθηκε το 1950, ανκαι τότε υπολογιζόταν σε ειδική έκθεση ότι η ολοκλήρωση της Ένωσης θα πραγματοποιούταν περί το τέλος του 1952. Σημειώνεται ότι η Ένωση αυτή βασίστηκε αρχικά στη παλαιότερη Χανσεατική Ένωση καθώς επίσης καιστοΣχέδιο Μάρσαλ.
Η ίδρυσή της συνέβαλε στην ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), ανκαιοι άμεσοι πρόδρομοι της ΕΕ ιδρύθηκαν αργότερα (ηΕΚΑΧτο1951καιηΕΟΚτο1957). Οι τρεις χώρες ήταν επίσης ιδρυτικά μέλη αυτών των οργανώσεων, μαζί μετη Δυτική Γερμανία, τηΓαλλία, καιτηνΙταλία. Η Συνθήκη της Ρώμης αρθ. 306 ορίζει ότι οι διατάξεις αυτής της Συνθήκης δενθα αποκλείσουν την ύπαρξη ή την ολοκλήρωση των περιφερειακών ενώσεων μεταξύ του Βελγίου καιτου Λουξεμβούργου, ή μεταξύ του Βελγίου, του Λουξεμβούργου καιτων Κάτω Χωρών, μέχρι το σημείο πουοι στόχοι αυτών των περιφερειακών ενώσεων δεν επιτυγχάνονται από την εφαρμογή αυτής της Συνθήκης. Αυτό το άρθρο παρέμεινε αμετάβλητο ως αρθ. IV- 441 του Ευρωπαϊκού Συντάγματος.
ΤοΚοινοβούλιο της Μπενελούξ (αρχικά καλούμενο Διακοινοβουλευτικό Συμβουλευτικό Συμβούλιο) δημιουργήθηκε το1955[4]. Αυτή η κοινοβουλευτική συνέλευση αποτελείται από 21 μέλη του ολλανδικού Κοινοβουλίου, 21 μέλη των βελγικών εθνικών και περιφερειακών Κοινοβουλίων, και 7 μέλη του Κοινοβουλίου του Λουξεμβούργου.
Η Συνθήκη γιατην ίδρυση της Οικονομικής Ένωσης της Μπενελούξ υπογράφηκε το1958και τέθηκε σε ισχύ το1960γιανα προωθήσει την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, του κεφαλαίου, των υπηρεσιών, καιτων εμπορευμάτων στην περιοχή. Η Γενική Γραμματεία της βρίσκεται στις Βρυξέλλες. Η ενοποίηση του νόμου των τριών χωρών της Μπενελούξ επιτυγχάνεται κυρίως από τους κανονισμούς του Συμβουλίου των υπουργών της, που δεσμεύουν μόνο τα τρία κράτη, αλλά δεν ισχύουν άμεσα στις εσωτερικές νομικές διαταγές τους. Υπάρχει επίσης ένας μεγάλος αριθμός συμβάσεων της Μπενελούξ σε ένα ευρύ φάσμα των περιεχομένων.
Το1965, υπογράφηκε η Συνθήκη γιατην ίδρυση ενός Δικαστηρίου της Μπενελούξ[5][6]. Τέθηκε σε ισχύ το1975. Το δικαστήριο, που αποτελείται από δικαστές από τα ανώτατα δικαστήρια των τριών κρατών, πρέπει να εγγυάται την ομοιόμορφη ερμηνεία των κοινών νομικών κανόνων. Αυτό το διεθνές δικαστικό όργανο βρίσκεται στις Βρυξέλλες.
Η Μπενελούξ είναι ιδιαίτερα ενεργή στον τομέα της πνευματικής ιδιοκτησίας. Οι τρεις χώρες καθιέρωσαν το Γραφείο Σημάτων της Μπενελούξ καιτο Γραφείο Σχεδίων της Μπενελούξ, καιτα δύο με έδρα τη Χάγη. Το2005 ολοκλήρωσαν τη Συνθήκη γιατην ίδρυση μιας Οργάνωσης της Μπενελούξ γιατην Πνευματική Ιδιοκτησία πουθα αντικαταστήσει καιτα δύο γραφεία μετην έναρξη ισχύος της.
Η Συνθήκη γιατην ίδρυση της οικονομικής ένωσης της Μπενελούξ έληξε το2010. Αντικαταστάθηκε από ένα νέο νομικό πλαίσιο, λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις από τη δεκαετία του '50 και μέσα στα τρία κράτη μέλη και σχετικά μετην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, το οποίο υπεγράφη στις 17 Ιουνίου 2008.
