Το σύμβολο DINGIR της σφηνοειδούς γραφής που σημαίνει θεός/ θέα ή ουρανός, μετο οποίο απέδιδαν το όνομα του θεού Άνου.
ΟΆνου (σταακκαδικά: 𒀭𒀭, μεταγραφή:DAN) ή Αν (στασουμεριακά: 𒀭, μεταγραφή:AN) στημεσοποταμιακή μυθολογία, ήταν ο θεός του ουρανού και πρώτος ανάμεσα σε όλους τους θεούς, ώστε να θεωρείται "πατέρας" τους.[1]Γιατον λόγο αυτό στησφηνοειδή γραφή το σύμβολο που χρησιμοποιούσαν γιανα αποδώσουν το όνομά του ήταν το συνώνυμο της έννοιας "ουρανός" (Dingiren). Το σύμβολο αυτό το χρησιμοποιούσαν στησουμεριακή, ακκαδικήκαιχεττιτική γραφή μπροστά από το όνομα των θεοτήτων ως προσδιοριστικό που σήμαινε θεός ή θεά,[2] (π.χ. το όνομα του θεού Ένκι γραφόταν στασουμεριακά ως: 𒀭𒂗𒆠, όπου βλέπουμε πως προηγείται το σύμβολο DINGIR και ακουλουθούν τα σύμβολα του ονόματός του).
Τα πρώτα σύμβολα της σφηνοειδούς γραφής ήταν εικονογράμματα καιτο σύμβολο αυτό έμοιαζε ακόμη περισσότερο με αστέρι κατά την πρώιμη φάση της σουμεριακής γραφής. Σταδιακά, τα εικονογράμματα αντικαταστάθηκαν από πιο απλά σύμβολα. Έτσι, στην τελική του μορφή απλοποιήθηκε καιτο σύμβολο γιατη λέξη DINGIR (βλ. εικόνα).[3]
Το σύμβολο DINGIR στην τελική φάση εξέλιξης της σφηνοειδούς γραφής.[3]
Γονείς του Άνου ήταν οΑνσσάρ καιη Κισσάρ.[4] Σύμφωνα μετον βαβυλωνιακό μύθο της δημιουργίαςοι δύο αυτές θεότητες αντιπροσώπευαν τις δύο όψεις του ορίζοντα, τηνανατολήκαιτηδύση. Εκτός από πατέρας των θεών ο Άνου ήταν και δημιουργός τωνδαιμόνων.[2] Σύμφωνα μετημεσοποταμιακή μυθολογία, οι δαίμονες ήταν η προσωποίηση των κακοτυχιών καιτων ασθενειών των ανθρώπων.[4] Υπήρχαν θηλυκοί και αρσενικοί δαίμονες, όπως ηΛαμάστουκαιοΠαζούζου. Βρισκόταν ιεραρχικά σε ένα ενδιάμεσο επίπεδο, μεταξύ των θεών καιτων ανθρώπων. Ήταν αντιπρόσωποι των θεών και εκτελούσαν τιμωρίες πουοι θεοί επέβαλαν στους ανθρώπους για τις αμαρτίες τους. Συνήθως η τιμωρία αυτή είχε τη μορφή κάποιας ασθένειας, αλλά αυτό δεν σήμαινε πως όλες οι ασθένειες των ανθρώπων οφείλονταν σε θεϊκή τιμωρία. Μία ομάδα επτά δαιμόνων (ονομάζεται sebitu σταακκαδικάκαιiminbiστασουμεριακά) δημιούργησε ο θεός Άνου μετηνΚι.[5]
Ο Άνου θεωρείτο ότι είχε την ύψιστη εξουσία και όριζε τα καθήκοντα που είχαν οι άλλοι θεοί. Μόνο μετη δική του έγκριση μπορούσε κάποιος θεός να ανέβει ιεραρχικά.[1]
Βασικό σύμβολο του Άνου είναι το στέμμα με κέρατα. Δεν είναι εντελώς βέβαιη η εικονογραφία του θεού, αλλά είχε ανθρώπινη μορφή.[1][5]Το ζώο πουτον αντιπροσώπευε ήταν ο ταύρος που αποτελεί σύμβολο γονιμότητας, όπως είναι καιο ουρανός, ως πηγή της βροχής που κάνει τηγη εύφορη. Ο θεός του ουρανού, Άνου, ήταν επίσης ο "οικοδεσπότης" τωναστερισμώνκαιτωνπλανητώνκαιοιΜεσοποτάμιοι, όπως και άλλοι αρχαίοι πολιτισμοί, είχαν ιδιαίτερα ασχοληθεί μετηνπαρατήρησητων ουράνιων σωμάτων.[2]ΟιΒαβυλώνιοι πίστευαν ότι ο ανατολικός ορίζοντας ήταν χωρισμένος σε τρεις κατακόρυφες ζώνες που ονομάζονταν "δρόμοι" καιο κάθε ένας από αυτούς αντιστοιχούσε στον Άνου, τονΕνλίλκαιτονΈνκι. Αυτός ο διαχωρισμός χρησίμευε στους αστρονόμους της εποχής για εντοπισμό της θέσης τωναστερισμών.[5]
Ο Άνου ήταν ο γηραιότερος θεός στο πάνθεον της σουμεριακής μυθολογίας. Πίστευαν ότι από τα τρία επίπεδα του ουρανού κατοικούσε στο ψηλότερο που λεγόταν πως ήταν φτιαγμένο από τοπιο σπάνιο και πολύτιμο είδος λάπις λάζουλι.[1]
ΟΕνλίλ (ή Ελλίλ), θεός των ανέμων καιτων θυελλών, ήταν ο πρωτότοκος γιος του, καιοΈνκι (ή Εά), θεός των υδάτων, θεωρείται επίσης ότι ήταν ένας από τους γιους του, τον οποίο απέκτησε μετηΝάμμου.[1]Η Νάμμου (ή Νιμμάχ) ήταν μία Μητέρα-θεά. Στις πήλινες πινακίδες αναφέρονταν διάφορες θεότητες ως σύντροφοι του Άνου, όπως ηΟυράςπου ήταν η θεά-Γη.[2]Μετην Ουράς ο Άνου απέκτησε μία κόρη, τηΝισάμπα, που ήταν η προστάτιδα της γραφής και της καλλιέργειας των σιτηρών (αυτό υποστηρίζει μία εκδοχή του μύθου, καθώς αλλού υποστηρίζεται πως ηΝισάμπα ήταν κόρη τουΕνλίλ[5]). ΗΑντούμ ήταν ακόμη μία θεά-σύντροφος του Άνου, η οποία αντιπροσώπευε τη θηλυκή πλευρά του ουρανού (κατά μία εκδοχή του μύθου, μετην Αντούμ ο Άνου απέκτησε τους Ανουνάκι). Σε διάφορα βασιλικά κείμενα της εποχής τουΣαργών περιγράφεται η ανύψωση της Ινάνναστην ιεραρχία των θεών μετη συμπερίληψή της στο επίπεδο των θηλυκών θεοτήτων που θεωρούνταν σύντροφοι του Άνου.[2]
Ο Άνου σχετίζεται μετην πόλη Ουρούκ, την αντίστοιχη βιβλική Ερέχ. Από την 3ηπ.Χ. χιλιετία και έπειτα λατρευόταν εκεί όπως καιη θεά Ινάννα (Ιστάρ) που σύμφωνα μετη μυθολογία ήταν μία από τις κόρες του. Ναοί και ιερά του Άνου υπήρχαν, εκτός από τηνΟύρουκ, σε διάφορες περιοχές της Μεσοποταμίας, όπως στις πόλεις Ντερ, ΛαγκάςκαιΟυρ. Λατρευόταν επίσης στηΒαβυλώνακαι στις πόλεις Νίπουρ, ΣιπάρκαιΚις. ΣτηνΑσσούρ υπήρχε διπλός ναός αφιερωμένος στον Άνου καιστονΑντάτ.[1]
Σύμφωνα με μία διαφορετική εκδοχή του μύθου του Άνου, που σώζεται από την εποχή πουηΟύρουκ βρισκόταν εντός των ορίων της Αυτοκρατορίας των Σελευκιδών, ο θεός του ουρανού ταυτίζεται από τους θεολόγους με χθόνιες θεότητες, όπως οΕμμεσάρρακαιοΝτουμούζι. Αυτή η εκδοχή του μύθου είναι αποτέλεσμα του σταδιακού υποβιβασμού του θεού Άνου στην ιδεολογία τωνΜεσοποτάμιων, που από κορυφαίος θεός είχε μετατραπεί σεDeus otiosus (θεός απράγμων, από τις λατινικές λέξεις deus = θεός καιotiosus = απράγμων) πουδεν ενέπνεε πιατον ίδιο σεβασμό. Για αυτό και είναι εξαιρετικά σπάνιοι οιΒαβυλωνιακοίκαιΑσσυριακοί ύμνοι και προσευχές προς τον θεό Άνου.[2]
↑ 3,03,1Kramer, Samuel Noah, 1944, Sumerian Mythology: A Study of Spiritual and Literary Achievement in the Third Millennium B.C.
↑ 4,04,1Dalley, Stephanie. 1989. Myths from Mesopotamia Creation, the Flood, Gilgamesh, and Others. Oxford University Press.
↑ 5,05,15,25,3Black, Jeremy and Green, Anthony, 1992, Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia An Illustrated Dictionary, The British Museum Press.
Black, Jeremy and Green, Anthony (1992). Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia An Illustrated Dictionary, The British Museum Press. ISBN 0-7141-1705-6
Dalley, Stephanie (1989). Myths from Mesopotamia Creation, the Flood, Gilgamesh, and Others. Oxford University Press. ISBN 9780199538362
Kramer, Samuel Noah (1944). Sumerian Mythology: A Study of Spiritual and Literary Achievement in the Third Millennium B.C. ISBN 9780812210477
Leick, Gwendolyn (1991). A Dictionary of Ancient Near Eastern Mythology. Routledge. ISBN 9780415198110
