Αρχαίο ανάγλυφο όπου απεικονίζεται ο Ντουμούζι καιη Ινάνα.
O Ντουμούζι (Dumuzi ή Tammuz ή Du΄uzi) είναι μία Μεσοποταμιακή θεότητα τωνΣουμερίων. Ήταν ο σύζυγος της Ινάνα, της θεάς του έρωτα καιτου πολέμου που είχε υπό την προστασία της την πόλη Ούρουκ. Η Ινάνα ήταν κόρη του θεού του ουρανού Άνου ή του θεού του φεγγαριού Σιν. Μητέρα του Ντουμούζι ήταν ηΣιρτούρ, προστάτιδα των προβάτων. Αδελφή του ήταν ηΓκεστινάννα, η σύζυγος τουΝινγκισζίντα. Οι θεότητες αυτές σχετιζόταν μετη γεωργία, την κτηνοτροφία, τη γονιμότητα της γης καιτην αφθονία των αγαθών της φύσης. Ο Ντουμούζι είναι γνωστός ως θεός που προστάτευε τους βοσκούς της Ούρουκ. Μαζί μετον Νινγκισζίντα παρουσιάζονται στη μυθολογία της Μεσοποταμίας ως φύλακες των ουράνιων πυλών του θεού Άνου.[1]Ο Ντουμούζι θεωρείται προστάτης θεός της πόλης Μπατ-Τιμπίρα (σημερινή Μεδίνα).[2]
Η Ινάνα είναι γνωστή μετο όνομα αυτό στη σουμεριακή μυθολογία, ενώ στους ακκαδικούς μύθους ονομάζεται Ιστάρ. Είναι από τις σημαντικότερες θεότητες καιτο όνομά της θεωρείται ταυτόσημο μετην έννοια θεά. Συνήθως απεικονίζεται συνοδευόμενη από διάφορα σύμβολα όπως το αστέρι, ο λέοντας καιο ρόδακας.[1]
Σύμφωνα μετημεσοποταμιακή μυθολογία, η Ινάνα επισκεπτόταν περιοδικά στη διάρκεια του έτους τονΚάτω Κόσμοκαιδεν μπορούσε να επιστρέψει στηγηανδεν άφηνε εκεί κάποιον στη θέση της. Μικρότερες θεότητες, οιδαίμονες, αναλάμβαναν να πηγαίνουν στηγηγιανα πάρουν από εκεί τον αγαπημένο σύντροφό της, τον Ντουμούζι, καινατον μεταφέρουν στον Κάτω Κόσμο ώστε νατην αντικαταστήσει. Έτσι, ο Ντουμούζι όταν πέθανε έγινε θεός του Κάτω Κόσμου.[3]Ο μύθος αυτός έχει πολλές ομοιότητες μετο βασικό θέμα τουελληνικού μύθου της αρπαγής ΠερσεφόνηςπουοΆδης πήρε μαζί τουστον Κάτω Κόσμο. Όταν την απελευθέρωνε η Περσεφόνη επέστρεφε στηγηκαιτη μητέρα της, Δήμητρα, και αυτό έφερνε την άνοιξη καιτην καρποφορία της γης. Ανάμεσα στονακκαδικόκαιτον ελληνικό μύθο υπάρχουν όμως και πολλές διαφορές.[1]
Η αδελφή του Ντουμούζι, η Γκεστινάννα, όπως γνωρίζουμε από τις γραπτές πηγές της εποχής που σώθηκαν σε πήλινες πινακίδες σφηνοειδούς γραφής, εκλιπαρούσε τους θεούς γιατην περιοδική απελευθέρωση του αδελφού της.[1]
Στον λεγόμενο Ιερό Γάμο[4]στον οποίο οι Σουμέριοι βασιλείς παντρεύονται με τελετουργικό-συμβολικό γάμο τη θεά Ινάνα, ο βασιλιάς ταυτίζεται μετον Ντουμούζι. Ο Ιερός Γάμος των Σουμερίων σχετίζεται γενικά μετη γονιμότητα της βλάστησης, των ζώων καιτων ανθρώπων. Ο βασιλιάς τελώντας ως Ντουμούζι αυτόν τον γάμο μετη θεά Ινάνα εξασφάλιζε τηνευδαιμονίατων υπηκόων τουκαι λάμβανε τη θεϊκή έγκριση.[3]